"უმე-ის წერილი ადგილობრივ ეკლესიებს": ჯერ კიდევ რატომ არ დაიწერა
ერთ-ერთ უკრაინულ რესურსში უმე-ს იერარქიის სახელით დაიწერა წერილი ადგილობრივი ეკლესიების მიმართ. მოდით გავაანალიზოთ ეს დოკუმენტი.
2023 წლის 10 აგვისტოს უკრაინულ ვებსაიტზე Dialog.tut გამოჩნდა პუბლიკაცია სათაურით "წერილი უმე-გან ადგილობრივ მართლმადიდებლურ ეკლესიებს - როგორი შეიძლება იყოს". სათაურიდან ირკვევა, რომ ტექსტი უნდა ეხებოდეს უმე-ის სავარაუდო მიმართვას ადგილობრივი ეკლესიებისადმი. წინასიტყვაობაში ავტორები ამბობენ, რომ თეზისი ადგილობრივი ეკლესიებისთვის სამშვიდობო წერილების გაგზავნის აუცილებლობის შესახებ იყო ხელისუფლების ერთ-ერთი მოთხოვნა უმე-ისთვის, დაემტკიცებინა „კავშირების გაწყვეტა რუსეთის ეკლესიასთან, რომელიც გახდა უშუალოდ უკრაინის წინააღმდეგ სისხლიანი აგრესიის მონაწილე “.
Dialogue.tut თვლის, რომ ასეთ წერილს „შეუძლია გადალახოს ურთიერთგაუცხოება და ეჭვი, რამაც შიგნიდან გაყო უკრაინული საზოგადოება“.
ამავდროულად, თავად დიალოგის წერილი არ არის უმე-ის „მშვიდობის წერილის“ ვარიანტი, არამედ უბრალოდ მოკლე აღწერა იმ სიტუაციისა, რომელშიც დღეს იმყოფება უკრაინის მართლმადიდებლური ეკლესია გარკვეული იდეოლოგიური თავისებურებებით, რომლის გაანალიზებასაც ჩვენ ვცდილობთ.
თვლის თუ არა უმე, რომ ფანარმა ტომოსი მიანიჭა „ყველა მართლმადიდებელს უკრაინაში“?
„პატრიარქი ბართლომეოსი ცდილობდა გადაეჭრა ჩვენს ქვეყანაში საეკლესიო განხეთქილების საკითხი უკრაინის ყველა მართლმადიდებლისთვის ავტოკეფალიის ტომოსის მინიჭებით, იმდროინდელი დაყოფის მიზეზების გათვალისწინების გარეშე, კერძოდ, სამოციქულო მემკვიდრეობის შესახებ მაშინდელი არაკანონიკური ჯგუფების იერარქიაში არსებობის გათვალისწინების გარეშე“.
როგორც ჩანს, ავტორები წერილს წერენ უმე-ის სახელით. მაგრამ თვით უმე-მ არაერთხელ და ძალიან მკაფიოდ გამოხატა თავისი პოზიცია ფანარის ტომოსთან დაკავშირებით. ეს მდგომარეობს იმაში, რომ უმე თვლის მას ჩარევად მის შიდა საქმეებში და არ ცნობს მას ნებისმიერი ფორმით. უბრალოდ, გავიხსენოთ, რომ ფანარმა „გააუქმა“ უმე და ისე იქცევა, თითქოს არ არსებობდეს. ასევე შეგახსენებთ, რომ უმე-მ შეწყვიტა ევქარისტიული ზიარება კონსტანტინოპოლის ეკლესიასთან უკრაინაში მისი ქმედებების გამო. ამიტომ, „უმე-ის წერილში“ დაწერა, რომ პატრიარქმა ბართლომეოსმა ტომოსი მიანიჭა „ყველა მართლმადიდებელს“, სულ მცირე, არაკორექტულად.
უნდა დაამტკიცოს თუ არა უმე-ის კანონიკურმა სტატუსმა სახელმწიფოსადმი მისი მხარდაჭერა?
„ყველა ზემოაღნიშნული ასპექტი გვაყენებს იმ გადაწყვეტის ძიების წინაშე, რომელიც ჩვენს ეკლესიას კანონიკურ სფეროში დაიცავს და ამავე დროს დაადასტურებს უმე-ის ეპისკოპოსისა და სასულიერო პირების მხარდაჭერას უკრაინის სახელმწიფოს მთლიანობისა და სუვერენიტეტის იდეისთვის. ჩვენ ვართ ჩვენი ქვეყნის ერთგული მოქალაქეები, ვცდილობთ... მართლმადიდებლობა უკრაინაში თავისუფლად განვითარდეს და ემსახუროს ჩვენი მართლმადიდებელი თანამოქალაქეების კეთილდღეობას მარადისობის ხსნის გზაზე“.
ამ ფრაგმენტს წინ უძღვის რუსული მართლმადიდებელი ეკლესიის „სამხედრო ღვთისმეტყველების“ კრიტიკული ტექსტი, სამართლიანი კრიტიკა. მაგრამ, „კანონიკურ ველზე“ საუბრისას, რატომ უნდა დავამტკიცოთ სასწრაფოდ სახელმწიფოსადმი ჩვენი ერთგულება? შეგახსენებთ, რომ ეს ტექსტი არ არის პოლიტიკური მანიფესტი, არამედ ჰგავს უმე-ის წერილს ადგილობრივი ეკლესიების მიმართ. შეჭრის დაწყების დღიდან უმე უზარმაზარ დახმარებას უწევდა როგორც ჯარს, ასევე ომში დაზარალებულებს. არა იმიტომ, რომ ჩვენ ვცდილობთ „თავიდან დავადასტუროთ მხარდაჭერა“ სახელმწიფოსადმი, არამედ იმიტომ, რომ უმე არის უკრაინელი ხალხის ეკლესია.
უმე-თან მიმართებაში რატომ მიუთითებენ ავტორები "ხსნა მარადისობაში" მომავალ დროში? განა ეკლესიის ამჟამინდელი სტატუსი არ აძლევს სამწყსოს ასეთი ხსნის შესაძლებლობას? ვფიქრობ, პასუხი აშკარაა.
ჩვენ მხარს ვუჭერთ საბჭოს, მაგრამ მოთმინებით შევიცნობთ დუმენკოს
„ჩვენ მხარს ვუჭერთ უმე-ის საბჭოს 2022 წლის 27 მაისის გადაწყვეტილებას უკრაინის მართლმადიდებლობაში ერთიანობისა და დიალოგის განახლების სურვილის შესახებ… მომავალი გაერთიანების გზა მდგომარეობს ერთმანეთის თანდათანობით გაცნობაში და ჩვენს ეკლესიებს შორის თანდათანობით დაახლოებაში. ”
მოგეხსენებათ, ფეოფანიაში საბჭომ დააწესა მარტივი და კონკრეტული პირობები მეუ-სთან დიალოგისთვის, რომელთაგან მთავარია ქიროტონიის პრობლემის გადაჭრა და უმე-ს ეკლესიების მიტაცების შეწყვეტა. წავიდნენ თუ არა დუმენკოსთან დათმობაზე? გამოხატეს თუ არა დიალოგის ორმხრივი სურვილი? მხოლოდ მინუს ნიშნით. რატომ უწოდებენ ავტორები მეუ-ს "ეკლესიას"? შესაძლებელია თუ არა ღირსების გარეშე ადამიანები ქრისტეს სხეულის ნაწილად მივიჩნიოთ, რომლებიც, უფრო მეტიც, აშკარა ბანდიტიზმით არიან დაკავებულნი? და რა მოხდება, თუ უკეთესად „გავიცნობთ“ ერთმანეთს და „ნელ-ნელა დავუახლოვდებით“, მაშინ მივაღწევთ ერთიანობას, არა?
ჩვენ კარგად ვიცნობთ მეუ-ს და მის წარმომადგენლებს. ბოლო წლებში ჩვენ ვნახეთ იმდენი ძალადობა მათი მხრიდან, რომ მათი „გაცნობა“ მხოლოდ იმ შემთხვევაშია შესაძლებელი, თუ დაიწყებენ ჩვენი ეკლესიის მღვდლებისა და მორწმუნეების მკვლელობას.
მეორე მხრივ, ეკლესიასთან „ერთიანობის“ გზა მათთვის, ვინც მის კედლებს მიღმაა, დიდი ხანია ცნობილია და ნათლად არის გაწერილი – მონანიება. სხვა გზა დღემდე არ არსებობდა. რა შეიცვალა დღეს? რატომ დავიწყეთ უცებ იმაზე ლაპარაკი, რომ ახლა ეკლესიასთან ერთიანობის გზა გადის „ეტაპობრივ დაახლოებაში“? როგორ შეიძლება ეს გამოიყურებოდეს პრაქტიკაში? რომ ჩვენ „თანდათან“ ერთად ვკითხულობთ „მამაო ჩვენოს“, შემდეგ „თანდათანობით“ აღვასრულებთ ლოცვას, შემდეგ ლიტურგიას? ეს მეთოდი ძალიან უცნაურად გამოიყურება. გზა განხეთქილებიდან ეკლესიამდე გადის მონანიებაზე და არა „თანდათანობით“, არამედ გულწრფელ მონანიებაზე.
მეუ-მ უნდა შეიცვალოს შეხედულება, გააცნობიეროს, რომ ეკლესიის მიტაცება და ძალადობა მიუღებელია ქრისტიანისთვის. მათ უნდა დააბრუნონ ის, რაც მიიტაცეს, სთხოვონ ღმერთს შენდობა და მხოლოდ ამის შემდეგ გახდნენ ერთიანი ეკლესია. სხვა თანმიმდევრობა არ არსებობს და არც შეიძლება იყოს.
მაგრამ ის, რასაც „წერილის“ ავტორები გვთავაზობენ, ძალიან მოგვაგონებს სიტუაციას, როდესაც ძალადობის მსხვერპლი ცდილობს გაამართლოს მოძალადე იმით, რომ მას „ძლიერი სურვილი ამოძრავებდა“ და, ზოგადად, „კარგი ადამიანია“, რომ მან "გააუპატიურა არა ბოროტების გამო", არამედ იმიტომ, რომ "უკეთესად უნდოდა გაცნობა". შეწყვეტს თუ არა ამის შემდეგ მოძალადე ძალადობრივ ქმედებას? მოინანიებს თუ არა თავის საქციელს? ჩვენ ვიცით პასუხი.
მართლმადიდებლობა უკრაინაში გაერთიანდება, მაგრამ მეუ დარჩება?
„მეუ-ს მართლმადიდებლური სამყაროს მიერ აღიარება, ჩვენი აზრით, პირდაპირ დამოკიდებულია იმაზე, თუ როგორ დაალაგებს ის ურთიერთობას ჩვენს ეკლესიასთან.
ამ ფრაზას მაშინვე მოჰყვება მეორე, მეუ-სთან „მომავლის ასოციაციის“ შესახებ. გამოდის, რომ "წერილში ადგილობრივ ეკლესიებში" უმე ნდობას იწვევს, რომ "უკრაინის მართლმადიდებლობა გაერთიანდება" და აქვე იუწყება, რომ მეუ-ს აღიარება დამოკიდებული იქნება მის ურთიერთობაზე უმე-თან. ანუ შემოთავაზებულია ქვეყანაში ორი აღმსარებლობის თანაარსებობის ფორმატი.
და უკვე მომდევნო წინადადებაში კვლავ მეორდება თეზისი „ერთიანობის“ შესახებ: „სიბრძნე და მოთმინებაა საჭირო ახალი უკრაინის ეკლესიის დასაარსებლად, რომელშიც საბოლოოდ გაერთიანდება ჩვენი ქვეყნის ყველა მართლმადიდებელი მორწმუნე“.
ამ კონტექსტში ავტოკეფალიის საკითხს აყენებენ ავტორები, მაგრამ წერენ, რომ უკრაინაში არც „ბერძნული“ და არც „მოსკოვური“ ვარიანტებია მისაღები.
თუ მკვლელს "კარგ ბიჭს" უწოდებ, ის არ მოგკლავს?
„ჩვენ გვჯერა, რომ შექმნილ რთულ ვითარებაში უკრაინის სახელმწიფო შეძლებს იპოვნოს საუკეთესო გზა ჩვენი ღვთისმოყვარე ხალხის ეკლესიურობის მაღალი დონის შესანარჩუნებლად და არ დაემორჩილება საეკლესიო საკითხის ძალისმიერი გადაწყვეტის ცდუნებებს. ”
იერარქების „დარგვის“ ფონზე, კიევ-პეჩერის ლავრის ფაქტობრივი აღების, ჩვენი ეკლესიების მეუ-თვის ღიად უკანონო „გადაცემის“ ფონზე, ეს ფრაზა გამოიყურება, რბილად რომ ვთქვათ, სიცრუედ და არაგულწრფელად. ხელისუფლება არა მხოლოდ ცდუნებას დაემორჩილა, არამედ დიდი ხანია ახორციელებს უმე-ის ძალადობრივი განადგურების სცენარს, რომელიც Dialog.tut-მა კარგად იცის.
და აქ მიზანშეწონილია დავუბრუნდეთ წერილის წინასიტყვაობას, იმ ფრაზას, რომელიც დაწერილია რუსეთის მართლმადიდებლური ეკლესიასთან სრული გაწყვეტის შესახებ ხელისუფლების მოთხოვნების მოხსენიების შემდეგ: „დარწმუნებულნი ვართ, რომ გულწრფელ ჩვენებას იმისა, რისიც გვწამს და რასაც ვფიქრობთ, შეუძლია გადალახოს ორმხრივი გაუცხოება და ეჭვი, რომელიც ახლა ყოფს უკრაინულ საზოგადოებას შიგნიდან“.
ერთი წუთით წარმოვიდგინოთ, რომ უმე-ის იერარქიამ "Dialogue.here"-ს ეს ტექსტი აიღო და ადგილობრივ ეკლესიებს გაუგზავნა. ჩვენ რეალურად გვჯერა, რომ ხელისუფლებისა და მეუ-ს მიერ უმე-ზე რეპრესიები შეჩერდება? რომ „ურთიერთგაუცხოება და ეჭვი“ გაქრება? ჩვენ ვიცით პასუხი. მაშინ რა არის ამ წერილის მიზანი?
რატომ დაიწერა წერილი?
ეს არ არის ავტოკეფალიის „მშვიდობიანი წერილის“ ვარიანტი. მისი ტექსტი საკმაოდ სუბიექტური ხედვაა წარმოჩენილი უკრაინაში არსებულ საეკლესიო ვითარებაზე. მაგრამ შესაძლებელია თუ არა ვივარაუდოთ, რომ ადგილობრივმა ეკლესიებმა ამის შესახებ არ იციან? დღეს, როდესაც ნებისმიერი ინფორმაცია ხელმისაწვდომია, ეს ნაკლებად სავარაუდოა.
მთელ ტექსტში იკითხება აზრი, რომ აუცილებელია რუსეთის მართლმადიდებლურ ეკლესიასთან კომუნიკაციის გაწყვეტა და მეუ-სთან გაერთიანება. თითქოს, ეს დაადასტურებს ჩვენს ლოიალობას ხელისუფლების მიმართ და ჩვენ "დიდხანს და ბედნიერად ვიცხოვრებთ."
მაგრამ უმე-მ რა მიზეზით უნდა "გაწყვიტოს" კავშირი რმე-თან? იმიტომ რომ რუსებმა მხარი დაუჭირეს „სპეციალურ სამხედრო ოპერაციას“-ს? დიახ, ეს ეძალიან ცუდია. მაგრამ არის ეს ეკლესიის სტატუსის შეცვლის მიზეზი? ყოველივე ამის შემდეგ, "კავშირების გაწყვეტა" შესაძლებელია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ რუსული ეკლესია გადავიდა სქიზმაში ან ერესში.
მაშინ ურთიერთობის გაწყვეტა უნდა მოიცავდეს: ა) ადგილობრივი ეკლესიების წინამძღვართა კონფერენციის მოწვევას; ბ) ერესის ერთიან განხილვას, რომელშიც ჩავარდა რმე; გ) მიღებული გადაწყვეტილების ეკლესიურ რეცეპციას.
ვინმემ მოიწვია ასეთი კრება ან საბჭო? არა.
ეკლესიის ერთიანობა არის ევქარისტიული და არა ადმინისტრაციული კატეგორია და იგი გამოიხატება ლიტურგიის ერთობლივი აღსრულებით და არა ზოგიერთ პოლიტიკურ საკითხზე შეთანხმებით.
მერე რა, გამოაცხადეთ საკუთარი ავტოკეფალია და უნდა ელოდო როგორ დასრულდება ეს ყველაფერი? სწორედ ეს პოზიცია ოდესაზე სარაკეტო თავდასხმის შემდეგ გააჟღერა მსახურება აკრძალულმა სასულიერო პირმა ანდრეი პინჩუკმა, რომელმაც შესთავაზა „ჯერ ურთიერთობის გაწყვეტა მოსკოვის საპატრიარქოსთან“ და შემდეგ „ვიფიქროთ რა უნდა გავაკეთოთ მომავალში“. ასეთი პოზიციის გაგება შეიძლება, მხოლოდ როგორც დანგრეული ფერისცვალების ტაძრის გამო გამოწვეული იმპულსური რეაქციის გამოვლინება.
თუმცა, თუ ურთიერთობის გაწყვეტის მთავარი არგუმენტი ძალის გამოყენების მიუღებლობაა, რატომ ვწყვეტთ ურთიერთობას მოსკოვთან და ვერთიანდებით დუმენკოსთან?
მეუ მხარს უჭერს ჩვენი ეკლესიების (ლვოვის) ნგრევას, სცემს მორწმუნეებს, ტეხავს ჩვენი სალოცავების კარებს უროსა და ლომის გამოყენებით, ფაქტობრივად, ებრძვის უმე-ს. რატომ არის საჭირო რმე-თან ურთიერთობის გაწყვეტა და მეუ-სთან მოლაპარაკება „სიყვარულისა და ურთიერთგაგების“ სულისკვეთებით? სად არის აქ ლოგიკა?
არის გამოთქმა – „ჩვენ ყველაფერ კარგის მომხრე ვართ ყველა ცუდის წინააღმდეგ“. იყო საეკლესიო და ეროვნული „ერთიანობის“ მომხრე ძალიან „კარგი“ და ლამაზი პოზიციაა. განსაკუთრებით "ლამაზია" მასში, რომ იგი მთლიანად ემთხვევა ძალაუფლების ხედვას. მაგრამ ეს არის "აისბერგის" პოზიცია, სადაც ბევრი "არასასიამოვნო" კითხვა იმალება წყლის სიღრმეში. როგორც რმე-თან, ასევე მეუ-თან მიმართებაში.
გარდაცვლილმა მიტროპოლიტმა ვოლოდიმირმა (საბოდანი) უმე და მეუ (მაშინ ისინი იყვნენ უმე-კს და უამე) ზეთს და წყალს შეადარა, რომელთა მექანიკური შერევა შეუძლებელია. ისინი უბრალოდ ფიზიკურად ვერ შეერევიან ერთმანეთს, სანამ ერთი-ერთი მათგანი არ შეიცვლის ბუნებას. და მას შემდეგ არაფერი შეცვლილა.
ჩვენც გვაწუხებს ის, რაც ეკლესიის ირგვლივ ხდება. ჩვენ ასევე ვცდილობთ ვიპოვოთ გზები იმ სიტუაციის გადასაჭრელად, რომელშიც აღმოჩნდა უმე. მაგრამ ამავდროულად, დარწმუნებული ვართ, რომ კრიზისის დაძლევის ნებისმიერი წინადადება უნდა იყოს ნაკარნახევი არა ემოციებითა და თემის „გაშარჟების“ სურვილით, არამედ სერიოზული და თავდაუზოგავი შრომით თეოლოგიურ და ეკლესიოლოგიურ დონეზე.
დიახ, ეს ბევრად უფრო რთულია, ვიდრე სავარაუდო "წერილების" დაწერა, რომლის დედააზრი მოსკოვთან ურთიერთობის დაუყოვნებლივ "გაწყვეტა" და მეუ-თან გაერთიანებაა. მაგრამ სხვა გზა არ არის. წინააღმდეგ შემთხვევაში, აისბერგი რაღაც მომენტში შეიძლება გადატრიალდეს და ყველა ჩვენგანი მოიყოლოს.
