რისთვის ასამართლებენ მართლმადიდებელ ჟურნალისტებს

რამდენიმე დღის წინ უუს-ს პრესსამსახურმა გაავრცელა ინფორმაცია, რომ 2024 წლის 12 მარტს უსაფრთხოების ძალებმა ჩაატარეს ჩხრეკა საეკლესიო ან პარაეკლესიურ მედიაში მომუშავე ჟურნალისტების - მართლმადიდებელ ჟურნალისტთა კავშირის ,,პერში კოზაცკის’’, ასევე უფლებადამცველებისა და საზოგადოებრივ აქტივისტების -, არასამთავრობო ორგანიზაცია „ერისკაცების“ წარმომადგენლებისა და სამართლებრივი დაცვის ცენტრის საცხოვრებელ და სამუშაო ადგილებში.

მიღებული ზომების შედეგად უუს-მ დააკავა 4 მართლმადიდებელი ჟურნალისტი - ვლადიმერ ბობეჩკო, ვალერი სტუპნიცკი, ანდრეი ოვჩარენკო და დეკანოზი სერგი ჩერტილინი. ამ დროისთვის ყველა მათგანი გირაოს უფლების გარეშე იმყოფება იზოლატორში. კიდევ რამდენიმეს ბრალი წაუყენეს სხვადასხვა სიმძიმის დანაშაულში, მათ შორის უვადო თავისუფლების აღკვეთით.

უკვე 13 მარტს, უუს-ს პრესსამსახურმა გაავრცელა ინფორმაცია სპეცოპერაციის შესახებ, რომელიც განხორციელდა „უკრაინაში უმსხვილესი სადაზვერვო ქსელის აღმოსაფხვრელად სრულმასშტაბიანი შემოჭრის დაწყების შემდეგ“. უშიშროების ძალებმა მჟკ-ს და ,,პერში კოზაცკის’’ თანამშრომლები დაადანაშაულეს აგრესორ სახელმწიფოსთვის მუშაობაში, ეფესბე-სთან კავშირში, ღალატში და კრიმინალურ დაჯგუფებაში მონაწილეობაში. ბრალდებები ძალიან მძიმეა. მაგრამ რამდენად მართებულია ისინი?

პოლიტიკური დაკვეთა

იმდენი შეუსაბამობა, ლოგიკური წინააღმდეგობები და ელემენტარული შეცდომებია უშიშროების ძალების მოხსენებაში, ისევე როგორც მართლმადიდებელ ჟურნალისტთა დარბევის შემდეგ მომხდარ სამართლებრივ პერიპეტიებში, რომ სიტუაცია ძალიან ჰგავს „კაგებე“-ს წარმომადგენლების მიერ მომზადებულ საქმეებს ეკლესიის წინააღმდეგ, გასული საუკუნის 30-იან წლებში. მაშინ ადამიანები ასევე გაასამართლეს მტკიცებულებების გარეშე, გაასამართლეს მათი შეხედულებებისა და „პარტიულ ხაზთან“ უთანხმოების გამო. ადამიანის დანაშაული განისაზღვრა არა დადასტურებული ფაქტებით, არამედ მისი პოლიტიკური შეხედულებებითა თუ უპირატესობებით.

საბჭოთა კავშირის ციხეები გადატვირთული იყო იმ ადამიანებით, რომლებიც აკრიტიკებდნენ მარქსიზმს, ან იმათ, ვინც განაუგრძობდა ღვთის რწმენას, მიუხედავად იმისა, რომ სსრკ-ში სახელმწიფო დონეზე ათეიზმი დომინირებდა. როდესაც დღეს ვკითხულობთ სტუსის, ხმარას ან სხვა დისიდენტების სასამართლო საქმეებს, ჩვენ არა მხოლოდ გაოგნებული ვართ საბჭოთა სასამართლო სისტემის ცინიზმით და ყველა ბრალდების მტკიცებულების ნაკლებობით, არამედ დარწმუნებული ვართ, რომ ასეთი თვითნებობა არ უნდა არსებობდეს სახელმწიფოში, რომელიც თავს დემოკრატიულად თვლის. იგივეს განვიცდით, როდესაც ვკითხულობთ უუს-ის ბრალდებებს მართლმადიდებელი ჟურნალისტების მიმართ. და არა მარტო ჩვენ.

დავიწყოთ იქიდან, რომ უმე-ის მტრებსაც კი ესმით, რომ მართლმადიდებელი ჟურნალისტების წინააღმდეგ აღძრული საქმე პოლიტიკური შეკვეთაა.

მაგალითად, უმაღლესი რადას დეპუტატმა და ანტიეკლესიური კანონების ერთ-ერთმა ინიციატორმა, კნიაჟიცკიმ, რომელმაც ჩამოთვალა მჟკ-ს „დანაშაულები“, თქვა, რომ გამოცემაში გამოქვეყნებულია „მწვავე კრიტიკა ევროპის, უკრაინის მართლმადიდებლური ეკლესიისა და რუსეთის მართლმადიდებლური ეკლესიის საქმიანობის აკრძალვის შესახებ ჩვენს ქვეყანაში.’’ მისი თქმით, მან „ეს ინფორმაცია მედიის ინფორმაციით მოიპოვა“. უკრაინული მედია ფაქტიურად აფეთქდა ცნობებით, რომ უუს-მ გამოავლინა "ეფესბე-ს უდიდესი სადაზვერვო ქსელი".

რატომ არ ახსენა კნიაჟიცკიმ ეს ერთი სიტყვით და დაწერა, რომ უშიშროების ძალების ვიზიტი მჟკ-ის თანამშრომლებთან დაკავშირებული იყო მხოლოდ მათ პროფესიულ საქმიანობასთან? დიდი ალბათობით იმიტომ, რომ თავადაც ესმის, რომ საუბარია პოლიტიკურ დაკვეთაზე.

ამ თეზისის არაპირდაპირ დადასტურებას ვპოულობთ გენერალური პროკურატურის განცხადებაში, სადაც ნათქვამია, რომ უუს-მ გაანეიტრალა "უმე-ის მედიაბლოკი", რომელიც შეიქმნა "სოციალურ-პოლიტიკური და რელიგიური სიტუაციის დესტაბილიზაციის მიზნით უკრაინაში.” როგორ ცდილობდა „უმე-ს მედიაბლოკი“ უკრაინაში სიტუაციის დესტაბილიზაციას? ეკლესიების მიტაცებაზე, მორწმუნეთა ცემაზე საუბრით თუ ეკლესიის აკრძალვის კანონპროექტის კრიტიკით? კონკრეტულად როგორ მოახდინეს მჟკ-ს ჟურნალისტებმა დესტაბილიზაცია ჩვენს ქვეყანაში? ყოველივე ამის შემდეგ, გენერალურ პროკურატურას უნდა მიეწოდებინა მტკიცებულებები. იმიტომ, რომ ყველა დემოკრატიულ სახელმწიფოში არსებობს ისეთი ცნება, როგორიცაა „უდანაშაულობის პრეზუმფცია“, რომლის მიხედვითაც ადამიანი ითვლება უდანაშაულოდ, სანამ საპირისპირო არ დამტკიცდება. არა პირიქით! რას ვხედავთ მჟკ-ს ჟურნალისტების შემთხვევაში?

ის, რომ დამნაშავედ ჩაგთვალეს მხოლოდ იმიტომ, რომ საკუთარ თავს უფლებას აძლევთ გამოთქვათ თქვენი თვალსაზრისი ზოგიერთ მოვლენებზე, რომ დამნაშავედ ჩაგთვალეს მხოლოდ იმიტომ, რომ გწამთ ღმერთის და არ გსურთ ეკუთვნოდეთ სახელმწიფოს მიერ შექმნილ ეკლესიას. სწორედ თქვენ უნდა დაამტკიცოთ, რომ დამნაშავე არ ხართ! ეს მდგომარეობა რადიკალურად განსხვავდება იმისგან, რასაც მე და თქვენ ვუწოდებთ დემოკრატიას.

უკრაინის სახალხო დეპუტატი არტემ დმიტრუკი ასევე თვლის, რომ სისხლის სამართლის საქმეები მჟკ-ს ჟურნალისტების წინააღმდეგ არის „აბსოლუტურად აბსურდული, ფიქტიური და გაყალბებული“. მისი აზრით, ისინი ადასტურებენ, რომ „უკრაინაში სიტყვის თავისუფლება არ არსებობს“.

სახალხო დეპუტატის თქმით, მართლმადიდებელი ჟურნალისტების დაკავება შეიძლება აიხსნას მხოლოდ როგორც მცდელობა „დაშინდეს უმე-ის მორწმუნეები და აიძულონ ისინი უარი თქვან ეკლესიაზე“.

პოლიტოლოგი კოსტ ბონდარენკო ასევე მიიჩნევს, რომ მჟკ-ს ჟურნალისტების საქმე არის „დემონსტრაციული პოგრომი“, რომელიც ხელისუფლებამ მოახდინა, რათა დეპუტატებისთვის ეჩვენებინა, რომ არც ვაჭრობას და არც დანებებას არ აპირებენ.

და ასევე, „დემონსტრირება: ეს დაემართება ყველას, ვინც შეეცდება ხელი შეუშალოს ხელისუფლებას ეკლესიის დასუფთავებაში - განურჩევლად მათი დეპუტატის სტატუსისა თუ ჟურნალისტის მოწმობისა. გუშინდელი ჩხრეკა და დაკავება არის სიგნალი დეპუტატებისთვის: "კიდევ აგრძელებთ? მაშინ ჩვენ მოვდივართ თქვენთან!", - წერს პოლიტოლოგი.

ვალერი სტუპნიცკის ადვოკატი ასევე ეთანხმება მჟკ-ს ჟურნალისტების დაკავების პოლიტიკურ ფონს და ანდრეი ოვჩარენკოს ადვოკატი ზოგადად თვლის, რომ ცივილიზებულ ქვეყანაში მისი საქმე სასამართლო დარბაზამდეც კი არ მიაღწევდა.

რაზე საუბრობს უუს?

უკრაინის უშიშროების სამსახურის წარმომადგენლებმა მართლმადიდებელი ჟურნალისტების საქმეზე მოხსენებაში არაერთი შეცდომა დაუშვა.

მაგალითად, მათ განაცხადეს, რომ დეკანოზი სერგი ჩერტილინი კიევის ერთ-ერთი ეკლესიის წინამძღვარია. ეს არ არის სიმართლე. მამაო ეკლესიის სასულიერო პირია, რომლის მოძღვარი სულ სხვა ადამიანია. სასულიერო პირი არის ჩვეულებრივი მღვდელი, რომელიც არ ხელმძღვანელობს მრევლს, არამედ მხოლოდ ღვთისმსახურებას ასრულებს. ამ ინფორმაციის გადამოწმება ძალიან ადვილია, მაგრამ უშიშროების ძალებს თავი არ შეუწუხებია. "ტაძრის წინამძღვარი" - მართალია, რეალობას არ შეესაბამება, მაგრამ ხმამაღლა ჟღერს!

შეგვიძლია დავუშვათ, რომ დანარჩენი „მტკიცებულებები“ ჟურნალისტებისა და უფლებადამცველების წინააღმდეგ სწორედ ამ პრინციპზეა აგებული? შეგვიძლია. იმის გამო, რომ არის სხვა შეცდომები უუს-ის შეტყობინებაში "აგენტური ქსელის განეიტრალების შესახებ".

მაგალითად, უსაფრთხოების ძალებმა განაცხადეს, რომ მჟკ, "პერში კაზაცკი", "მირიანე" არის "ეფესბე-ს ერთ-ერთი უდიდესი სადაზვერვო ქსელი, რომელიც მოქმედებს უკრაინის ტერიტორიაზე სრულმასშტაბიანი შემოჭრის დაწყებიდან". თუმცა, Google-ის საძიებო სისტემით მარტივი შემოწმება გამოავლენს ინფორმაციას, რომ საქმეში ყველა მითითებული ორგანიზაცია შეიქმნა სრულმასშტაბიან შემოჭრამდე დიდი ხნით ადრე. მჟკ - 2015 წელს, "პერში კაზაცკი" - 2019 წელს, "მირიანე" - 2021 წელს. ყველა ეს ორგანიზაცია ღიად აწარმოებდა თავის საქმიანობას, აქვეყნებდა მასალებს და განცხადებებს არა დახურულ საიტებზე, არამედ საჯარო დომენში. ისინი ამას აკეთებდნენ მრავალი წლის განმავლობაში.

მაშინ რატომ ამბობს უუს, რომ ისინი გამოჩნდნენ როგორც "აგენტური ქსელი" მხოლოდ 2022 წლის 24 თებერვალს? უყურადღებობა თუ დაუდევრობა?

მეორე მხრივ, ყველა პუბლიკაციას, ყველა მედიასაშუალებას აქვს მკაფიო იერარქია: არის მთავარი რედაქტორი, რედაქტორი, ჟურნალისტები, კორექტორები, მთარგმნელები, ბუღალტერები, დასუფთავების მდივნები და სხვა მომსახურე პერსონალი. იერარქიის გარეშე, ფუნქციების განაწილების გარეშე, ვერცერთი გამოცემა ვერ იარსებებს. უუს-ს ეს ძალიან კარგად ესმის, რის გამოც არანაირ მტკიცებულებებს არ აწვდიან.

თუმცა, ზოგიერთმა მედიასაშუალებამ (მკაფიო იერარქიით) დაყარეს „ფაქტები“, რომლებიც ადასტურებენ, რომ მჟკ არის „აგენტური ქსელი“. რა "ფაქტებზეა" საუბარი? ეს არის სკრინშოტი, რომელიც ასახავს მოქმედების პროგრამას უმე-ის დასაცავად. რამდენად შეესაბამება ეს სიმართლეს, გაუგებარია. მაგრამ სავსებით აშკარაა, რომ თუნდაც ეს სკრინშოტი ნამდვილი იყოს, ის არ შეიცავს რაიმე დანაშაულს. რაც, სხვათა შორის, დაწერა ადამიანმა, რომლის შეხედულებები მკვეთრად განსხვავდება მჟკ-ს სარედაქციო კოლეგიის ზოგიერთი შეხედულებისგან.

ამგვარად, ნატალია ვასილევიჩი, ბელორუსი რელიგიური ექსპერტი, პოლიტიკისა და ადამიანის უფლებების სფეროში, ეკუმენური მოძრაობის აქტიური მონაწილე, კონსტანტინოპოლის საპატრიარქოსთან დაახლოებული პოზიციით, კომენტარს აკეთებს ჟურნალისტების „დანაშაულის“ მამხილებელ სქრინშოთზე : „და აი „დანაშაულის შიგთავსი“, რომელიც შედგება დეპუტატების, ვენეციის კომისიის და პროფესორ თომას ბრემერის მიმართ მიმართვებისაგან. ყველაფერი კანონის და სამართლებრივი მექანიზმების ფარგლებშია. რატომღაც, ეს არ ჰგავს უვადო თავისუფლების აღკვეთას, მაგრამ უბრალო სისხლის სამართლის საქმედაც კი აერ კვალიფიცირდება“. მაშ, რაში ცდება?

გარდა ამისა, უუს-მ ჟურნალისტები დაადანაშაულა იმაში, რომ მათ, სავარაუდოდ, „მუდმივი კავშირი ჰქონდათ რუსეთის ფედერაციის უმსხვილეს მედიასაშუალებებთან, რომლებმაც მაშინვე აიტაცეს „აუცილებელი შინაარსი“. თუმცა, ჯერ ერთი, მსოფლიოში არც ერთი ჟურნალისტი (!!!) არ არის პასუხისმგებელი იმაზე, თუ ვინ და რა გამოაქვეყნა მისგან დამოუკიდებლად ან „აიტაცა“. მეორეც, თუ მივყვებით უუს-ს ლოგიკას, მაშინ არა მხოლოდ თითქმის ყველა უკრაინულ გამოცემას აქვს კავშირი რუსეთის ფედერაციის უმსხვილეს მედიასთან, არამედ პრეზიდენტის აპარატთან, უმაღლეს რადასთან, უკრაინელ პოლიტიკოსებთან და სხვებთან, რომელთა განცხადებებია ციტირებული აგრესორ სახელმწიფოში.

მაგრამ, კიდევ ერთხელ ვამბობთ, ეს აშკარა სიცრუეა.

მაშინ რატომ ვრცელდება ეს ჟურნალისტებზე? მხოლოდ იმიტომ, რომ მათი გაჩუმება სჭირდებათ?

უსაფრთხოების ძალებმა ასევე განაცხადეს, რომ "ქსელის კოორდინატორი უკრაინაში იყო უუს-ს მიერ დაკავებული სასულიერო პირი". კონკრეტულად როგორ ხელმძღვანელობდა ის „ქსელს“, კონკრეტულად რაში გამოიხატება ეს ხელმძღვანელობა, არ არის ნათქვამი. ერთადერთი, რაც დეპარტამენტმა თქვა, იყო ის, რომ ის იყო პასუხისმგებელი მასალების გავრცელებაზე, რომლებიც „რელიგიათაშორის მტრობას აღძრავდა და ამართლებდა უკრაინის წინააღმდეგ აგრესიულ ომს“.

კითხვა: კონკრეტულად რა მასალებით ამართლებდა ომს, მაგალითად, მჟკ? თუ ასეთი მასალები არსებობს, მაშინ ისინი უნდა იყოს ნაჩვენები. მაგრამ ისინი არ არიან ნაჩვენები. და ისინი ამას არ აჩვენებენ. იმის გამო, რომ ომის დაწყებიდანვე, მჟკ-მ მკაფიო პოზიცია დაიკავა: ჩვენ კატეგორიულად ვგმობთ რუსეთის შეჭრას უკრაინაში, ვგმობთ მშვიდობიანი ქალაქების დაბომბვას, მშვიდობიანი მოსახლეობის მკვლელობას და ზოგადად ყველაფერს, რასაც რუსეთი აკეთებს ახლა ჩვენი სამშობლოს ტერიტორიაზე.

ჩვენი პოზიცია ღიად არის გაჟღერებული და გამოქვეყნებული ვებგვერდზე. ყველა სტატია და მასალა ახლა საჯარო დომენშია. მოიძიეთ მართლმადიდებელ ჟურნალისტთა კავშირის ვებ-გვერდზე მინიმუმ ერთ სტატიაში ან შეტყობინებაში ინფორმაცია, რომელიც შეიძლება განიმარტოს როგორც ომის გამართლება - და ჩვენ ვაღიარებთ, რომ ვცდებოდით. მაგრამ მსგავსი არაფერია და არ შეიძლება! ჩვენ არ დაგვიმალავს ჩვენი პოზიცია და არაერთხელ განვაცხადეთ, რომ ომის გამართლება არ შეიძლება.

გარდა ამისა, ჩვენი ვებსაიტის რედაქტორებმა თავიდანვე დაიჭირეს ფეოფანიაში უმე-ის საბჭოს მხარე, რომლის გადაწყვეტილებებს რუსეთში კატეგორიულად გმობენ და აკრიტიკებენ. ამ პოზიციისთვის, უმე-ის მტრები ბრალს სდებენ მჟკ-ის რედაქტორებს უუს-სთვის მუშაობაში. როგორ უნდა მივიღოთ ეს ფაქტი?

უუს ამტკიცებს, რომ ჩვენ რაღაცნაირად ვართ დაკავშირებული ეფესბე-სთან და ეფესბე საუბრობს ჩვენს კავშირებზე უუს-სთან... ნონსენსი, აბსურდი, სიურრეალიზმი. არსებული სიტუაციისთვის სხვა ეპითეტების შერჩევა შეუძლებელია. მაგრამ არის მსგავსი მაგალითები. ამრიგად, არც ებრაელებს და არც წარმართებს არ მიუღიათ პირველი ქრისტიანები.

ჩვენ არ ვიცით, დღევანდელ ვითარებაში ვინ უფრო ჰგავს „ებრაელებს“ თუ „წარმართებს“, მაგრამ ნათლად გვესმის, ვინ არის ქრისტიანი.

ამიტომ, ჩვენ არ გაგვიკვირდება უუს-ის წარმომადგენლის სიტყვები, რომელმაც თქვა, რომ ჟურნალისტებსა და უფლებადამცველებს სამუდამო პატიმრობა ემუქრებათ. მათ არ უკვირთ, რადგან ქრისტიანებისთვის ყოველთვის ითხოვდნენ უმაღლესი სასჯელით დასჯას. მათ ხოცავდნენ, ანაწევრებდნენ, უგდებდნენ ცხოველებს, წვავდნენ, ჩამოახრჩობდნენ. ასე რომ, ჩვენ არ გვიკვირს.

სხვა რამ არის გასაკვირი. ადამიანები, რომლებმაც საშინელი დანაშაული ჩაიდინეს რატომ ზიან პირდაპირ ეთერში, მაგალითად სტერნენკო, რომელმაც ადამიანი მოკლა. ხოლო ჟურნალისტებისთვის, რომლებიც თავიანთ პროფესიულ საქმიანობას ეწევიან, უვადო პატიმრობას ითხოვენ? რატომ წერს უუს იმ ადამიანთა ჯგუფის დაკავების შესახებ, ვინც ოკუპაციის დროს ძალადობდა პატიმრებზე და ითხოვს მათთვის სტატიას, რომელიც ითვალისწინებს თავისუფლების აღკვეთას 10-დან 15 წლამდე, ხოლო ითხოვს ჟურნალისტების უვადო თავისუფლების აღკვეთას?

გაურკვევლობაში ვართ არა მარტო ჩვენ. სახალხო მოადგილე დმიტრუკი წერს: ”მათ სურთ სამუდამო პატიმრობა მიუსაჯონ ჟურნალისტებს, რომლებიც აშუქებდნენ უმე-ს ეკლესიების უკანონო მიტაცებას, სისტემატურ თავდასხმებს უმე-ს მორწმუნეებზე და უკანონობას მილიონობით უკრაინელის წინააღმდეგ. უბრალოდ იფიქრე ამაზე!" მაშ რატომ ხდება ეს?

იმის გამო, რომ კოსტია ბონდარენკოს თქმით, ხელისუფლება აგრძელებს ეკლესიის „განწმენდას“ და გზიდან ჩამოიშორებენ ნებისმიერს, ვინც წინ გადაეღობება.

კითხვა ღია რჩება: რას აკეთებს ისეთს ჩვენი ხელისუფლება, რომ მათ ხელს უშლის დამოუკიდებელი საეკლესიო მედია?