ტოპ-5 კითხვა პატრიარქ ბართლომეს ვიზიტისადმი ლოცვითი დგომის თაობაზე

მორწმუნეებს მოუწოდებენ ფანარიონის მეთაურს საკუთარი პოზიცია აცნობონ. ფოტო: СПЖ

2021 წლის 21 აგვისტოს საზოგადოებრივმა კავშირმა „ერისკაცები“ დაანონსეს ლოცვითი დგომა უმაღლეს რადასთან, სადაც მორწმუნეებს განზრახული აქვთ შეხვდნენ ფანარიონის მეთაურს და მას მათი მოთხოვნები გადასცენ. თუმცა, ბევრ მართლმადიდებელს ამასთან დაკავშირებით უჩნდება ეჭვი და გაკვირვება. მჟკ-ს რედაქციამ ყველაზე ტიპიური კითხვები შეაგროვა და დაუკავშირდა „ერისკაცების“ მეთაურს ვასილი მაკაროვსკის, რომელმაც მათზე კომენტარი მოგვცა.

კითხვა 1: არსებობს თუ არა კურთხევა უნეტარესი ონუფრისგან ლოცვით დგომაზე?

ამ კითხვაზე შესაძლებელია  დამაკმაყოფილებელი პასუხის გაცემა გარკვეული განმარტებებით. ვასილი მაკაროვსკიმ შეგვახსენა, რომ მისი შექმნისას საინიციატივო ჯგუფი მისი მეთაურობით შეხვდა უნეტარეს ონუფრის, სადაც მორწმუნეებმა ისაუბრეს ორგანიზაციის მიზნებზე, მათი მიღწევის ხერხებსა და მეთოდებზე და მიიღეს კურთხევა ამ საქმიანობაზე. 16 აგვისტოს „ერისკაცებმა“ გამოაქვეყნეს კიევის მიტროპოლიის ოფიციალური დოკუმენტი, სადაც წინამძღოლი წერს: „უფლის კურთხევა კეთილ საქმეებზე. 16.08.2021+მიტროპოლიტი ონუფრი“.

ანუ, უნეტარესი ონუფრის საქმიანობის კურთხევა სკ „ერისკაცებზე“, მათ შორის, ლოცვითი დგომა ხელისუფლების ორგანოებთან, ერთმნიშვნელოვნად არის. ვასილი მაკაროვსკიმ ასევე შეგვახსენა, რომ უკრაინაში უკვე არის რამოდენიმე რეგიონული წარმომადგენლობა, რომელთა საქმიანობაც აკურთხა ადგილობრივმა მმართველმა მღვდელმთავარმა.

რაც შეეხება კურთხევას 21 აგვისტოს კონკრეტულ ღონისძიებაზე, მას მოწმობს მოქმედება, რომელსაც ახორციელებენ, მათ შორის, კიევის მიტროპოლიის ოფიციალური სტრუქტურები. მაგალითად, ლოცვითი დგომის შესახებ კიევის  (ალბათ, არა მხოლოდ კიევის) ტაძრებში ამბიონიდან მოუწოდებენ სასულიერო პირები მორწმუნეებს, განაცხადა უმე-ს სინოდის საინფორმაციო-საგანმანათლებლო განყოფილებამ.

უმე-ს სპიკერი მამა ნიკოლოზ დანილევიჩი პრაქტიკულად მხარს უჭერს ამ მოწოდებას, უწოდებს რა მას სასარგებლოს ეკლესიისთვის: „უდაოდ, მორწმუნეებს შეუძლიათ და უნდა გამოიჩინონ ინიციატივა ეკლესიის ინტერესების დასაცავად, მაგრამ ის უნდა იყოს მიმართული მის სასარგებლოდ. 21 აგვისტოს ჩატარდება ლოცვითი დგომა, რომელიც ორგანიზებულია სკ „ერისკაცების“ მიერ, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებენ ის თემებიც, რომლებიც დაზარალდნენ მეუ-ს რეიდერობისგან. მორწმუნეებს განზრახული აქვთ დაუსვან კითხვა პატრიარქ ბართლომეს, როგორ წარმოუდგენია კონსტანტინოპოლის ეკლესიას გამოასწოროს ის, რაც უკრაინაში განახორციელა. ვფიქრობ, რომ ასეთი აქცია იქნება სასარგებლო. დაე, კონსტანტინოპოლის პატრიარქმა იფიქროს, რა პასუხს გასცემს მათ“.

ყოველივე ეს ადასტურებს, რომ უმე-ს სამღვდელოება კურთხევას აძლევს ასეთ აქციას, როგორც იტყოდნენ უძველესი რომაელი იურისტები „action ex consensus”, რაც ნიშნავს თანხმობას მოქმედებით. სხვაგვარად არც შეიძლება იყოს მოცემული სიტუაციის დელიკატურობის გათვალისწინებით. ოფიციალურ საეკლესიო დონეზე ურთიერთობა უმე-სა და კონსტანტინოპოლის საპატრიარქოს შორის შეწყდა 2018 წელს უმე-ს ეპისკოპოსთა კრების გადაწყვეტილების ძალით. ამიტომაც, სამღვდელოების მეთაურობის პირდაპირი ან ირიბი მონაწილეობა კონსტანტინოპოლის საპატრიარქოს წარმომადგენლებთან კონტაქტებში შეიძლება არასწორად იყოს განმარტებული. ერისკაცებს სავსებით შეუძლიათ ფანარიონთან კონტაქტი, რათა პირდაპირ გადასცენ მის მეთაურს მორწმუნეების პოზიცია და ყველა მოთხოვნა. ამიტომაც, „ერისკაცებმა“ წერილი მისწერეს პატრიარქ ბართლომეს შეხვედრის მოთხოვნით.

 კითხვა 2: რატომ არაა ერთიანობა?

მოცემული მომენტისთვის ცნობილია სამი ინიციატივა ბართლომეს ვიზიტთან დაკავშირებით:

• ფლეშმობი#შეჩერდიბართლომე;
• „ერისკაცების“ აქცია ლოცვით უმაღლეს რადასთან;
• ლიტანიობის ჩატარება ვლადიმირის მთიდან ლავრამდე რმე-ს წინამძღოლის პორტრეტებითა და ლოზუნგით „ჩვენი პატრიარქი კირილია!“.

პირველი ორი ინიციატივა არ არღვევს უმე-ს მორწმუნეების პოზიციის ერთიანობას და არ გამორიცხავს ერთმანეთს. ჩვენ გამოვხატავთ ჩვენს ნეგატიურ დამოკიდებულებას საერთოდ პატრიარქ ბართლომეს მოქმედებების მიმართ და არა მხოლოდ უკრაინაში მის ვიზიტთან დაკავშირებით. ეს პოზიცია ვლინდება, როგორც ფლეშმობებით „შეჩერდიბართლომე, ასევე უმაღლეს რადასთან ლოცვითი აქციებთ და იმ წერილითაც კი, რომელიც „ერისკაცებმა“ გაუგზავნეს კონსტანტინოპოლის საპატრიარქოს შეხვედრის მოთხოვნით. თუ შევხედავთ ამ წერილის ტექსტს, დავინახავთ, რომ „ერისკაცები“ გამოხატავენ არა სურვილს გულთბილად ესაუბრონ ფანარიონის მეთაურს, არამედ პირიქით - მოუწოდონ მას პასუხისმგებლობისკენ ყოველივე იმ უკანონობისა და ძალადობის გამო, რომელიც უკრაინაში ხდება მისი წყალობით.

რაც შეეხება მესამე ინიციატივას, ვლადიმირის მთიდან კიევ-პეჩორის ლავრისკენ მსვლელობა ჯვრებით, უმე-ში ამას საკმაოდ ნეგატიურად შეხვდნენ და ამას უწოდეს პროვოკაცია. ეკლესიის სპიკერი, დეკანოზი ნიკოლოზ დანილევიჩი აცხადებს: „ამჟამად ზოგიერთი არა გონებით მგზნებარე მართლმადიდებელი ადამიანი ავრცელებს  სოცქსელში მოწოდებებს მოაწყონ... სპეციალურად პატრიარქ ბართლომესთვის მსვლელობა, რომელიც იქნება ლიტანიობის მარშრუტის დუბლირება, რომელიც მიეძღვნა კიევის რუსეთის მართლმადიდებლობის დღეს. მინდა გითხრათ, რომ ჩვენმა ეკლესიამ ახლახანს ჩაატარა დიდი ლიტანიობა, რომელზეც 350 ათასზე მეტი მორწმუნე შეიკრიბა და ჩვენ არ გვაქვს საჭიროება ვინმეს რამე დავუმტკიცოთ, მათ შორის, კონსტანტინოპოლის პატრიარქს. დარწმუნებული ვარ, რომ პატრიარქმა ბართლომემ ნახა 27 ივლისის ფოტო- და ვიდეომასალა, ასევე უმე-ს გეგმებში არ შედის სპეციალურად კონსტანტინოპოლის ეკლესიის მეთაურისთვის მსველობის მოწყობის საჭიროება. ჩვენ ლიტანიობას ლოცვით ვასრულებთ და არა სურვილით ვინმეს რამე დავუმტკიცოთ“.

ამას შეიძლება დავამატოთ ის, რომ ლიტანიობაზე ლოზუნგების „ჩვენი პატრიარქი კირილია!“ სკანდირება და მისი პორტრეტების ფრიალი გაუმართლებელია. არა, ჩვენ არ გვრცხვენია რმე-თან სულიერი კავშირის, საქმე სხვა რამეშია. ფანარიონის ამჟამინდელი რიტორიკის მთავარი თეზისები უკრაინასთან მიმართებაში დაიყვანება იქამდე, რომ კონსტანტინოპოლის საპატრიარქომ თითქოსდა გააერთიანა უკრაინის მართლმადიდებლობა და ისინი, ვინც უარი თქვა გაერთიანებაზე არიან პრორუსული მარგინალები, რომლებიც უცხონი არიან უკრაინის საზოგადოებისთვის. ამიტომაც ლიტანიობა იქნებოდა ფანარიონის მეთაურის სიტყვების თვალსაჩინო ილუსტრაცია მისი ჯერ კიდევ უკრაინაში ყოფნის დროს.

კითხვა 3: „ერისკაცები“ იყვნენ ბართლომეს ვიზიტის კატეგორიულად წინააღმდეგნი, ამჟამად კი უცებ მოუწოდებენ მართლმადიდებლებს მასთან შეხვედრაზე. რატომ არის ასეთი არათანმიმდევრულობა?

და საერთოდ რატომ უნდა ვამტკიცოთ ჩვენი რწმენა ბართლომეს წინაშე, ვინაა ის? ხომ არაა უმჯობესი მისი იგნორირება?

იმის ალბათობა, რომ პატრიარქი ბართლომე უმე-ს მორწმუნეებთან მივა, უმცირესია. თუმცა, ეს პოტენციური შეხვედრა არ წარმოადგენს ლოცვითი დგომის მთავარ მომენტს. მისი მიზანია უმე-სა და მისი წინამძღოლის უნეტარესი მიტროპოლიტი ონუფრისადმი მხარდაჭერის გამოხატვა, ამის დადასტურება უკრაინის ხელისუფლებისა და ფანარიონის დელეგაციის წინაშე, რომ უმე არსებობს მისი პატრიარქ ბართლომეს მიერ „გაუქმების“ მიუხედავად და რომ ის კვლავაც წარმოადგენს უკრაინის ყველაზე მრავალრიცხოვან კონფესიას.

ეს პოზიცია არის თანამიმდევრული და უცვლელი. მისი გამოხატვის ფორმები იცვლება ვითარების შესაბამისად. დიახ, მთლიანობაში, „ერისკაცები“ და უმე აპროტესტებდა უკრაინაში პატრიარქ ბართლომეს ვიზიტს. იყო მიმართვები ამასთან დაკავშირებით პრეზიდენტ ვ.ზელენსკის მიმართ, შემდეგ უშუალოდ, პატრიარქ ბართლომესადმი, რაც ერთმაც და მეორემაც უგულებელყვეს. ამჟამად, როცა უკრაინაში ფანარიონის მეთაურის ვიზიტი გარდაუვალია, მიღებულია შეკრების გადაწყვეტილება და იმის დემონსტრირება, რომ „მილიონობით მართლმადიდებელი უკრაინელი“, რომელსაც რეგულარულად ახსენებს პატრიარქი ბართლომე თავის განცხადებებში, სინამდვილეში მისი ბრძანებით სულაც არ აპირებს მისი ეკლესიის ღალატს და განხეთქილებაში მყოფებთან გაერთიანებას.

დიახ, პატრიარქ ბართლომეს ვიზიტის უბრალოდ იგნორირებასაც გააჩნია არსებობის უფლება. თუმცა, ასეთ შემთხვევაში ფანარიონის მეთაური მართალი აღმოჩნდება - მან ხომ „დაითხოვა“ უმე, აი, ის „არაა“, ის არანაირად არ ავლენს თავს. ამდენად, შეიქმნება იმის ილუზია, რომ უკრაინის საზოგადოება მიესალმება პატრიარქ ბართლომეს და მთლიანად, მეუ-ს პროექტს. ფანარიონის მეთაურის გამოჩენის მომენტისთვის საზეიმო მიღებაზე აუცილებლად შექმნინა „სახალხო მისალმების“ ლამაზ სურათს, სადაც არავინ არ გამოხატავს პროტესტს და ყველა კმაყოფილია. თუმცა, ეს სულაც არაა ის, რაც სურთ უმე-ს მორწმუნეებს. ამიტომაც, მორწმუნეებისადმი მოწოდება მოვიდნენ და საყოველთაოდ იმის განცხადება, რომ ჩვენ ვარსებობთ, არის ყველაზე სწორი და არანაირად არ ცვლის უკრაინაში ფანარიონის ქმედებებთან დაუთანხმებლობის პოზიციას.

კითხვა 4: სადაა გარანტია, რომ მის-ები არ წარმოაჩენენ „ერისკაცების“ აქციას, როგორც „მადლიერი უკრაინა ხვდება პატრიარქ ბართლომეს“?

 ნამდვილად იქნებოდა სასაცილო, რომ პატრიარქ ბართლომეს მიუთითონ უმაღლეს რადასთან მყოფებზე და უთხრან, რომ ეს ადამიანები შეიკრიბნენ მის მისასალმებლად და თავიანთი მადლიერების გამოსახატად. მეუ-სთან იმდენად პრობლემატურია ადამიანების შეკრება თავიანთი დროშის ქვეშ, რომ არც კი იფიქრეს წელს სრულფასოვანი ლიტანიობის ჩატარება წმინდა მთავარ ვლადიმირის ხსენების დღეს.

თუ სერიოზულად მივუდგებით, ლოცვითი დგომის ორგანიზატორებმა იზრუნეს იმაზე, რომ უმე-ს მორწმუნეების იდენტიფიცირება მოხდეს, როგორც სწორედ უმე-ს მორწმუნეების. მათ ხელში ექნებათ დიდი პლაკატები წარწერებით, რომლებიც არანაირ ეჭვს არ დატოვებენ იმაში, თუ ვინ არიან ეს ადამიანები და როგორ უყურებენ ისინი პატრიარქ ბართლომეს საქმიანობას.

კითხვა 5: ეკლესიური ადამიანები ზედმეტად ხომ არ ჩაებნენ პოლიტიკურ აქციებში? ჩვენი საქმე ლოცვაა და არა უმაღლეს რადასთან შეკრება.

პოლიტიკა არის საქმიანობა, რომელიც უკავშირდება ძალაუფლების მოპოვებას, შენარჩუნებასა და განხორციელებას.  მორწმუნეები რომ გამოსულიყვნენ რომელიმე პოლიტიკური პარტიის დამხობის ან არჩევის მოთხოვნით, ეს იქნებოდა პოლიტიკა. საკუთარი უფლებების დაცვა კი მათი დარღვევის საფრთხის წინაშე - არაა პოლიტიკა. თუ ეს არის საკუთარი რწმენის უფლება, ეს არაა პოლიტიკა. ესაა ეკლესიისადმი ერთგულების დემონსტრაცია. გარდა ამისა, არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ უმაღლეს რადასთან შედგება არა უბრალოდ მიტინგი, არამედ სწორედ დგომა ლოცვით. იქნება ლოცვა. ჩვენ შევთხოვთ უფალს, რომ მან გონება გაუნათოს საერო ხელისუფლებასაც და ფანარიოტებსაც, რომლებმაც შუღლი და განხეთქილება დათესეს უკრაინაში, რომ ისინი გონს მოეგონ, რათა ჩვენს ქვეყანაში დაისადგუროს მშვიდობამ და თანხმობამ.

დიახ, შეიძლება იჯდე სახლში და ლოცულობდე, შეიძლება გამოხვიდე ქუჩაში და აქტიურად განაცხადო ეკლესიისადმი შენს ერთგულებაზე. თუმცა, დიდი შეცდომა იქნებოდა ამ ორი საქმიანობის შედარება ერთმანეთთან. ისინი არ ეწინააღმდეგებიან, არამედ პირიქით - ავსებენ ერთმანეთს. ის, ვინც თვლის, რომ უნდა დარჩეს სახლში და ილოცოს მშვიდობასა და თანხმობაზე ჩვენს ქვეყანაში, ძალიან კარგად მოიქცევა. თუმცა, ასევე კარგად მოიქცევიან ისინი, ვინც ჩათვლის საჭიროდ 21 აგვისტოს უმაღლეს რადასთან მოსვლას.

გარდა ამისა, არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ უმე-ს მორწმუნეები არიან უკრაინის სრულფასოვანი მოქალაქეები, რომლებიც მონაწილეობდნენ უკრაინის სახალხო დეპუტატების არჩევაში და მათ უფლება აქვთ გამოხატონ თავიანთი უკმაყოფილება ხელისუფლების ქმედებებისადმი რელიგიურ სფეროში. ჩვენ არ ვითხოვდით არც ტომოსს, არც მეუ-ს, არც პატრიარქ ბართლომეს ვიზიტს უკრაინაში. ეს ჩვენი სამოქალაქო პოზიციაა და უფლება გვაქვს ის გამოვხატოთ. უმე-ს მორწმუნეები არ არიან მეორეხარისხოვანი ადამიანები, მათ ასევე გააჩნიათ უფლებები, როგორც უკრაინის სხვა მოქალაქეებს. და ჩვენ არ ვეთანხმებით იმას, რომ ჩვენი უფლებები ირღვევა.