საბოლოოდ გაყიდე!

2023 წლის 24 სექტემბერს უმე-ს მღვდელი ვოლინსკის ეპარქიიდან ალექსანდრე კოლბი თანამსახურებდა კიევში ფანარიონის იერარქთან, კომანსკის ეპისკოპოს მიქაელთან (ანიშჩენკო). ლიტურგიაში, რომელიც უკრაინაში კონსტანტინოპოლის საპატრიარქოს ეკზარქატის მთავარ ტაძარში აღევლინა, აგრეთვე მონაწილეობდნენ მეუ-ს „მღვდელი“ და უმე-ს ერთ-ერთი ყირიმის მონასტრის არქიმანდრიტი გაბრიელი (ანისიმოვი).

უკვე 29 სექტემბერს, 39-ე სამოციქულო კანონის, მღვდელმსახურის ფიცის დარღვევის შესახებ, უმე-ს 2018 წლის 13 ნოემბრის ეპისკოპოსთა კრების დადგენილების საფუძველზე ლუცკისა და ვოლინსკის მიტროპოლიტმა ნათანაილმა აუკრძალა ალექსანდრე კოლბას მღვდელმსახურება, „წმინდა ზიარების საიდუმლოს უფლების გარეშე საბოლოო მონანიებამდე“.

ზუსტად ორი დღის შემდეგ, მამა ალექსანდრე კოლბამ, რომელსაც მსახურება აუკრძალეს, განაცხადა უმე-ში გადასვლის შესახებ - ქალაქ ლუცკის მარიამ მაგდალელის სახელობის ტაძრის მრევლთან ერთად, რომლის წინამძღვარი ის აკრძალვამდე იყო. ერთ-ერთი არგუმენტი, რომელიც კოლბმა გამოიყენა იმისთვის, რომ აუხსნას მრევლს თავისი გადაწყვეტილების მოტივები, იყო ის, რომ  უმე-ს იერარქიას არ სურს სრულად გამოეყოს რმე-ს.

„მე აღშფოთებული ვარ იმით, რომ უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესიის ხელმძღვანელობამ ბოლომდე ვერ განახორციელა რმე-ის მოსკოვის საპატრიარქოდან სრული გამოყოფა“, - თქვა მან მრევლის კრებაზე. ეს განცხადება შეიძლებოდა ყურადღების მიღმა დარჩენილიყო, თუმცა არის ორი გარემოება.

პირველი ის, რომ ის ჟღერს ძალზე ხშირად, მეორე, გამოიყენება სამანიპულაციო არგუმენტად უმე-დან „გამოსვლის“ დროს. ამიტომ განვიხილოთ, რა დგას ამგვარი განცხადებების ან მოთხოვნების უკან?

საბოლოო კავშირის გაწყვეტა - სიმართლე და ტყუილი
დეკანოზი ალექსანდრე კოლბი უბრალო სოფლის ხუცესი კი არ არის, რომელიც ვერ ერკვევა კანონიკურ ნიუანსებში ან არ ესმის, რა სტატუსი აქვს უმე-ს მოცემულ მომენტში. ის ვოლინსკის სასულიერო სემინარიის მასწავლებელია, ეს კი ნიშნავს, რომ ის განათლებული ადამიანია. მისი ფრაზა რმე-სგან უმე-ს „სრულ გამოყოფაზე“  - ეს ხომ ასე მარტივი არ არის, არამედ სრულიად გააზრებული მცდელობაა სასურველის სინამდვილედ გასაღებისა, უფრო ზუსტად კი - ტყულის თქმას ნიშნავს.

რატომ? იმიტომ რომ, პირველ რიგში, მას არ აუხსნია, თუ როგორ ესმის „საბოლოო კავშირის გაწყვეტა“, მეორე, ადმინისტრაციულად უმე უკვე დიდი ხანია დამოუკიდებელია - ჯერ კიდევ 1990 წლიდან, ხოლო მესამე, უკვე 2022 წელს მისი წესდებიდან ამოღებულია ყველაფერი, რაც შეეხება რმე-ს, პატრიარქ ალექსის სიგელის გარდა, რომელშიც მოსკოვის საპატრიარქოსთან „კავშირი“ მხოლოდ ევქარისტულია. ესე იგი, არც მოსკოვისადმი დაქვემდებარება, არც  მოსკოვიდან მმართველობა არ არის და არც არასდროს ყოფილა.

ათწლეულების განმავლობაში უმე-ს მაღალმა ხელმძღვანელობამ, მისმა იერარქებმა  და მღვდლებმა, აგრეთვე რიგითმა მორწმუნეებმა იცოდნენ, რომ რმე არანაირ გავლენას არ ახდენს კიევში გადაწყვეტილებების მიღებაზე. არც კოლბს, არც სხვა ვინმეს არ შეუძლია დაასახელოს უმე-ს სინოდის არც ერთი გადაწყვეტილება, რომელიც მოსკოვის მიერ იყო ნაკარნახევი. სიგელის ტექსტში ნათქვამია, რომ „უკრაინის მართლმადიდებელ ეკლესიას წარმართავს წმინდა მამების მიერ  დამკვიდრებული საღმრთო და წმინდა კანონები, კათოლიკე მართლმადიდებელი ეკლესიის წესით და მღვდელმთავართა ამ კრების განჩინებებით“.

სად არის აქ ერთი სიტყვაც კი მოსკოვის შესახებ, იმაზე, რომ უმე უნდა „იმართებოდეს“ რმე-ის სინოდის ან პატრიარქის მიერ? უფრო მეტიც, პატრიარქი ალექსი თავის სიგელში ნათლად წერს, რომ „ჩვენ ერთიანი გულითა და ერთიანი ბაგეებით ვევედრებით მწყემსმთავარ უფალს ზეციური შეწევნისთვის და უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესიის კურთხევისთვის“. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ჩვენი ეკლესია მან ღვთის ხელში გადასცა და განსაზღვრა, ვინ და როგორ უნდა მართოს ის.  

იცოდა კოლბმა ამის შესახებ? რა თქმა უნდა. გარდა ამისა, როგორც ვოლინსკის სემინარიის მასწავლებელი, ის სტუდენტებს ასწავლიდა ამას.

დიახ, ჩვენი ეკლესიის ოპონენტებს უყვართ მისი დადანაშაულება მოსკოვთან „კავშირებში“ და კონტექსტიდან ამოგლეჯილ შემდეგ ფრაზას იყენებენ: „უკრაინის მართლმადიდებელმა ეკლესიამ, რომელიც ჩვენი რუსეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის მიერ გაერთიანებულია ერთიან  წმინდა კრებით და სამოციქულო ეკლესიაში, მთელი მართლმადიდებლური კათოლიკე  მთლიანობის  კრებითი გადაწყვეტილების გარეშე არ შეცვალოს თავის წიაღში არაფერი, რაც შეეხება სარწმუნოების დოგმატებს და წმინდა კანონებს“.

მაგრამ ეს ადგილი სიგელიდან არანაირად არ მიუთითებს უმე-ს რაიმე ადმინისტრაციულ დამოკიდებულებაზე, არამედ ამას აქვს კანონიკურ-სამართლებრივი შინაარსი. აქ ლაპარაკია მსოფლიო მართლმადიდებლობასთან ერთობაზე რუსეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის „მეშვეობით“ და არა უმე-ს დამოკიდებულებაზე რმე-ის მღვდელმთავრებზე.

ამიტომ ერთადერთი სერიუზული პრეტენზია მათი მხრიდან, ვინც დამოკიდებულებაზე ლაპარაკობდა, არის უმე-ს წესდების პუნქტები, რომლებშიც გაწერილია ჩვენი ეპისკოპოსების მონაწილეობის აუცილებლობა რმე-ის კრებებში, ხოლო წინამძღოლისა - რმე-ის სინოდში. თუმცა ეს პუნქტები უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესიის ადგილობრივი კრების გადაწყვეტილებით, რომელიც შედგა 2022 წლის 27 მაისს თეოფანიაში, ამოღებული იყო წესდების ახალი რედაქციიდან. ამ მომენტში დოკუმენტში, რომელიც ჩვენი ეკლესიის ცხოვრების რეგლამენტირებას ახდენს, არსად არ არის ნახსენები რმე, არც ერთი  სიტყვით.

მაგრამ ისეთი ადამიანებისთვის, როგორც ვოლინსკის მღვდელია, ეს ცოტაა, მათ „საბოლოო კავშირის გაწყვეტა“ სურთ. კიდევ რისი გაკეთება შეიძლება? კიდევ რა უნდა გააკეთოს ჩვენმა ეკლესიამ, რომ „საბოლოოდ“ დაუმტკიცოს კოლბებს თავისი დამოუკიდებლობა? ავტოკეფალია გამოაცხადოს? ალბათ... სწორედ ამის მიღწევა სურთ. მაგრამ შემდეგ რა იქნება? როგორ აღიქმება ეს ავტოკეფალია უკრაინაში რიგითი მორწმუნეების, ეპისკოპატის მიერ, როგორ აღიქმება მართლმადიდებლურ სამყაროში? აქვთ ეს კითხვები მათ, ვინც „საბოლოო კავშირის გაწყვეტას“ ითხოვს? ალბათ არა. მათ ეს კითხვები არც აინტერესებთ. მაშინ რას ითხოვენ ეკლესიისგან, რა სურთ?

საბოლოოდ გემშვიდობები!
გავბედავთ და ვიტყვით, რომ მათ სურთ ეკლესიის შერცხვენა. ავხსნით რატომ. სიტუაცია „საბოლოო კავშირის გაწყვეტის“ მოთხოვნით საოცრად გვაგონებს იმას, რაც პოროშენკოს შეექმნა მისი პრეზიდენტობის ბოლო წლებში. გახსოვთ მისი დაუსრულებელი «остаточнэ прощавай» რუსეთის მისამართით?

1991 წლიდან უკრაინა სუვერენული სახელმწიფოა. მისი კონსტიტუცია, მმართველობის ორგანოები, ეკონომიკა და საერთოდ მთელი მოწყობილობა მთლიანად და სრულად დამოუკიდებელია: რუსეთისგან და ნებისმიერი სხვა ქვეყნიდან. თუ ომამდე ქვეყნებს შორის  კავშირები არსებობდა, ისინი არა ადმინისტრაციულ-დამოკიდებული ხასიათის იყო, არამედ ორმხრივი მოგების პრინციპებზე დაფუძნებული. თუმცა პოროშენკო (როგორც თავის დროზე იუშჩენკო) აწყობდა თავის პოლიტიკურ კარიერას არა ჩვენი ქვეყნის რიგითი მოქალაქეების  ცხოვრების გაუმჯობესების მიზნით, არამედ „დაუბანელ რუსეთთან“ მუდმივი დაპირისპირებით, რომელთანაც კვლავ და კვლავ „საბოლოოდ“ კავშირი უნდა გავწყვიტოთ.

მან ჯერ განაცხადა, რომ უკრაინის შესვლა ევროკავშირში, ეს იქნება რუსეთთან «остаточнэ прощавай!». მოსკოვის ჯინაზე აიკრძალა კომპარტია, შეიცვალა ქალაქებისა და სოფლების სახელები, ქუჩებისა და მოედნების, რომლებსაც ჰქონდათ საბჭოთა და რუსული სახელები; შეიცვალა ღირშესანიშნავი თარიღების კალენდარი; უკრაინის ჯარი «остаточно» გაწმინდეს საბჭოთა იდეოლოგიის ყველა რუდიმენტისგან: შეცვალეს მისალმებები და მიმართვები, დამცველის დღის და მესაზღვრის დღის თარიღები და ა.შ. თითქოს ყველაფერი - «остаточнэ прощавай!», იმდენად «остаточнэ», რომ თითქოს დასამშვიდობებელიც არაფერია. მაგრამ არა. პოროშენკომ განაცხადა, რომ უვიზობა - ეს უკვე ზუსტია და 100% «остаточнэ прощавай». უუჰ, ამოისუნთქა ყველამ, როგორც იქნა «остаточнэ». თუმცა ერთი წლის შემდეგ პრეზიდენტმა ხელი მოაწერა უკრაინის დსკ-დან გამოსვლის ბრძანებას და კვლავ ირწმუნებოდა, რომ ამჯერად მორჩა, «остаточно».

როგორც გვახსოვს, ჭაღარა აცხადებდა «остаточнэ прощавай»-ზე 2018 წლის დეკემბრის მიტინგზეც კი მეუ-ს შექმნის მერე, თუმცა თითქოს სად - მეუ და სად - რუსეთი?

მისი მუდმივი სურვილი კვლავ და კვლავ დაამტკიცოს უკრაინის მიერ სრული კავშირის გაწყვეტა რუსეთთან უკვე ზედმეტად არაჯანსაღად გამოიყურებოდა. და რაც უფრო მეტად ემშვიდობებოდა პეტრე ალექსეევიჩი მეზობელ ქვეყანას, უფრო მეტი კითხვა ჩნდებოდა იმაზე, რამდენად დაკავშირებულია ის მის ეკონომიკასთან, ბიზნესთან და ასე შემდეგ. თუ არანაირი კავშირები არ არის, ასჯერ დამშვიდობებაც რა საჭიროა. საბოლოოდ სიტუაცია იმდენად კომიკურად გამოიყურებოდა, რომ პოროშენკოს დასცინოდა ყველა, ვისაც არ ეზარებოდა, განსაკუთრებით პუტინთან საუბრების ჩანაწერების გამოქვეყნების შემდეგ, როდესაც პეტრე ალექსეევიჩი ანტიტერორისტული ოპერაციის გამძაფრების დროს გულითადად ემშვიდობებოდა კოლეგას და ამბობდა: „ხელს გართმევთ და გეხვევით“.

პოროშენკოს სიტყვები «остаточнэ прощавай» გახდა მემი, თვით მან კი ხმაურით წააგო არჩევნები.

ჩვენც ვფიქრობთ, რომ მათ, ვინც დღეს ითხოვს უმე-ს „საბოლოო კავშირის გაწყვეტას“ რმე-სთან, გაუაზრებლად აირჩიეს გზა, რომელიც პოროშენკომ უკვე გაიარა. ისინი უბრალოდ იყენებენ ამ მოთხოვნას იდეოლოგიური მიზნებისთვის, მანიპულირებენ და ატყუებენ უბრალო ხალხს.

ამავე დროს უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესიის მღვდელმთავრებს ესმით, რომ არაფერია დასამშვიდობებელი - ყველაფერი სრულიად ნათლად არის ნათქვამი. არის კრების გადაწყვეტილებები, არის წესდების ტექსტი. 

რმე-სგან ჩვენს დამოუკიდებლობაზე მუდმივი ლაპარაკი - სისულელე და სასაცილოა. რატომ უნდა შევრცხვეთ იმის მტკიცებით, რაც უკვე მილიონჯერ არის დამტკიცებული?

გვეტყვიან, რომ არაფრის თქმა საჭირო არ არის, საკმარისია ავტოკეფალიის გამოცხადება და იქნება «остаточнэ прощавай». დარწმუნებულები ხართ? ზუსტად იცით, რომ ავტოკეფალიის გამოცხადებით უმე აიცილებს მტრების თავდასხმებს? ნამდვილად იცით, რომ უმე «остаточно» დაუმტკიცებს ვინმეს თავის დამოუკიდებლობას? რომ მისი იერარქები, მღვდლები და მორწმუნეები სასწაულებრივად აღარ იქნებიან „მოსკალები“ და „მოღალატეები“? ჩვენ ამაში ეჭვი გვეპარება. უფრო სწორად, ჩვენ ეჭვი არ გვეპარება, რომ ეს ასე არ იქნება.

ეკლესიას არ მოეშვებიან. იმიტომ რომ ავტოკეფალიის გამოცხადების მოთხოვნის შემდეგ გაჩნდება (უფრო სწორად, გაგრძელდება) მეუ-სთან გაერთიანების მოთხოვნები, შემდეგ - უნიატებთან, კათოლიკებთან და ასე შემდეგ. და ეს ყველაფერი ლოზუნგით «остаточнэ прощавай». უფრო ზუსტად კი, ეს ფორმულირება შეიცვლება ასე: «остаточнэ продавай!»: შენი სარწმუნოება, შენი პრინციპები, შენი ქრისტიანული სინდისი.

საბოლოოდ შეიძლება მოხდეს ისე, რომ „მშვიდობით“ ჩვენ ვეტყვით არა რმე-ს, არამედ - ქრისტეს.