უმე-ს სინოდის რევოლუციური გადაწყვეტილებები

2023 წლის 23 მაისს გაიმართა უმე-ის წმიდა სინოდის სხდომა. ეს მოხდა უკიდურესად რთულ პირობებში. ერთის მხრივ, მასიურად იტაცებენ მეუ-ს ეკლესიებს და ხელისუფლება ზეწოლას ახდენს, მეორე მხრივ, რუსეთის მართლმადიდებლური ეკლესიამ ბერდიანსკის ეპარქია „მიისაკუთრა“. ამის შემდეგ სინოდალები ელოდნენ მკაცრ გადაწყვეტილებებს: როგორც დუმენკოს, ისე რუსეთის ეკლესიის მიმართულებით.
მოლოდინი
შეხვედრის წინა დღეს სხვადასხვა მხრიდან ისმოდა ხმები, რომ სინოდი საბოლოოდ იძულებული იქნება ბერდიანის ეპარქიაში მომხდარ კონფლიქტთან დაკავშირებით უკიდურესი ზომები მიიღოს და, თუ ავტოკეფალიას არ გამოაცხადებს, მაშინ დაარღვიოს ევქარისტიული კავშირი რუსეთის მართლმადიდებლურ ეკლესიასთან. იმისდა მიუხედავად, რომ 2022 წლის დეკემბერში პატრიარქმა კირილმა ხელი შეუშალა თავის მედია "ქორებს" და მოუწოდა მათ, არ იფანტაზიორონ უმე-ზე იმაზე მეტად, ვიდრე ეს იყო ნათქვამი რუსეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის სინოდის სხდომებზე, ამან დიდად არ იმოქმედა. რუსული მართლმადიდებლური ეკლესიისა და უკრაინის მართლმადიდებლურ ეკლესიას შორის დაპირისპირების ხარისხს გამუდმებით ავსებს არაერთი რუსული რესურსი და ბლოგერი. ისინი ქადაგებენ "განხეთქილების" შესახებ, ზიზღით უწოდებენ უკრაინის მართლმადიდებლური ეკლესიის იერარქებსა და მღვდელმსახურებს "თეოფანისტებს" და ასევე მუდმივად მიანიშნებენ უკრაინის მართლმადიდებლურ ეკლესიასთან გაერთიანების სურვილზე. ზოგჯერ იქმნება შთაბეჭდილება, რომ ეს არის ავტორების სანუკვარი საიდუმლო სურვილი.

ახლა კი, ბევრ პუბლიკაციაში, სიტყვასიტყვით წამოიჭრა უმე-სა და მოსკოვის საპატრიარქოს შორის სრული გათიშვის თემა. ჩანდა, რომ „ანალიტიკოსები“ უბრალოდ მოელოდნენ მოვლენების ასეთ განვითარებას იმ იმედით, რომ შეძლებდნენ სრული უფლებით ესაუბრათ უმე-ზე, როგორც სქიზმატიკოსებზე. ამას უკრაინის მართლმადიდებლური ეკლესიის მხარდამჭერებიც ელოდნენ, მაგრამ უკვე ფიქრობდნენ, რომ ამ შემთხვევაში უკრაინის მართლმადიდებლურ ეკლესიას სხვა გზა არ ექნებოდა გარდა მეუ-სთან შეერთებისა. აქ მოცემულია რამდენიმე მაგალითი, აღებული მართლმადიდებლური ტელეგრამ-არხებიდან.

"პრავბლოგი": "მოსალოდნელია თუ არა ევქარისტიული ურთიერთობის გაწყვეტა უკრაინის მართლმადიდებლურ ეკლესიასა და რუსეთის მართლმადიდებლურ ეკლესიას შორის? აშკარაა, რომ ღრუბლები გროვდება უმე-ის მოახლოებულ სინოდამდე. და თარიღი აშკარად არ იქნა არჩეული შემთხვევით - პატრიარქ კირილის ანგელოზის დღის წინა დღეს. ასევე ეჭვგარეშეა, რომ ბერდიანსკის ეპარქიის "პრეცედენტი" მაქსიმალურად იქნება გამოყენებული - უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესიის უმაღლესი ხელმძღვანელობის აზრის ჩამოყალიბებაში ჩართულ ადამიანებს ესმით, რომ ამ დროისთვის შეიძლება უკვე გვიანი იყოს. საჭიროა რუსეთის მართლმადიდებლურ ეკლესიასთან ერთხელ და სამუდამოდ ურთიერთობის გაწყვეტა“.

მართალია, ამ გზავნილის სრული ტექსტიდან ბოლომდე არ ჩანს, მიესალმებიან „პრავბლოგის“ ავტორები მოვლენების ასეთ განვითარებას თუ პირიქით. თუმცა, ყოველ შემთხვევაში, მათი ტექსტი აყალიბებს გარკვეულ საინფორმაციო ველს, მოლოდინებს და იმედებს უმე-ს სინოდის სხდომის ირგვლივ.

„ქრიზმა“: „ცხადია, უკრაინის მართლმადიდებლური ეკლესიის სასულიერო პირები ,,თეოფანიას’’ სრულმასშტაბიანი განხეთქილების შექმნისკენ უბიძგებენ. ბოლო დღეებში ბერდიანსკის ეპარქიის ირგვლივ შექმნილი ვითარება საეკლესიო თემის მთავარ თემად იქცა როგორც რუსეთში, ასევე უკრაინაში. ეპარქია დატოვა მმართველმა ეპისკოპოსმა, მიტროპოლიტმა ეფრემმა, შემდეგ სინოდის გადაწყვეტილებით შეიყვანეს რუსეთის მართლმადიდებლურ ეკლესიაში. ამან გამოიწვია უკრაინის მართლმადიდებლური ეკლესიის მწვავე განცხადებები. 24 მაისს დანიშნული სინოდი, სავარაუდოდ, საპატრიარქოსთან ურთიერთობას დაეთმობა“.

კვლავ ვხედავთ სიტუაციის გულწრფელ ესკალაციას, სინოდის „მკვეთრი“ ქმედებების მოთხოვნის ფორმირებას. თითქოს როგორი უნდა იყოს მოთხოვნები ბერდიანსკის ეპარქიის საკითხზე უმე-ის მკაცრი განცხადებების შემდეგ?

რუსეთის მართლმადიდებლური ეკლესიის ეგზარქოსი აფრიკაში, მიტროპოლიტი ლეონიდი, უკრაინის მართლმადიდებლური ეკლესიის წინააღმდეგ გულწრფელ ხუმრობაში ეშვება: „დიახ, ისინი ფანტაზიის უნარს არ უჩივიან. ჯერ „თეოფანია“, მერე „ავტოკეფალია“, მერე „მირო“ და ა.შ. გაასაჯაროეთ უკვე მთელი სია, გთხოვთ. ჭადრაკში არსებობს ტერმინი „ზუგზვანგ“ - სიტუაცია, როდესაც მოთამაშის ნებისმიერი მოძრაობა იწვევს მისი პოზიციის გაუარესებას. მსგავსს ახლა ვხედავთ უმე-ში, რომელიც რუსეთის საპატრიარქოს გარეშეა. მაგრამ გასათვალისწინებელია, რომ ყველა ის პიროვნება, რომელიც მიიღებს შესაბამის გადაწყვეტილებებს, საკუთარ თავს მომავალში არანაირ შანსს არ უტოვებს. და რა იქნება შემდეგი, შეიძლება ნახოთ საშუალოვადიან პერსპექტივაში. და მაშინ უკვე აღარ იქნება შესაძლებელი არავის და არაფერზე მითითება, მათ შორის სიტუაციაზე. სწორედ ის დროა. ერთხელ უღალატა, სხვაობას ვეღარ ხედავ. პრინციპით მოცემულია შემდეგი ნაბიჯები - „დაიწვა ბეღელი, დაიწვას სახლი“.

ამ სტრიქონების ავტორს მხოლოდ შეიძლება ვუთანაგრძნოთ, რომელსაც აშკარად არ ესმის, რომ უკრაინის მართლმადიდებლური ეკლესია არ არის „ზუგზვანგის“ მდგომარეობაში, არამედ იდევნება ჯვარცმის გზით. იგივე ხდებოდა ეკლესიაში ქრისტიანობის პირველ სამ საუკუნეში და შემდგომ პერიოდში სსრკ-ში დევნამდე. ყველა ეს დევნა მხოლოდ აძლიერებდა და განწმენდდა ეკლესიას, გამოიწვია არა დეგრადაცია, არამედ მისი აყვავება. მოწამეთა სისხლი ყოველთვის იყო ქრისტიანობის ყველაზე ეფექტური ქადაგება. ახლაც, უკრაინელი ქრისტიანების ერთგულება მათი ეკლესიისადმი არის ყველაზე ეფექტური ქადაგება უმე-ის ჭეშმარიტების შესახებ. და მიტროპოლიტი ლეონიდი რუს სასულიერო პირებს შორის არ არის ერთადერთი უმე-ის ასეთ აღქმაში.

მღვდელმა გეორგი მაქსიმოვმა, რომელმაც ცოტა ხნის წინ ჯოჯოხეთში გაგზავნა ყველა უკრაინელი მორწმუნე, რომლებიც არ იხსენებენ პატრიარქ კირილს, გარკვეული დაცინვით გამოეხმაურა ბერდიანსკის ეპარქიაში შექმნილ ვითარებას: „ვფიქრობ, სწორი იქნება, დავიწყოთ აკრძალვის შესახებ დოკუმენტების მომზადება, ან თვით მიტროპოლიტი ეფრემის დაქვეითების შესახებაც კი. <...> ჭეშმარიტად კარგი ის კი არ არის, ვინც კარგია ლხინში, არამედ ის, ვინც კარგი რჩება ჭირშიც. სამწუხაროდ, ვერც ერთმა მიტროპოლიტმა ვერ გაიარა ეს ტესტი. ვერც მიტროპოლიტმა ეფრემმა, ვერც მიტროპოლიტმა ონუფრიმ“.

ეს ხალხი და მათ იდეოლოგიურ ანტიპოდებს არ ჩამორჩებიან. მათი განცხადებებიც გამწვავებული სიტუაციებისკენაა მიმართული, მაგრამ სხვა მხრიდან. მაგალითად, მსახურება აკრძალული მამა ანდრეი პინჩუკი თავის ტელეგრამ-არხზე წერს: „რუსეთის მართლმადიდებლური ეკლესია აცხადებს, რომ ბერდიანსკის ეპარქიის მმართველი ეპისკოპოსის, ეფრემის ყველა ბრძანებულება „ბათილია“. <...> ანუ ბერდიანსკის 4 Z-მღვდელი გააგრძელებს საღმრთო მსახურებას. სანამ შეიარაღებული ძალები დაელოდებიან, რა თქმა უნდა. ჰოდა, უმე-ის სინოდი... გადაყლაპავს ამ ყველაფერს და დაივიწყებს, თითქოს მოესმა“.

იგივე ხუმრობა, იგივე დაცინვა, იგივე საზიზღარი დამოკიდებულება უმე-ის მიმართ და იგივე სასულიერო პირების რადიკალური ქმედებებისკენ წაქეზება. მხოლოდ მეორე მხრიდან. სხვათა შორის, ზოგიერთი იმასაც ელოდა, რომ სინოდი მიიღებდა გადაწყვეტილებას მღვდელი ანდრეი პინჩუკის და მისი მხარდამჭერების მიმართ, მკაცრ ზომებს, რომლებიც აქტიურად თანამშრომლობენ უკრაინის მართლმადიდებლურ ეკლესიასთან და ეს თანამშრომლობა წარმოდგენილია, როგორც მთელი უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესიის მნიშვნელოვანი ნაწილის პოზიცია.
უმე, მისი სასულიერო პირები და მორწმუნეები ცხოვრობენ დღეს გარშემორტყმული ბოროტებითა და სიძულვილით. ამ სიძულვილის ტალღებში იძირება ეკლესიის ხომალდი. პირობითი პინჩუკები მას რუსეთის მართლმადიდებლური ეკლესიის სიძულვილით ძირავენ, რუსეთის მართლმადიდებლური ეკლესიის რადიკალები - ყველაფერი უკრაინულის სიძულვილით. რაც შეეხება უმე-ის წმიდა სინოდს?
რეალობა
სინოდს არ დაუწყია ავტოკეფალიის გამოცხადება ან ევქარისტიული კავშირის დარღვევა რუსეთის მართლმადიდებლურ ეკლესიასთან, არ დაუწყია ვინმეს განკვეთა. სინოდს საერთოდ არ გაუკეთებია რაიმე განცხადება ბერდიანსკის ეპარქიაში შექმნილ ვითარებასთან დაკავშირებით. სინოდის წევრებს არც კი გაუკეთებიათ არანაირი განცხადება უმე-ის დევნასთან დაკავშირებით. მათ არ გამოთქვეს აზრი ხელისუფლებისა და ანტიეკლესიური რადიკალების მიერ სასულიერო პირებისა და მორწმუნეების დევნაზე. ამის ნაცვლად, სინოდმა მიიღო შემდეგი გადაწყვეტილებები:

დააზუსტა ლოცვების ტექსტი სამადლობელი ლოცვებისთვის, რომლებიც შესრულდება ყველა ეპარქიაში 2023 წლის 27 მაისს ხარკოვის ეპისკოპოსთა საბჭოს 31 წლის იუბილესა და ფეოფანიაში უმე-ის საკათედრო ტაძრის პირველი წლისთავის საპატივცემულოდ;

· დაამტკიცა ახალი ლიტურგიკული ტექსტები, კერძოდ, ჩერკასის წმინდანთა საკათედრო ტაძრის მსახურება, კაზაკთა (პოკროვსკაია) მშობელთა შაბათის მსახურება და მართლმადიდებელი მეომრის დაკრძალვის კანონი;

· აკურთხა ქალაქ ვინიცაში ღვთის წმინდა წინასწარმეტყველი ელიას სახელობის ახალი მონასტერი;

· დანიშნა ხმელნიცკის ეპარქიის ყოფილი ეპისკოპოსი, მიტროპოლიტი ანტონი (ფიალკო) კიევის მიტროპოლიტის ვიკარად, ხოლო ნეჟინსკისა და პრილუკსკის მიტროპოლიტი კლიმენტი წმინდა სინოდის მუდმივ წევრად.

ასევე, სინოდმა მიიღო მიმართვა ხარკოვის საკათედრო ტაძრის 31-ე წლისთავთან და ფეოფანიაში უმე-ის საკათედრო ტაძრის 1 წლისთავთან დაკავშირებით. მოქცევის არსი ემყარება იმ ფაქტს, რომ ამ საბჭოების გადაწყვეტილებები იყო სწორი და დროული, რაც ისტორიამ დაადასტურა. მიმართვა ასევე შეიცავს მოწოდებას გაერთიანებისკენ, რათა დავიცვათ უკრაინა რუსეთის ფედერაციის აგრესიისგან.

შექმნილ სიტუაციაში თითქოს სრულიად უკბილო და ამორფული გადაწყვეტილებებია. მაგრამ ასეა თუ არა სინამდვილეში?

რა არის რევოლუციური?

ვინც სინოდის მხრიდან მკვეთრ გადაწყვეტილებებს და ხმამაღალ დემარშებს ელოდა, იმედგაცრუებულია, რადგან მათი იმედები არ გამართლდა. ზოგიერთი მოელოდა რუსეთის მართლმადიდებლური ეკლესიის გაბრაზებულ საყვედურს ბერდიანსკის ეპარქიაში მისი ქმედებების გამო. სხვები - ზოგიერთი რადიკალურად მკაცრი განცხადებას მეუ-ს მიმართ. მაგრამ სინოდმა ისინი ისე არ გაამართლა, როგორც მოსალოდნელი იყო. მან არ გაამართლა ყველა იმ ადამიანის მოლოდინი, ვისაც სურდა უმე-ის ჩართვა უფრო დიდ პოლიტიკასა და გეოპოლიტიკაში.

და აი, დროა გადავშალოთ სახარება და წავიკითხოთ, რომ თავის დროზე იესო ქრისტემ ისევე არ გაამართლა ებრაელების იმედები, როდესაც ტიბერიის ზღვაზე პურის გამრავლების სასწაულის შემდეგ, ბევრ ებრაელს გაუჩნდა იმედი, რომ იესო ნაზარეველი არის მესია, რომელიც დაეხმარება ებრაელ ხალხს თავი დააღწიოს რომაელი დამპყრობლების საძულველ უღელს და შექმნან ისრაელის სამეფო, ძლიერი და აყვავებული. თვითონ წარმოიდგინეთ - ასეთი წარმოუდგენელი შესაძლებლობების მქონე მეფე, რომელიც ჰაერიდან აცენს საკვებს, კურნავს და მკვდრებს აცოცხლებს. სრულიად გასაგები სურვილია.

,,როცა გაძღნენ, თავის მოწაფეებს უთხრა, აეკრიფათ ნარჩენები, რომ არაფერი დაკარგულიყო.

მათაც აკრიფეს და გაავსეს თორმეტი კალათი ქერის პურის ნატეხებით, რაც ჭამის შემდეგ დარჩა.“ (ინ. 6,13-14).

მაგრამ უფალი ძალიან დემონსტრაციულად გადაუხვია ასეთ პერსპექტივას: ,,იესომ იცოდა, რომ აპირებდნენ მოსვლას და მის შეპყრობას, რათა გაემეფებინათ იგი; ამიტომ კვლავ განმარტოვდა მთაზე’’.

შემდგომში, ქრისტეს სურვილის არ ქონა გამხდარიყო ებრაელთა პოლიტიკური ლიდერი და დაეკმაყოფილებინა მათი თხოვნები, გახდა მიზეზი იმისა, რომ ბრბომ შეძახილით „ოსანა დავითის ძეს“, რამდენიმე დღის შემდეგ შესძახა: „ჯვარს აცვი, ჯვარს აცვი“.

უმე-ის სინოდმა არ გაამართლა იმ მორწმუნეების მოლოდინი, რომლებსაც დღევანდელი დევნის დროს სასულიერო პირთაგან სანუგეშო და თანადგომის სიტყვების მოსმენა სურთ. ეს არის ის, ვინც იცავს ლავრას და მონასტრებს, ეკლესიებს და ზოგჯერ მათ სახლებს თავდამსხმელებისგან. სწორედ მათ მიმართ აღიძრა სისხლის სამართლის საქმე და წაუყენეს უსაფუძვლო ბრალდებები. შესაძლოა, მათ სურთ მოისმინონ სინოდის შეფასება მიმდინარე მოვლენებთან დაკავშირებით, რაც მიუთითებს იმაზე, თუ როგორ უნდა მოიქცნენ შემდგომში. მაგრამ სინოდმა არც ეს გააკეთა. და აქაც ნათლად ჩანს სახარებისეული პარალელები. იმ დღეს, მწუხრის ჟამს, უთხრა მათ: გაღმა გავიდეთო. გაისტუმრეს ხალხი და წაიყვანეს იგი ნავით, რომელშიც იჯდა. და სხვა ნავებიც მისდევდნენ მას. ამოვარდა საშინელი ქარიშხალი და ტალღები ეხეთქებოდნენ ნავს, ისე რომ, ლამის წყლით აივსო იგი. ხოლო ის კიჩოზე იწვა და სასთუმალზე ეძინა. გააღვიძეს და უთხრეს: მოძღვარო, არ გენაღვლება, რომ ვიღუპებით? (მკ. 4:35-38).

ამ სიტყვებში საყვედური გვესმის: ჩვენ ასე ცუდად ვართ და თითქოს ვერაფერს ამჩნევთ, მართლა არაფერი გაქვთ საერთო ჩვენს ტანჯვასთან? შემდეგ უფალმა დაამშვიდა ქარიშხალი, მაგრამ ასევე უსაყვედურა თავის მოწაფეებს ურწმუნოების გამო: ,,მაშინ წამოდგა, შერისხა ქარი და უბრძანა ზღვას: დაყუჩდი, დაცხრი! და ჩამოვარდა სიმყუდროვე დიდი. და უთხრა მათ: რატომ ხართ ასე მოშიშარნი? რატომ არა გაქვთ რწმენა? (მარკ. 4:39-40). ახლა ჩვენ გვჭირდება მხარდაჭერა და გამამხნევებელი სიტყვა, მაგრამ მეორეს მხრივ, გვაქვს საკმარისი სახარებისეული სიტყვები: „რატომ გეშინიათ ასე? რატომ დაკარგეთ რწმენა?". ჩვენ ხომ ეკლესიაში ვართ, ამ მხსნელ კიდობანში, რომელზეც უფალი ლაპარაკობდა: «და მე გეუბნები: შენა ხარ კლდე, და ამ კლდეზე ავაშენებ ჩემს ეკლესიას, და ჯოჯოხეთის ბჭენი ვერ სძლევენ მას.…» (მათე. 16:18). ქრისტე ხომ ჩვენთანაა და ამის გაცნობიერება ყველაზე დიდი ნუგეში და გამხნევებაა.

2023 წლის 23 მაისს UOC-ის სინოდის გადაწყვეტილებების რევოლუციური ბუნება მდგომარეობს სახარების ამ მიმდევრობაში და არა საზოგადოების თხოვნებში, არა უმე-ს მოწინააღმდეგეების და თვით მორწმუნეების მოლოდინებშიც კი. ეს გადაწყვეტილებები რეალურად მალავს ღრმა ქრისტიანულ მნიშვნელობას. იმ პირობებში, როცა ბევრს ეჩვენება, რომ ეკლესია აუცილებლად ასე უნდა მოიქცეს და არა სხვაგვარად, ეკლესია სულ სხვაგვარად მოქმედებს, ევანგელურად. ისინი ცდილობდნენ ქრისტეს პოლიტიკაში ჩათრევას, მაგრამ მან უარი თქვა და ამიტომ გამოიწვია ბრბოს რისხვა. ცდილობენ უკრაინის მართლმადიდებლური ეკლესია სხვადასხვა მხრიდან ჩარიონ პოლიტიკურ დაპირისპირებაში, მაგრამ ის უარს ამბობს (რაც დასტურდება 2023 წლის 23 მაისს სინოდის სხდომაზე) და ამით იზიდავს თავდასხმებსა და საყვედურებს.

როგორც ზემოთ უკვე ითქვა, ერთის მხრივ და მეორეს მხრივ, სხვადასხვა მედია პიროვნებები მუდმივად ითხოვენ რაღაცას უმე-ისგან. ზოგი ითხოვს: „ნაცისტების დაგმობას“, სხვები: „კოლაბორანტების დაგმობას“. მაგრამ ორივე მათგანი განრისხებულ მდგომარეობაშია, სისხლი და შურისძიება სწყურია. და ამ ფონზე  ქრისტეს სიმშვიდის შენარჩუნდება- ეს არის რევოლუცია. ეს არის სახარება, ეს არის ქრისტიანობის სული. ჩვენ არცერთი მხრიდან არ ვპასუხობთ ბოროტებას, ჩვენ მივყვებით ქრისტეს კვალს. ჩვენ ვამტკიცებთ საეკლესიო ლოცვების ტექსტებს, ვხსნით მონასტრებს, ვასრულებთ ეკლესიის ყოფით საქმეებს.

ქრისტესგან მოითხოვდნენ მიწიერ რევოლუციას, ყოველდღიურ გაგებაში. მოითხოვეს აჯანყება რომაელთა წინააღმდეგ, მოითხოვეს მიწიერი მეფე გამხდარიყვნენ, მოითხოვეს მონაწილეობა მიეღო პოლიტიკურ მოვლენებში. სამაგიეროდ, ქრისტემ მოიტანა კიდევ ერთი რევოლუცია: თავმდაბლობის, სიყვარულის, შერიგების, შინაგანი მშვიდი ღირსების რევოლუცია. და ამას ვერ ხვდებოდნენ მაშინდელი ფარისევლები, ვერც ჩვენი დღევანდელი ცილისმწამებლები და მდევნელები, როგორი შურისძიება, სიძულვილი, შეუპოვრობა გველოდება. მათ, ისევე როგორც ფარისევლებს, ეჩვენებათ, რომ მათი თვალსაზრისი ერთადერთი და სწორია. მაგრამ სახარება სულ სხვა რამეზე საუბრობს.

დღეს ყველა მხრიდან ისმის ბრალდებები მისი უნეტარესი მიტროპოლიტი ონუფრის წინააღმდეგ. ზოგისთვის ის სქიზმატია, ზოგისთვის – თანამშრომელი, ზოგისთვის – „მოხუცი“, რომელსაც მორწმუნეებთან საერთო არაფერი აქვს. რატომ ამდენი თავდასხმა? იქნებ ზუსტად იმიტომ, რომ მიტროპოლიტი ონუფრი ევანგელურ ქრისტიანულ გზას მიჰყვება? მისი გზა არის ვინმეს დაგმობის სრული არარსებობა. მას აქვს სიყვარული, დუმილი, ლოცვა. ეს არის რევოლუცია. მაგრამ ყველას არ შეუძლია ამის დანახვა, დაინახავენ მხოლოდ ისინი, ვისთვისაც სახარება არა მხოლოდ საინტერესო წიგნი, არამედ ღვთის გამოცხადებაა მთელი ჩვენი ცხოვრების შესახებ.