ღალატი ლავრაში: ოთხშაბათი მისი დღეა

მეუ-მ გამოაცხადა "ლავრას გუბერნატორის მოვალეობის შემსრულებელის" დანიშვნა. ის გახლავთ კიევ-პეჩორის ლავრის მღვდელმთავარი, არქიმანდრიტი აბრაამი (ლოტიში), მონასტრის ნამდვილი მკვიდრი. მან უკვე ორჯერ მოახერხა ძმებისთვის მიმართვა. მიმართვები საკმაოდ ვრცელია. მიმართვების ძირითადი თეზისები შემდეგია:

• ლოტიში ლავრის წმინდა არქიმანდრიტად მიიჩნევს არა მის უნეტარეს ონუფრის, არამედ ეპიფანე დუმენკოს;
• ლავრას წინააღმდეგ ხელისუფლების რეპრესიებში ის ხედავს „ღვთის განზრახვის აღსრულებას და ყველა ჩვენგანის მოტივაციას ვაღიაროთ უკრაინაში მეუ-ს არსებობის ახალი კანონიკური რეალობა“;
• ლავრის ირგვლივ შექმნილი ვითარების გამო, ის გრძნობს "ტკივილს და დაბნეულობას", მაგრამ თვლის, რომ დამნაშავე არ იყო მთავრობა, არამედ უმე-ის სინოდი, რომელსაც არ სურდა "სინამდვილეში, გულწრფელად და სრულად დაარღვიოს მოსკოვის დაქვემდებარება“;
• ლოტიში „დიდი ხნის წინ გრძნობდა განსაკუთრებულ პასუხისმგებლობას“ მონასტრის ბედზე;
• ლოტიში აღიქვამს თავის „მმართველობას“ „არა დიდებად, არამედ როგორც ეკლის გვირგვინს და მძიმე ჯვარს“;
• რა ხდება ახლა ლავრის ირგვლივ - "ეს არ არის ძალაუფლებისა და რელიგიის დაპირისპირება, ეს არ არის თავისუფლების დარღვევა, პირიქით - ჩვენი სალოცავის განთავისუფლება ჩვენთვის მტრულად განწყობილი რუსული სახელმწიფოს გავლენისგან".

ლავრის ახალი „ნაცვალის“ „დანიშვნის“ დღეს მისმა უნეტარესმა ონუფრიმ მას აუკრძალა მსახურება „სქიზმისკენ გადახრისა და სასულიერო პირის ფიცის უხეშად დარღვევისთვის“ ზიარების უფლების გარეშე.

ამან გამოიწვია აღშფოთება მეუ-ში. ივანე (ევსტრატი) ზორია წერდა, რომ ასეთი გადაწყვეტილებები მათთვისაა „ვისაც სურს განთავისუფლდეს მოსკოვისა და შენი თვალთმაქცობის უღლისგან – ჯილდოდ და ქებად!“ და ლოტიშზე საუბრისას, ზორიამ ციტირება გაუკეთა ქრისტეს სიტყვებს: „ნეტარ ხართ თქვენ, როცა გძულთ, განგდევნით და გაკიცხავთ და ატარებენ თქვენს სახელს, როგორც შეურაცხყოფას, როგორც ადამიანის ძეს. იხარეთ იმ დღეს და იხარეთ, რადგან დიდია თქვენი საზღაური ზეცაში“ (ლუკა 6:22-23).

მაგრამ ნამდვილად იტანჯება კი მამა აბრაამი ქრისტესთვის?

თუ იგი ეკლესიისთვის მშვიდ დროს გამოსულიყო ასეთი თეზისებით, მისი სიტყვები მაინც შეიძლებოდა ჩაგვეთვალა პრინციპულ „ანტიმოსკოვურ“ პოზიციად. მაგრამ დღეს, ჯერ ერთი, ყველა კავშირი რმე– სთან დიდი ხანია გაწყდა და მეორეც, ყველას კარგად ესმის, რომ ხელისუფლება, მეუ– სთან ერთად, უბრალოდ აპირებს უმე–ის განადგურებას. ხოლო ლავრას (ჯერჯერობით კიევი-პეჩორის, შემდეგ კი პოჩაევის) დუმენკო უპირებს "დაპყრობას". მაგრამ უბედურება არის ის, რომ არავინ არის, ვისაც ის შეასახლებს"უკრაინის ადგილობრივ ეკლესიაში" - დუმენკოს ჰყავს ნაკლები "ბერი" მთელ მის სტრუქტურაში (ან იგივე რაოდენობა), რამდენიც კიევ-პეჩერორის ერთ ლავრაშია. Რა უნდა მოიმოქმედონ? სქემა გენიალურია თავისი სიმარტივით - უნდა აიძულონ ძმები, რომ გადავიდნენ მეუ-ში.

ლავრა და მეუ: იყო შენი - გახდა ჩვენი

ასეთი სტრატეგიის პირველი „ნიშნები“ გაზაფხულზე გამოვლინდა. 2022 წლის 23 მაისს მეუ-ს სინოდმა გადაწყვიტა დაეარსებინა მონასტრის „წმინდა მიძინების კიევ-პეჩორის ლავრა“. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, დუმენკოსთან შეიქმნა უმე-ს მონასტრის კლონი. შემდეგი ნაბიჯი გადაიდგა 1 დეკემბერს - მეუ-მ ლეგალურად დაარეგისტრირა ამ კლონის წესდება. ხოლო 29 მარტს დუმენკომ მოუწოდა ხელისუფლებას გადაეცათ ,,უკრაინული’’ტაძარი ლავრის ტერიტორიაზე ,,მსახურებისათვის’’.

მაგრამ კითხვა ღია დარჩა - საიდან უნდა მოვიყვანთ "ძმები" ამ შენობისთვის? ზორია ამ კითხვას ჯერ კიდევ დეკემბერში პასუხობს. თავის ფეისბუქზე მან განაცხადა, რომ ლავრის მაცხოვრებლების "თითქმის ნახევარს" "ახლა არ სურს უმე-ის იურისდიქციის ქვეშ ყოფნა" და პირობა დადო, რომ სამომავლოდ მეუ-ში გადაყვანის მსურველთა რიცხვი კიდევ უფრო მეტი იქნება.

გასაგებია, რომ არავინ აპირებდა ნებაყოფლობით გადასვლას მეუ-ში (ყველას, ვისაც ამის გაკეთება სურდა უმე-ში, გადავიდა უკვე 2018–2019 წლებში). მაგრამ შემდეგ დუმენკოს მხარი დაუჭირა ხელისუფლებამ, დაიწყო ძლიერი რეპრესიები უმე-ის წინააღმდეგ. მათი მთავარი მიზანი იყო ლავრა. თუ შესაძლებელი იქნება რომელიმე ბერის დაყოლიება, რომ გადავიდეს მეუ-ში და დარჩეს მონასტერში, ეს იქნება ბრწყინვალე გამარჯვება კორპორაციის "სახელმწიფო + მეუ". ამიტომ ცდილობენ ძმები ამაში ყველანაირად დაიყოლიონ. მხოლოდ მინისტრმა ტკაჩენკომ გააკეთა რამდენიმე განცხადება ერთდროულად გამჭვირვალე მინიშნებით, რომ ბერები უპრობლემოდ შეძლებდნენ ლავრაში დარჩენას, იმ პირობით, თუ ისინი დუმენკოს უფლებამოსილების ქვეშ მოექცევიან. თავად სერგეი პეტროვიჩმა ძმებს პათეტიკურად მიმართა მის სტრუქტურაში გაწევრიანების თხოვნით. სოციალურ ქსელებში მათ მაშინვე კარიკატურით გამოეხმაურნენ.

დუმენკოს კარიკატურა სოციალურ ქსელებში. ფოტო:

თუმცა, ბოლო დრომდე, მსგავს მცდელობებს შედეგი არ მიუღია. 29 მარტამდე, სანამ კიევ-პეჩორის ლავრის კლონის მთელი „ვიცე ნაცვალი“ გამოჩნდა. მულტფილმი "წინასწარმეტყველური" აღმოჩნდა. ლოტიში მაშინვე მონათლეს „საოკუპაციო ადმინისტრაციის უფროსად“.

მისთვის მინდობილი დავალება უაღრესად ნათელია - დუმენკოსეულ სტრუქტურაში რაც შეიძლება მეტი ბერის ჩათრევა. მაგრამ იმუშავებს?

გამოვა თუ არა სხვების ჩათრევა?

უმე-ის საქმეთამმართველმა, მიტროპოლიტმა ანტონმა თქვა რომ არა: „მამა აბრაამიის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება ერთადერთია“, - თქვა ეპისკოპოსმა. „სამწუხაროდ, მედიაში დაიწყო ყალბი ინფორმაციის გავრცელება მონასტრის ძმების მასობრივი გადაყვანის შესახებ მეუ-ში. მინდა ოფიციალურად განვაცხადო: ასეთი ინფორმაცია სიმართლეს არ შეესაბამება. ამ დროისთვის მამა აბრაამის გარდა არავინ გადასულა მეუ-ში“.

და ეპისკოპოსის სიტყვები ადასტურებს ბერების განცხადებებს. არქიმანდრიტმა ანტონმა მეუ-ს წევრებს ცხვრის ტანსაცმელში გამოწყობილი მგლები უწოდა და თქვა, რომ ძმები თავიანთი წინამძღვრის, მისი უნეტარესი მიტროპოლიტი ონუფრის ერთგულები დარჩებიან. ხოლო არქიმანდრიტმა პოლიკარპემ თქვა, რომ თავად არ აპირებს მონასტრის ტერიტორიის დატოვებას, „თუ ძალით არ გამოიყვანენ“.

ჩვენ არ ვიცით, გატეხავენ თუ არა რომელიმე ძმას, მაგრამ ახლა მხოლოდ ერთი ადამიანია ლავრის მეუ-ს კლონში გადასული - " ლავრის ამჟამინდელი გუბერნატორი“ აბრაამი (ლოტიში). და ის იქ გადავიდა უმე-ისთვის ძალიან რთულ დროს. შესაძლებელია თუ არა მისი სიტყვების დაჯერება, რომ მან ახლა მიიღო დუმენკოსგან „მემკვიდრეობის“ შეთავაზება, რადგან მოულოდნელად იგრძნო რაღაც „განსაკუთრებული პასუხისმგებლობა“ მონასტრის ბედზე? იმ სიტუაციაში, როდესაც მეუ-ს ხელისუფლება ღიად აძევებს უმე-ს მისი სალოცავიდან, ამის დაჯერება ძალიან, ძალიან რთულია. და განსაკუთრებით ძნელი დასაჯერებელია, როცა მონასტრიდან გამოქცეული ყოფილი მღვდელმსახური თან წაიღებს თასებს, საკურთხევლის ჯვარს და სამოსს.

მედიაში არის „იხვის ტესტი“ მტკიცებულებისთვის: „თუ რამე იხვს ჰგავს, იხვივით ცურავს და სისინებს იხვივით , მაშინ ეს ალბათ იხვია“. ჩვენს შემთხვევაში, ეს ტესტი ასე გამოიყურება:

„თუ ადამიანი მონასტრის დევნის დროს მიდის მდევნელის მხარეზე და ამისთვის იღებს წამყვან თანამდებობას, მაშინ ეს ადამიანი მოღალატეა“.

და უკიდურესად ძნელია არ გააკეთო ანალოგიები ეკლესიის ყველაზე ცნობილ მოღალატესთან - იუდასთან. ყოფილ მოციქულსაც და აბრაამსაც ჰქონდათ წვდომა საეკლესიო ღირებულებებზე. და ორივემ ვერ გაუძლო მათი გამოყენების ცდუნებას. დამთხვევა იმაშიც კი, რომ ლოტიშმა თავისი ქმედება ოთხშაბათს ჩაიდინა.

და შეიძლება დიდი ხნის განმავლობაში აკრიტიკებდე ყოფილ მოძმეს, მაგრამ სინამდვილეში ის ძალიან გვებერალება. როცა უყურებ ძმების, მრევლისა და თუნდაც მათი პატარა შვილების გმირულ დგომას ლავრისთვის, მათი სალოცავისთვის, მამა აბრაამის ღალატი კიდევ უფრო აშკარად გამოჩნდა. და არა მხოლოდ უმე-ის მორწმუნეებისთვის, მეუ-შიც ყველას მშვენივრად ესმის. მათ ესმით, რომ ლოტიშმა უღალატა თავის ეკლესიას "საკუთარი ინტერესების გამო" და ეს ნიშნავს, რომ ის ნებისმიერ მომენტში უღალატებს მათ. დუმენკომ ახლა უნდა დაარწმუნოს ქვეშევრდომები, რომ ასე ღიად არ აფურთხონ „ლავრის ნაცვალს".

ანდრეი კოვალევი, მეუ-ს პროპაგანდისტი და ფილარეტის ყოფილი მდივანი, წერს: ”მე წავიკითხე ჩემი ბევრი მეგობრისა და მამის კომენტარი მეუ-დან, რომლებიც პირადად არ იცნობენ მამა აბრაამს, მაგრამ განსჯიან მას. ეს ძალიან ცუდი სიმპტომია ჩვენი ეკლესიისთვის! როცა მოსკოვის საპატრიარქოდან მღვდლები არ გადადიან, ცუდია, მაგრამ როცა გადადიან, კიდევ უარესია! ძმებო და დებო - საბოლოოდ ჩამოყალიბდით და ყველას მოღალატედ ნუ შერაცხავთ!

შემდეგ კი კოვალევი ციტირებს აბსოლუტურად გასაოცარ სიტყვებს: ”ვფიქრობ, რომ მამა აბრაამი ადრე ვერ გადადიოდა მეუ-ში, რადგან ის არის ბერი, რომელმაც სამონასტრო აღთქმა დადო, ბერი, რომელსაც უყვარს კიევ-პეჩორის ლავრა - ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის წილხვედრი მიწა და მღვიმელი მეუფე მამები. მაგრამ ახლა უფალმა ისეთი პირობები შექმნა, რომ ლავრის ბერებს მოსკოვის ტყვეობიდან გამოსვლა შეუძლიათ“.

როგორც ზუსტად არის ნათქვამი, მღვდელს არ შეეძლო ეკლესიიდან გასვლა, „რადგან მონაზვნური აღთქმა დადო“. რა მოუვიდა ახლა ამ აღთქმებს? გააუქმეს თუ არა იმის გამო, რომ სახელმწიფო ლავრიდან აძევებს უმე-ს და არის „ვიცე-ნაცვალად“ გახდომის შანსი?

არავითარ შემთხვევაში არ განვსჯით ამ ადამიანს, მაგრამ, როგორც ჩანს, მის შემთხვევაში საქმე გვაქვს კლასიკურ არჩევანთან „სინდისი თუ ფული/ძალაუფლება“. მამა აბრაამმა სწორი არჩევანი გააკეთა როგორც თანამედროვე პრაგმატული ადამიანისთვის, ასევე სრულიად არასწორი ქრისტიანისთვის და ბერისთვის. და ის აუცილებლად იქნება პასუხისმგებელი თავისი არჩევანის შედეგებზე - როგორც დედამიწაზე, ასევე ფიზიკური სიკვდილის შემდეგ. მაგრამ სანამ ეს სიკვდილი ჯერ არ დადგა, ყველაფერი შეიძლება გამოსწორდეს. ჩვენ ამას გულწრფელად ვუსურვებთ აბრაამს.