უმე-ის ტაძრის დაწვა, ან კიდევ ერთხელ მეუ-ში „თავისუფალი გადასვლების“ შესახებ
სექტემბრის ბოლოს, მეუ-ს( ПЦУ) მხარდამჭერებმა დაწვეს უმე-ის (УПЦ) ტაძარი ვოლინში. როგორ უკავშირდება ეს ფაქტი უმე-დან მეუ-ში „თავისუფალი გადასვლების“ მითს?
26 სექტემბერს უკრაინის მართლმადიდებლური ეკლესიის ვლადიმირ-ვოლინის ეპარქიამ გამოაშკარავა შოკისმომგვრელი ინციდენტი: კოველის რაიონის სოფელ სტარიე კოშარში მშენებარე ეკლესიის წაკიდების ფაქტი.
შოკისმომგვრელია არა მხოლოდ ტაძრის დაწვის აშკარა ფაქტი, არამედ ის, რომ ასეთი რამ არ ჯდება არცერთი ნორმალური ადამიანის მსოფლმხედველობაში, ის რომ ეს დამწვარი ტაძარი ააშენა საზოგადოებამ, რომელმაც უკვე გადაიტანა განსაცდელი.
ფაქტია, რომ 2019 წელს მეუ-ს წარმომადგენლებმა მიიტაცეს მოციქულისა და მახარებლის იოანე ღვთისმეტყველის სახელობის ეკლესია სოფელ სტარი კოშარიში. მათ სიმბოლურად აირჩიეს დიდი ოთხშაბათი თავიანთი ქმედებისთვის - დღე, როდესაც იუდამ გასცა ქრისტე.
სწორედ ამ მიზეზით მიგვაჩნია, რომ ახალი ტაძრის ამჟამინდელი დაწვა არ არის მხოლოდ სისხლის სამართლის დანაშაული, არამედ მძლავრი სიმბოლოა უმე-ის მორწმუნეების წინააღმდეგ მიმდინარე დევნისა.
დევნა არ ხდება?
დღეს, უმე-ის ოპონენტების პირიდან, თითქმის მუდმივად გვესმის, რომ უკრაინაში ეკლესიის დევნა არ ხდება. უფრო მეტიც, რელიგიის დეპარტამენტის ხელმძღვანელმა ვიქტორ ელენსკიმ არაერთხელ განაცხადა, რომ უკრაინაში რელიგიური თავისუფლების დონე ალბათ ყველაზე მაღალია ევროპაში.
ამასთან, ის ფაქტი, რომ სტარიე კოშარის ტაძარი განზრახ დაწვეს, წითელი დროშა უნდა იყოს ყველასთვის, ვინც ამტკიცებს, რომ არ ხდება უმე-ის დევნა.
რელიგიური საზოგადოება, რომელმაც უკვე დაკარგა ერთი ტაძარი, გაერთიანდა და შეძლო ახლის აშენება. როგორც ჩანს, ეკლესიის ყველა მტერი უნდა დამშვიდდეს: ბოლოს და ბოლოს, მათ მიაღწიეს თავიანთ მიზანს ტაძრის აღებით. თუმცა ასე არ მოხდა. დეკანოზმა ანდრეი ხომიჩმა, უმე-ის თემის მოძღვარმა განაცხადა, რომ ეჭვმიტანილი მღვდელს და მრევლს დიდი ხნის განმავლობაში ემუქრებოდა. მიუხედავად იმისა, რომ მორწმუნეებმა გააფრთხილეს ხელისუფლება და მიაწოდეს მტკიცებულება შემომავალი მუქარის შესახებ, სამართალდამცავი ორგანოების მხრიდან რეაგირება არ მოჰყოლია. შედეგად დაიწვა უმე-ის ღვთისმშობლის შუამავლობის ტაძარი...
ამიტომ მიგვაჩნია, რომ ეს ხანძარი არ შეიძლება ჩაითვალოს იზოლირებულ ინციდენტად. არა, ეს უფრო ფართო პრობლემის ქსოვილის ერთ-ერთი ძაფია: უმე-ის მრევლს არ შეუძლია დაიჯეროს, რომ მათზე მოქმედებს უკრაინის კანონები ან კონსტიტუცია. ისევე, როგორც მათ წინააღმდეგ არ ვრცელდება დემოკრატიის ან საერთაშორისო სამართლის ნორმები. და რაც არ უნდა ამტკიცებდნენ მეუ-ს მომხრეები, რომ მორწმუნეები თავისუფლად გადადიან მათ იურისდიქციაში, სიმართლე სულ სხვაა.
მითი თავისუფალი გადასასვლელების შესახებ
მეუ-ს წარმომადგენლები ხშირად ამტკიცებენ, რომ უმე-ის მორწმუნეები თავისუფლად ირჩევენ გაწევრიანებას დუმენკოს ორგანიზაციის რიგებში, რომელმაც ლეგალიზაცია მიიღო 2018 წელს.
ძალიან ხშირად გვესმის, რომ არავინ აიძულებს ვინმეს შეცვალოს იურისდიქცია, რომ ყველა გადასვლა ეფუძნება საარჩევნო კანონს და დამოკიდებულია მხოლოდ თემის წარმომადგენლების სურვილზე გადავიდნენ მეუ-ში.
ჩვენ ვხედავთ იმართება „შეხვედრები“ და „კენჭისყრები“, რომლებშიც ადამიანთა ჯგუფები იღებენ „ბუნებრივ გადაწყვეტილებას“ შეუერთდნენ „ეროვნულ“ ეკლესიას. შემდეგ მედიაში ჩნდება ინფორმაცია, რომ რელიგიურმა საზოგადოებამ "გამოთქვა სურვილი" გადასულიყო მეუ-ში, ყველაზე ხშირად უმე-ის მღვდლის გარეშე.
უკრაინულ რეალობაში ახალბედა ადამიანს შეიძლება დარჩეს შთაბეჭდილება, რომ ყველაფერი ისეა როგორც ვხედავთ – არ არის დევნა, ზეწოლა, მუქარა, დოკუმენტების გაყალბება, მაგრამ არის ერთი უწყვეტი დემოკრატია და „საზოგადოების ნება“. მაგრამ სტარი კოშარში განვითარებული მოვლენები სულ სხვა სურათს ასახავს.
ამ სოფლის მართლმადიდებლებს არ სურდათ მეუ-ში გადასვლა. სიტყვიდან "საერთოდ". მაგრამ ერთი წამით დავუშვათ, რომ საზოგადოების ზოგიერთმა ნაწილმა გადაწყვიტა ამ ნაბიჯის გადადგმა და ტაძარი თითქმის კანონიერად წაართვეს. ვთქვათ. რას ვხედავთ შემდეგში?
მეორე ნაწილი, კერძოდ ისინი, ვინც უარი თქვა გადასვლაზე, დარჩა თავისი ეკლესიის ერთგული. ისინი არ დაემორჩილნენ გარე ზეწოლას, არ ეშინოდათ მუქარისა და „მოსკოვის სამსახურში ყოფნის“ ბრალდებების; მათ უბრალოდ ააგეს ახალი ტაძარი.
თუმცა, დუმენკოს წარმომადგენლებმა, რომლებმაც კარგად იცოდნენ, რომ აღარ შეიძლებოდა ახალი ეკლესიის "გადაცემა" მეუ-ში (შეუძლებელია, ვინც ის ააშენა, მოულოდნელად სურდეს სერგეი პეტროვიჩთან გაერთიანება), გადაწყვიტეს მისი უბრალოდ დაწვა. რას ნიშნავს ეს?
პირველ რიგში, იმაზე რომ "გადასვლები" მეუ-ში არ არის ისეთი თვითნებური, როგორც ეს არის ნაჩვენები.
მეორეც, მაშინაც კი, თუ უმე-ის საზოგადოების ნაწილი გადაწყვეტს არ დატოვოს თავის ეკლესია, მათ არ მიეცემათ მშვიდად ცხოვრების უფლება. ხალხი იცხოვრებს მუდმივი მუქარის ქვეშ, თავდასხმების შიშით და ღია ძალადობის ქვეშ.
და ეს არის ზუსტად ის, რაც ნათლად მიუთითებს იმაზე, რომ უკრაინის უამრავი უმე-ის საზოგადოებისთვის არ არსებობს არჩევანის რეალური თავისუფლება - ან "გადადიხარ", ან დაგწვავენ. მესამე ვარიანტი არ არსებობს.
თუ მეუ-ში გადასვლა მართლაც თვითნებურია, ძალადობის საჭიროება არ იქნებოდა. თუმცა ჩვენ საპირისპიროს ვხედავთ: ძალადობისა და სიძულვილის ატმოსფეროში უმე-ში დარჩენა დიდ გამბედაობას მოითხოვს, რადგან ვინც ამ გამოსავალს ირჩევს მარტო არ რჩება.
დასკვნები
რა სახის „თავისუფალ გადასვლებზე“ შეიძლება ვისაუბროთ ამ შემთხვევაში? შესაძლებელია თუ არა „თავისუფალი“ ვუწოდოთ იმ ადამიანის გადაწყვეტილებას, რომელსაც უროთი ტეხავს ტაძრის კარებს (როგორც იურკოვცში უმე-ს ტაძრის ჩამორთმევისას), ან როდესაც ადამიანს ფეხები აქვს მოტეხილი (როგორც უმე-ს ტაძრის ჩამორთმევისას ნოსოვკაში), ან როცა ცხვირი გაუტეხეს მრევლს(როგორც ტულჩინსკაიას ეპარქიაში გაუკეთეს უმე-ს მღვდელს), ან როცა ყელზე სამართებელი გამოუსვეს (როგორც უმე-ის მღვდელს ვინიცაში)?
შესაძლებელია თუ არა ლაპარაკი უმე-ს საზოგადოების "თავისუფალ გადასვლაზე" მეუ-ში, თუ ამ "თავისუფლების" რეალიზებისთვის ისინი იყენებენ უროს, ლომს, ჩაქუჩს და როდესაც, თუნდაც ტაძრის დაკარგვის შემდეგ, საზოგადოება გადაწყვეტს დარჩენას უმე-ში, აშენებს ახალ ტაძარს, უბრალოდ ცეცხლს უკიდებენ მას? კონკრეტულად რა არის აქ „თავისუფლება“? ჩვენ ვუპასუხებთ ამ კითხვას.
"თავისუფლება" აქ არის ის, რომ ზოგს ყველაფერი ეძლევა, ზოგს კი არაფერი. რომ უკრაინის ზოგიერთი მაცხოვრებელი მოქალაქეა, ზოგი კი მეორეხარისხოვანი. ფაქტია, რომ ადამიანები, რომლებიც საკუთარ თავს ქრისტიანებს უწოდებენ, მაგრამ იტაცებენ და წვავენ ეკლესიებს, სრულიად თავისუფლად უარყოფენ ქრისტეს.
