ვიქტორ ელენსკი: ზელენსკის რეიტინგის განადგურება პოროშენკოს მეგობრების ხელით
ამ სტატიაში განვიხილავთ კითხვას, თუ როგორ იმოქმედა ვიქტორ ელენსკის და პეტრო პოროშენკოს წარმომადგენლების პოლიტიკამ ხელისუფლების დამოკიდებულებაზე უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესიის მიმართ.
ვიქტორ ელენსკისადმი მიძღვნილ წინა სტატიაში ჩვენ ავღნიშნეთ რამდენიმე პუნქტი, რომელიც მიუთითებს იმაზე, რომ ეს ადამიანი თავს უფლებას აძლევს ისაუბროს სამთავრობო ხელისუფლების სახელით და ასევე ცდილობს შექმნას შთაბეჭდილება უკრაინის პრეზიდენტთან რაღაც ძალიან ახლო ურთიერთობის შესახებ.
ამ სტატიაში განვიხილავთ კითხვას, თუ როგორ იმოქმედა ესთს-ის პოლიტიკამ ხელისუფლების დამოკიდებულებაზე უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესიის მიმართ.
ჩვენ ვთქვით, რომ დანიშვნიდან თითქმის პირველივე დღიდან, ელენსკიმ აიღო კურსი უმე-ის აკრძალვისკენ და ენა, რომელსაც იგი იყენებდა ჩვენი ეკლესიის წარმომადგენლებთან კომუნიკაციისთვის, იყო ულტიმატუმისა და მუქარის ენა და არა დიალოგის ენა. ზოგადად, შეიძლება ითქვას, რომ ელენსკის მუშაობა ესთს-ის ხელმძღვანელად გამოირჩეოდა მთელი რიგი გადაწყვეტილებებით, რამაც უდავოდ ზიანი მიაყენა სახელმწიფოს. მისი პოლიტიკა შეიძლება დახასიათდეს, როგორც მიმართული უკრაინის საზოგადოების გაყოფისა და არსებული დაძაბულობის გამწვავებას სხვადასხვა რელიგიურ თემებს შორის, ვიდრე ურთიერთგაგების ხელშეწყობა.
ელენსკის ხელმძღვანელობის ერთ-ერთი მთავარი კრიტიკა არის მისი აშკარად კეთილგანწყობა უკრაინაში ერთი ქრისტიანული კონფესიის მიმართ, მეორის ხარჯზე. მისი სიმპათიები მეუ-ს მიმართ სხვადასხვანაირად გამოიხატა: უმე-ზე ზეწოლის გაზრდიდან და მისი „საქმიანობების“ მუდმივი შემოწმებიდან დაწყებული საკანონმდებლო ინიციატივებით დამთავრებული, რომელსაც ბევრი უცხოელი პოლიტიკოსი და უფლებადამცველი მიიჩნევს არადემოკრატიულად.
უპირველეს ყოვლისა, ჩვენ ვსაუბრობთ კანონპროექტზე 8371 (ახლა კანონი ნომერი 3894), რომლის შემუშავებაში აქტიური მონაწილეობა მიიღო ელენსკის განყოფილებამ. მისმა მხარდაჭერამ მეუ-სადმი და მისმა მუდმივმა აქცენტმა უმე-ის აკრძალვაზე გამოიწვია ძალადობის და ვანდალიზმის აქტების ზრდა უმე-ის მორწმუნეების მიმართ. აქ თქვენ უნდა გესმოდეთ, რომ ასეთი ქმედებებით ელენსკი ზიანს აყენებს არა მხოლოდ საკუთარ თავს ან მის განყოფილებას, არამედ, პირველ რიგში, ზოგადად უკრაინის ხელისუფლებას, მოსახლეობის მნიშვნელოვან ნაწილს, რომლებიც თავს აიგივებენ უმე-თან, უარყოფითად განაწყობს ხელისუფლების მიმართ. ეს ყველაფერი განსაკუთრებით მავნეს და დამღუპველს ხდის ელენსკის პოლიტიკას.
ელენსკი და ელენა ბოგდანი
ელენსკის ხელმძღვანელობის გავლენის სრულად გასაგებად, სასარგებლოა მისი ნამუშევრების შედარება მისი წინამორბედის ელენა ბოგდანის მუშაობასთან, რომელიც ელენსკის დანიშვნამდე მუშაობდა სესთს-ის ხელმძღვანელად და რომელიც, როგორც ჩანს, უფრო გონივრულად და ფრთხილად უდგებოდა უკრაინაში რელიგიურ საკითხებს. მას ესმოდა, რომ უკრაინას სჭირდებოდა რელიგიათა დიალოგი, რომელშიც სახელმწიფო რელიგიურ საკითხებში ნეიტრალური არბიტრი უნდა დარჩეს.
მაგალითად, როდესაც ომის დაწყებისთანავე დაიწყო უკანონობა უმე-ის წინააღმდეგ, ბოგდანმა თქვა ის, რაც მეუ-ს წარმომადგენლებს ნამდვილად არ მოსწონდათ:
• „გადასვლების“ დროს ხმის მიცემა შეუძლია მხოლოდ საეკლესიო თემს და არა ტერიტორიულ თემს;
• უმე არ კონტროლდება მოსკოვიდან;
• უმე არის ყველაზე დიდი კონფესია ქვეყანაში;
• წართმევის შემდეგ, მეუ-ს ეკლესიები ცარიელი დგას;
• მეუ-ს კიევში ჰყავს 50-ზე ნაკლები ბერი და მათ არავინ ჰყავთ ლავრაში შესაშვებად;
• უმე-ის აკრძალვა გამოიწვევს დესტაბილიზაციას ქვეყანაში.
თანამდებობიდან გათავისუფლების შემდეგ, ელენა ბოგდანმა განაგრძო იმის თქმა, რასაც სინდისი და პროფესიული პატივი კარნახობდა:
• ცდილობენ გამოიყენონ საეკლესიო სიტუაცია საარჩევნო მიზნებისთვის;
• სახელმწიფო ვერ აწესრიგებს ეკლესიის კანონიკურ ურთიერთობებს;
• ესთს-ის ექსპერტიზის დასკვნები უმე-სა და რუსეთის მართლმადიდებლურ ეკლესიას შორის საეკლესიო-კანონიკური კავშირების აღმოჩენის შესახებ დაუსაბუთებელია და სავსეა ვარაუდებით;
• ის ფაქტი, რომ უმე ტოვებს ლავრას, არ გააძლიერებს ეროვნულ უსაფრთხოებას.
როგორც ჩანს, ეს ყველასთვის აშკარაა და მათთან კამათი ნიშნავს უკრაინაში რელიგიური სიტუაციის საერთოდ არ გაგებას, არამედ ჩვეულებრივ პოპულიზმს. მაგრამ ელენსკი ასე არ ფიქრობს. სწორედ ამ მიზეზით, ის პირადად და მისი დეპარტამენტი ახორციელებს ზეწოლას უმე-ზე. მაგალითად:
• აქვეყნებს მოთხოვნებს უმე-ის მიერ რმე-ის დატოვების შესახებ;
• ირწმუნება, რომ უკვე აქვს უმე-თან ბრძოლის გეგმა;
• ამავე დროს აცხადებს, რომ უკრაინაში არ არსებობს პრივილეგირებული ეკლესიები;
• ტყუილია, რომ ხელისუფლებას არ სურს უმე-ის აკრძალვა;
• და შემდეგ ამბობს, რომ ვინც წინააღმდეგია 8371 კანონპროექტის მიღების, აღიარებს, რომ ისინი დაკავშირებულია მოსკოვთან.
შეგახსენებთ, 8371 კანონპროექტს 50-ზე მეტმა დეპუტატმა არ მისცა ხმა (29 წინააღმდეგი იყო, 4 თავი შეიკავა, 24-მა ხმა საერთოდ არ მისცა). ისინი ყველა მოსკოვთან არიან კავშირში?
როგორც არ უნდა იყოს, ელენსკის საქმიანობა უკიდურესად დამღუპველია უკრაინის სახელმწიფოსთვის. და ამაზე არა მხოლოდ ჩვენ ვსაუბრობთ, არამედ გამოძიების სახელმწიფო ბიუროც, რომელმაც აღძრა სისხლის სამართლის საქმე სახელმწიფო ეთნიკური პოლიტიკის ხელმძღვანელობის - ელენსკის და მისი მოადგილის ვოინალოვიჩის წინააღმდეგ.
ნებისმიერ შემთხვევაში, ელენა ბოგდანის სახელმწიფო ეთნოპოლიტიკური სამსახურის უფროსად ყოფნის დროს უკრაინის ხელისუფლება ატარებდა უფრო დაბალანსებულ საეკლესიო პოლიტიკას და ძალისხმევას მიმართავდა უკრაინის საზოგადოების ერთიანობისკენ და არა მისი დაყოფისკენ. მაგალითად, 2022 წლის აპრილში რადას სპიკერმა რუსლან სტეფანჩუკმა განაცხადა, რომ „ჩვენ არ გვაქვს უფლება მივიღოთ რაიმე კანონი, რომელიც ყოფს უკრაინულ საზოგადოებას“.
თუმცა, როგორც კი ელენსკი სათავეში ჩაუდგა ესთს-ს, რიტორიკა მყისიერად შეიცვალა. თუ ბოგდანის ხელმძღვანელობას ახასიათებდა რელიგიური მშვიდობის სურვილი და სახელმწიფო ნეიტრალიტეტი საეკლესიო საკითხებში, მაშინ ელენსკის მოღვაწეობა ესთს-ის ხელმძღვანელად აღინიშნა რელიგიურ საქმეებში სახელმწიფოს გაზრდილი ჩარევით. სწორედ ამიტომ მიგვაჩნია, რომ ამ ადამიანმა მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინა ზელენსკის პოზიციაზე ამ საკითხთან დაკავშირებით.
გავლენა პრეზიდენტ ზელენსკისზე: პოზიციის შეცვლა უმე-თან დაკავშირებით
ვიქტორ ელენსკის გავლენა პრეზიდენტ ზელენსკის რელიგიურ პოლიტიკაზე განსაკუთრებით შესამჩნევია უკრაინის მართლმადიდებლური ეკლესიის მიმართ მისი პოზიციის ცვლილებაში. თავდაპირველად, ზელენსკიმ ნეიტრალური პოზიცია დაიკავა რელიგიურ საკითხებზე, ხაზს უსვამდა რელიგიური თავისუფლების მნიშვნელობას და ერიდებოდა მონაწილეობას უმე-სა და მეუ-ს შორის დავაში. თუმცა, 2022 წლის შემოდგომიდან დაწყებული (სწორედ მაშინ, როდესაც ვლადიმერ ალექსანდროვიჩი გააცნეს ვიქტორ ევგენევიჩს), მისი პოზიცია შეიცვალა, ჯერ უფრო კრიტიკული გახდა უმე-ის მიმართ, შემდეგ კი სრულიად შეუწყნარებელი.
ზელენსკის შეხედულებების ამ ტრანსფორმაციას თითქმის დღითიდღე შეიძლება მივაკვლიოთ. როდესაც ელენსკიმ დაიწყო ნარატივის ჩამოყალიბება უმე-ის გარშემო, ხაზს უსვამდა მის სავარაუდო კავშირებს რუსეთთან და წარმოაჩენდა მას როგორც საფრთხეს ეროვნული უსაფრთხოებისთვის, უკრაინის პრეზიდენტის რიტორიკაც შეიცვალა.
მაგალითად, თავის ადრეულ საჯარო განცხადებებში ზელენსკიმ ხაზი გაუსვა ყველა რელიგიურ ჯგუფს შორის ერთიანობის მნიშვნელობას და თავი შეიკავა ეკლესიის შიდა საქმეებზე კომენტარისგან.
თავდაპირველად, მან დაიკავა პოზიცია, „ხელები შორს“ ეკლესიისგან და მხარს უჭერდა, რომ ყველა დავა მოგვარებულიყო კანონის ფარგლებში და მთავრობის ჩარევის მაქსიმალური შესაძლებლობის გარეშე. საქმე იქამდეც მივიდა, რომ ეპიფანე ჩიოდა, რომ სახელმწიფოს რეგიონულ ადმინისტრაციებს „არ აქვს სურვილი ხელახლა დაარეგისტრირონ“ თემები, რომლებმაც „სურვილი გამოთქვეს“ გადავიდნენ მის სტრუქტურაში. ანუ, ზელენსკის მთავრობამ უარი თქვა უმე-ის ეკლესიების ჩამორთმევაზე.
უფრო მეტიც, თავად პრეზიდენტმა არაერთხელ გამოთქვა იმედი, რომ რელიგიური ლიდერები ხელს შეუწყობენ უკრაინისა და უკრაინის საზოგადოების გაერთიანებას და დაიწყეს ფილმის გადაღებაც, რომელშიც ყველა მონაწილეობდა დუმენკოს გარდა, რომელმაც უარი თქვა პროექტში მონაწილეობაზე. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, საპრეზიდენტო ვადის დასაწყისში, ისევე როგორც ომის დასაწყისში, ზელენსკი ცდილობდა ყოფილიყო სახელმწიფოს პრეზიდენტი, რომელიც არ ერეოდა ეკლესიის საქმეებში. თუმცა... ელენსკისთან ურთიერთობის შემდეგ, 2022 წლის შუა რიცხვებისთვის, ზელენსკის ტონი შესამჩნევად შეიცვალა. მან დაიწყო საუბარი "სულიერი დამოუკიდებლობის" აუცილებლობაზე, გამოხატა შეშფოთება უმე-ის "კავშირების" შესახებ აგრესორ სახელმწიფოსთან და საბოლოოდ წამოიწყო სამთავრობო ზომები, რომლებმაც ეკლესია აკრძალეს.
კითხვას, თუ როგორ მოახერხა ელენსკიმ პრეზიდენტის პოზიციაზე გავლენის მოხდება, ფრჩხილებში დავტოვოთ. მაგრამ ჩვენ შევეცდებით ვუპასუხოთ კითხვას, რატომ სჭირდება მას ეს.
ელენსკი, მეუ და პოროშენკო
შეგახსენებთ, რომ ელენსკი იყო დეპუტატი ვლადიმერ გროისმანის ბლოკიდან, პეტრო პოროშენკოს მეგობარი, მოკავშირე და უახლოესი თანაშემწე. და სწორედ მაშინ დაუახლოვდა ელენსკი დუმენკოს და ზოგადად მეუ-ს. იმიტომ, რომ ეპიფანი და მისი ორგანიზაცია უშუალოდ მონაწილეობდნენ უკრაინის ექს-პრეზიდენტ პეტრო პოროშენკოს საარჩევნო კამპანიაში. უფრო მეტიც, დუმენკომ და მეუ აშკარად გამოავლინეს თავი პეტრო პოროშენკოს გუნდის შემადგენლობაში.
ამრიგად, ეპიფანემ პოროშენკოსთან ერთად იმოგზაურა "ტომოსის ტურებში" (როგორც ჟურნალისტები უწოდებდნენ კამპანიის ვიზიტებს უკრაინის ქალაქებში), სადაც იგი პრაქტიკულად ასრულებდა აგიტატორის ფუნქციებს პოროშენკოს, როგორც უკრაინის პრეზიდენტობის კანდიდატისთვის.
• დუმენკო ირწმუნებოდა, რომ ქვეყნის სათავეში „მხოლოდ პრეზიდენტ პოროშენკოს“ ხედავს.
• მან განაცხადა, რომ პოროშენკოს სახელი რუსეთის გამაქრისტიანებლის, წმიდა უფლისწული ვლადიმერის სწორია.
• ის ამტკიცებდა, რომ პოროშენკო მისთვის არის „ლიდერის მაგალითი“.
ერთი სიტყვით, სერგეი დუმენკო, მეუ-სთან ერთად, იყო პეტრო პოროშენკოს პოლიტიკური გუნდის წევრი და მზად იყო მოვლენების მხოლოდ ერთი განვითარებისთვის - მისი მფარველის გამარჯვებისთვის. ამავე გუნდის ნაწილი იყო (და რჩება?) ვიქტორ ელენსკი, რომელიც მე-10 ნომერი იყო გროისმანის პარტიის სიაში.
თუ გავითვალისწინებთ ყველაფერს, რაც ზემოთ არის ნათქვამი, ცხადი ხდება, რატომ მოითხოვდა ელენსკი უმე-ის აკრძალვას. ყოველივე ამის შემდეგ, ეს გაანადგურებს უკრაინის საზოგადოების ერთიანობას, ძირს უთხრის ხელისუფლებისადმი ნდობას და გაანადგურებს უკრაინის რეპუტაციას საზღვარგარეთ, რაც თავის მხრივ ხელს შეუწყობს მისი ძველი კოლეგისა და მფარველის, პეტრო ალექსეევიჩ პოროშენკოს ხელისუფლებაში მოსვლას.
აქ მხოლოდ ერთია უცნაური - პრეზიდენტის ადმინისტრაცია რატომ ვერ ხედავს ასეთ ცხადს?
