რატომ აღიარა საბერძნეთმა გეი ქორწინება?
თავდაპირველად, საბერძნეთის ეკლესიამ, ზეწოლის ქვეშ, აღიარა მეუ, შემდეგ მხარი დაუჭირა ხელისუფლების ზომებს კოვიდთან ბრძოლაში. გასაკვირია, რომ მათ არ მოუსმინეს გეი ქორწინებასთან დაკავშირებით?
2024 წლის 15 თებერვალს საბერძნეთის პარლამენტმა მიიღო კანონი, რომელიც აკანონებს ერთსქესიანთა ქორწინებას და აძლევდა გეი წყვილებს ბავშვების შვილად აყვანის უფლებას.
პარლამენტმა ხმათა უმრავლესობით (175 75-ის წინააღმდეგ) დაუჭირა მხარი, კიდევ 40-მა თავი შეიკავა. კენჭისყრამდე ვნებები მატულობდა.
ჩვენ ვწერდით, რომ ბევრი ბერძენი იერარქი აღშფოთებული იყო მთავარეპისკოპოსი იერონიმეს ლოდინის ტაქტიკით და მისგან უფრო გადამწყვეტ განცხადებებსა და მოქმედებებს ითხოვდა. ზოგიერთმა მიტროპოლიტმა გამჭვირვალედ მიანიშნა წინამძღვარს, რომ საჭირო იყო ხალხის ბარიკადებზე მიყვანა, მოჰყავდა გარდაცვლილი არქიეპისკოპოსის ქრისტოდულოსის მაგალითი, რომელმაც რეალურად წამოიწყო სახალხო მოძრაობა ახალი პასპორტების დანერგვის წინააღმდეგ.
შემდეგ, 2000 წელს, ეკლესიამ მოახერხა ქუჩაში 150 ათასი ადამიანის გამოყვანა და სამი მილიონი ხელმოწერის შეგროვება მთავრობისადმი პეტიციაზე, რომ არ მიეღო გადაწყვეტილება ახალი დოკუმენტების შემოტანის შესახებ. დიახ, ეს ბრძოლა სახელმწიფომ მოიგო, მაგრამ ბევრმა პოლიტიკოსმა გააცნობიერა, რომ ეკლესიას უნდა გავითვალისწინოთ, რომ მის უკან ხალხი დგას, მათ უკან კი ძალაუფლება. ჩვენ ახლა სრულიად საპირისპირო დამოკიდებულებას ვხედავთ ეკლესიის მიმართ.
საბერძნეთის ხელისუფლება: "ეკლესია უნდა დადუმდეს"
კანონპროექტის განხილვისას პოლიტიკოსები და ხელისუფლების წარმომადგენლები მუდმივად ხაზს უსვამდნენ, რომ გეი ქორწინების ლეგალიზება ხელისუფლების საქმეა და არა ეკლესიის. ამასთან დაკავშირებით პრემიერ-მინისტრმა მიცოტაკისმა არაერთხელ გაიმეორა ქრისტეს სიტყვები სახარებიდან: „ღმერთს ღვთისა და კეისარს კეისრისა“. მოგვიანებით ის კიდევ უფრო შორს წავიდა და გამოაცხადა, რომ „მღვდლებს - მღვდლებისა, ხოლო წყვილებს - წყვილებისა“, თითქოს „მოერგება“ მაცხოვრის სიტყვები საბერძნეთში არსებულ ვითარებას.
თავის მხრივ, ზოგიერთმა პოლიტიკოსმა „აჯობა“ მიცოტაკისს და თქვა, რომ ჰომოსექსუალური ურთიერთობა ცოდვა არ არის. ანუ სახელმწიფო არსებითად იღებდა ვალდებულებას ეკლესიისთვის აეხსნა მორალური და თეოლოგიური ხასიათის საკითხები. ამასთან, მთავრობამ უარი თქვა ეკლესიის წარმომადგენლების ჩართვაზე ჰომოსექსუალთა ქორწინების საკითხზე საპარლამენტო დებატებში და მოიშორა ის ფრაზით, რომ „მღვდლები გავიგეთ და ახალს არაფერს გვეტყვიან“.
სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ხელისუფლება ყველაფერს აკეთებდა იმისთვის, რომ არა მხოლოდ ეკლესიის აზრისადმი ზიზღის დემონსტრირება, არამედ მისი წარმომადგენლების გაჩუმებაც. როგორც არ უნდა იყოს, თუნდაც ბერძნული ეკლესიის მერყევი პოზიციების გათვალისწინებით, ხელისუფლების მხრიდან იყო შიში, რომ სინოდი, გეი ქორწინების მკაცრი გადაწყვეტილებით, გამოიწვევდა ხალხის აღშფოთებასა და პროტესტს, რაც, როგორც ვიცით, არცერთ პოლიტიკოსს არ სურს.
საბერძნეთის ეკლესია: „ჩვენ არ გვაქვს დუმილის უფლება“
ამიტომაც მიცოტაკისი და მთავრობის წევრები ცდილობდნენ როგორმე შეთანხმებულიყვნენ მთავარეპისკოპოს იერონიმესთან და ბერძენ მიტროპოლიტებთან. კენჭისყრამდე სულ რაღაც რამდენიმე კვირით ადრე პრესაში გაჟონა ინფორმაციამ, რომ პრემიერ-მინისტრი და საბერძნეთის ეკლესიის წინამძღვარი ამ საკითხზე ფარულად შეხვდნენ ერთმანეთს. ამ საიდუმლოებამ გამოიწვია აღშფოთება როგორც მორწმუნეების, ისე იერარქების მხრიდან, რამაც დაარხია ხმები, რომ ხელისუფლებამ და ეკლესიამ შეძლეს რაღაცაზე შეთანხმდნენ. სიტუაცია იმდენად დაიძაბა, რომ ზოგიერთმა იერარქმა ხელმოწერების შეგროვებაც დაიწყო მეუფე იერონიმეს სინოდის მოწვევის მოთხოვნით. გაჩუმება შეუძლებელი იყო და საბერძნეთის ეკლესიის წინამძღვარმა წმინდა სინოდის საგანგებო სხდომა თავად მოიწვია.
მიტროპოლიტების პოზიცია ერთსულოვანი იყო: გეი ქორწინება ბოროტებაა, ისინი ეწინააღმდეგება ეკლესიის სწავლებასა და ხალხის ტრადიციებს და მათი დაკანონება შეუძლებელია. საბერძნეთი გაიყინა, რეაქციას ელოდა: ხალხი ხელისუფლების რეაქციას ელოდა, მთავრობა კი ხალხს. მაგრამ…
ძალიან მალე გაირკვა, რომ ეკლესიის პოზიცია იმდენად სუსტი იყო, რომ მისი გათვალისწინება საერთოდ არ შეიძლებოდა. პოლიტიკოსებმა დაიწყეს ინტერვიუების მიცემა, სადაც (აღარ ინერვიულებენ შედეგებზე) თქვეს, რომ სინოდის გადაწყვეტილებები არანაირად არ იმოქმედებს გეი ქორწინების ლეგალიზების გადაწყვეტილებაზე.
განკვეთა თუ არ განკვეთა?
კენჭისყრიდან სულ რამდენიმე დღეში სიტუაცია უცნაურ და თუნდაც კომიკურ ფორმებს იღებს. გეი ქორწინების საკითხზე პარლამენტის სხდომამდე ცოტა ხნით ადრე, საბერძნეთის ეკლესიის წინამძღვარმა შესთავაზა (მორცხვად, გაურკვევლად, ფორმულირებით „რატომ არა...“) ამ საკითხზე სახალხო რეფერენდუმის ჩატარება.
გასაგებია, რომ რეფერენდუმის შემთხვევაში ხელისუფლებას სრული და სასტიკი მარცხი დაემუქრება, რადგან ბერძნების 90% მაინც (თუ მეტი არა) გეი ქორწინების წინააღმდეგია. ამიტომ, სახელმწიფომ მკაცრი რეაგირება მოახდინა იერონიმეს წინადადებაზე, სტილში „არ ჩაერიო სხვის საქმეში“.
ეს იყო სერიოზული დარტყმა ეკლესიის რეპუტაციისთვის და მეუფე იერონიმემ გადადგა ნაბიჯი, რათა როგორმე გამოესწორებინა სიტუაცია კენჭისყრის შეთავაზებით. მინიშნება ნათელია: თუ დეპუტატები ხმას ღიად მისცემდნენ, ხალხი „გამოიტანდა დასკვნას“ და ეკლესია ეცოდინებოდა, ვინ უნდა განკვეთოს ზიარებიდან. ამ წინადადებას ასევე თავდაპირველად მწვავე კრიტიკა მოჰყვა ხელისუფლების მხრიდან, მაგრამ ფაქტიურად რამდენიმე საათის შემდეგ ხელისუფლებამ შეცვალა პოზიცია და მიიღო ეკლესიის გამოწვევა. ხმის მიცემა იყო ღია.
აქვე უნდა ითქვას, რომ მორფიის მიტროპოლიტმა ნეოფიტემ მოუწოდა ანათემას გადასცენ დეპუტატები, რომლებიც გეი ქორწინების ლეგალიზებას აძლევენ ხმას. მაგრამ მისმა სიტყვებმა საბერძნეთის ხელისუფლება ვერ შეაშინა.
ჯერ ერთი, მორფის მიტროპოლიტი არის კვიპროსის ეკლესიის წარმომადგენელი და შეუძლია არ აზიაროს მხოლოდ მის ეპარქიაში მისულები.
მეორეც, არცერთმა ბერძენმა იერარქმა არ გაიზიარა მისი პოზიცია (გარდა კალავრიტის მიტროპოლიტისა, რომელიც დაჰპირდა, რომ დასჯიდა მათ, ვინც ხმას მისცემდა).
მესამე, პოლიტიკოსებმა დაიწყეს ლაპარაკი, რომ ეკლესიამ რომც გადაწყვიტოს ზიარების აკრძალვა, ეს მათთვის დაბრკოლება არ გახდება და ეკლესიაში ივლენ, როგორც ადრე.
სიტუაცია ასე გამოიყურებოდა, კენჭისყრაზე დათანხმებით, მთავრობამ მიიღო ეკლესიის გამოწვევა და ცხადყო, რომ იგი არ ელოდა სერიოზულ წინააღმდეგობას იერარქებისგან.
ეკლესია და მთავრობა: რა მოხდება შემდეგ?
აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ საბერძნეთში გეი წყვილები (როგორც ტრადიციული) დარეგისტრირდებიან ადგილობრივი მუნიციპალიტეტების მეშვეობით. ოფიციალური პირებს (უბნის მერები, კლერკები და სამთავრობო უწყებების თანამშრომლები) არ შეუძლიათ არ დაარეგისტრირონ ეს ქორწინებები. მაგრამ მღვდლები გარკვეული გაგებით, ხელისუფლების წარმომადგენლები არიან, რომლებიც იღებენ ხელფასს და მჭიდროდ თანამშრომლობენ მუნიციპალიტეტების ხელმძღვანელებთან. ეკლესიის ეს მდგომარეობა ბუნებრივად ართულებს სიტუაციას და უკვე აიძულებს ბევრ მორწმუნეს ჰკითხონ მღვდლებსა და მიტროპოლიტებს - რა იქნება მომავალში? ამ კითხვაზე ჯერჯერობით პასუხი არავის აქვს, გარდა უკვე ხსენებული კალავრიტის მიტროპოლიტისა, რომელმაც თქვა: „თქვენ ნახავთ, რა იქნება შემდეგ“.
მაგრამ ახლაც შეგვიძლია დავინახოთ ზოგიერთი რამ. გეი ქორწინების ლეგალიზების საკითხზე პოლიტიკოსებმა აშკარად აჩვენეს ეკლესიის აზრის უგულებელყოფა. ხელისუფლებამ საზოგადოებას აჩვენა, რომ ბერძნული ეკლესია ძალიან სუსტია იმისთვის, რომ გაითვალისწინონ მისი აზრი. და ისინი გარკვეულწილად მართლები არიან.
როგორც სახელმწიფო დეპარტამენტი, საბერძნეთის ეკლესია მუდმივ ურთიერთქმედებაშია ხელისუფლებასთან და თავის გადაწყვეტილებებში იძულებულია ყურადღება გაამახვილოს ხელისუფლების პოზიციაზე ან „ამჟამინდელ მომენტზე“. მაგრამ ეს არ არის ის, რაც ყველაზე მეტად ძირს უთხრის ეკლესიის ავტორიტეტს. ბოლოს და ბოლოს, თუ სახარება წინა პლანზეა, ეკლესიისა და სახელმწიფოს გაერთიანებაში ცუდი არაფერია.
ცუდი მოვლენები მაშინ იწყება, როცა იერარქია ივიწყებს ქრისტეს სიტყვებს და ზედმეტად უსმენს კეისრის სიტყვებს. ან უბრალოდ არ ეკამათება კეისარს, თუ აშკარად ცდება ან ეწინააღმდეგება სახარებას. ბოლო დროს ჩვენ შეგვიძლია აღვნიშნოთ სულ მცირე ორი ასეთი სიტუაცია საბერძნეთში.
რატომ დაკარგა საბერძნეთის ეკლესიამ „ძალაუფლება“?
პირველი ასეთი სიტუაცია არის ბერძნული ეკლესიის მიერ მეუ-ს აღიარება. აღიარება, რომელიც გარკვეულწილად მოგვაგონებს სიტუაციას, როდესაც ხელისუფლებამ აღიარა გეი ქორწინება: გადაწყვეტილებებს ხელისუფლება იღებდა ხალხის მოთხოვნებისა და სურვილების გაუთვალისწინებლად. ამ დრომდე, დუმენკოს ლეგიტიმიზაციის შედეგები გავლენას ახდენს ბერძნული ეკლესიის ცხოვრებაზე, რომელშიც რიგითი მორწმუნეებისა და მღვდლების აბსოლუტური უმრავლესობა, ისევე როგორც იერარქების დიდი ნაწილი, არ ეთანხმება მეუ-ს აღიარებას. დუმენკოს სქიზმატიკოსიდან „კანონიკურ“ იერარქად გადაქცევამ კალმის ერთი მოსმით არ შეიძლება არ ბადებდეს კითხვებს და ძირს უთხრის ამ „ტრანსფორმაციის“ მომხრეების მიმართ ნდობას.
მეორე არის დამოკიდებულება კორონავირუსის მიმართ. საბერძნეთის ეკლესიის ბევრმა იერარქმა დახურა ეკლესიები, აკრძალა ღვთისმსახურება, აიძულა მღვდლებს ვაქცინაცია, აკრძალა დისიდენტები და არ დაუჭირა მხარი იმ მღვდლებს, რომლებიც განაგრძობდნენ მსახურებას. კორონავირუსმა, ისევე როგორც ტომოსმა, აჩვენა უბრალო მორწმუნე ხალხს, რომ საბერძნეთის იერარქებისთვის არსებობს სახარებაზე უფრო მნიშვნელოვანი რამ. ეს ნიშნავს, რომ სიტყვები გეი ქორწინების დაუშვებლობის შესახებ აღარ აღიქმება, როგორც იმ ადამიანების სიტყვები, რომლებსაც ,,აქვთ ძალა’’.
რას ნიშნავს ეს? ეს ნიშნავს, რომ ეკლესიის ისტორიაში არ არსებობს ისეთი შეცდომები, რომლებიც გავლენას არ მოახდენს მორწმუნეების ცხოვრებაზე. მეორეს მხრივ ნათქვამია, რომ არ არსებობს შეცდომები, რომელთა გამოსწორებაც შეუძლებელია. უბრალოდ არიან ადამიანები, რომლებიც შეცდომის დაშვების შემდეგ არ ჩქარობენ მის გამოსწორებას.
