პრეზიდენტის დამოკიდებულება ებრაელებისა და მართლმადიდებლების მიმართ: არის თუ არა განსხვავება?

პრეზიდენტი ზელენსკი ებრაულ მენორას ანთებს პრეზიდენტის ოფისში. ფოტო: СПЖ

2023 წლის 7 დეკემბერს, ხანუქას დღესასწაულის აღსანიშნავად, ევროპაში ყველაზე დიდი ებრაული მენორა დამონტაჟდა და აინთო მეიდანზე. რამდენიმე დღის შემდეგ დნეპერში დამონტაჟდა მსოფლიოში ყველაზე დიდი ვერცხლის მენორა. რა დგას ამ მოვლენების უკან და აქვთ თუ არა მათ რაიმე საერთო უმე-თან?

როდესაც ვოლოდიმირ ზელენსკი ჯერ კიდევ არ იყო პრეზიდენტი, ერთ-ერთ ინტერვიუში მან თქვა, რომ მისი ურთიერთობა ღმერთთან იმდენად პირადული იყო, რომ არ აპირებდა ამის გასაჯაროებას. „არსებობს რაღაცეები, რასაც არასდროს განვიხილავთ ჩვენს ოჯახურ სუფრაზე. ასე მასწავლა მამაჩემმა. მე არასოდეს არავისთან არ განვიხილავ მათ. რელიგიური საკითხები პირველი ნომერია. ჩვენ არასდროს განვიხილავთ საკითხებს, რომლებიც არღვევს ოჯახებს და საზოგადოებას. ამას არასდროს ვაკეთებ. მაგრამ მე მწამს ღმერთის“, - თქვა მაშინ ზელენსკიმ (2019 წელს).

კითხვაზე, დაესწრება თუ არა ეკლესიაში სადღესასწაულო წირვას, რომელიც ყველა ტელევიზიით გადაიცემა, მან განმარტა, რომ წირვაზე დასწრებას „კამერით“ არ აპირებს.

„მე ვთვლი, რომ ეს ჩემი პირადულია, მხოლოდ მე მეხება. ამას მთელ მსოფლიოსთვის გადაცემა, ტელევიზიით არ მინდა. იმიტომ, რომ მირჩევნია ღმერთთან საუბარი ერთი-ერთზე“, - უპასუხა სამი წლის წინ უკრაინის პრეზიდენტობის კანდიდატმა და დაარწმუნა ყველა, რომ რელიგიაში არავინ ჩაერეოდა.

მაგრამ უკრაინის ისტორიაში ძალიან ხშირად ხდება, რომ ერთი და იგივე ადამიანი კანდიდატის სტატუსში და ქვეყნის პრეზიდენტის სტატუსში არა მარტო ამბობს, არამედ აკეთებს სრულიად საპირისპიროს. იგივე მოხდა, სამწუხაროდ, ვოლოდიმერ ზელენსკის შემთხვევაშიც.

ასე რომ, იმ დროს, როდესაც იგი არც კი გეგმავდა სახელმწიფოს მეთაური გამხდარიყო, მან სრულიად მშვიდად მონათლა თავისი შვილი კიევის უმე-ის წმინდა ილიას სახელობის ეკლესიაში. პრეზიდენტის სტატუსში კი, მან უმე  ეროვნული უსაფრთხოებისთვის საფრთხედ გამოაცხადა.

არჩევნების წინ ზელენსკიმ მკაცრად ხაზგასმით აღნიშნა ნეიტრალიტეტი რელიგიის მიმართ და არასოდეს ავლენდა რაიმე განსაკუთრებულ ინტერესს რომელიმე აღმსარებლობის მიმართ, ყოველ შემთხვევაში საჯაროდ.

ამასთან, როგორც სახელმწიფოს მეთაური, ის აჩვენებს არა მხოლოდ უფრო ლოიალურ დამოკიდებულებას ერთი აღმსარებლობის (მეუ) მიმართ მეორეს (უმე) საზიანოდ, არამედ ღიად ხაზს უსვამს უკიდურეს პატივისცემას მისი მამების რელიგიის - იუდაიზმის მიმართ. თავად განსაჯეთ.

2023 წლის 7 დეკემბერს ვლადიმერ ზელენსკიმ ებრაელ სასულიერო პირებთან ერთად მონაწილეობა მიიღო მენორაზე ხანუქას სანთლების დანთების ცერემონიაში. პრეზიდენტის ოფისთან შეიკრიბნენ რაბინები მთელი უკრაინიდან.

სამი თვით ადრე, ზელენსკი პრეზიდენტის ოფისში შეხვდა რაბინებს ბილა ცერკვადან, ბერდიჩევიდან, ვინიცადან, გადიაჩიდან, დნიპროდან, დონეცკიდან, ჟიტომირიდან, ზაპოროჟიედან, კამენსკიდან, კიევიდან, ლუგანსკიდან, კრემენჩუგიდან, კრივოი როგიდან, კროივნიცკიდან, ლვოვიდან, ნიკოლაევიდან. , პოლტავა, რივნე, სუმი, უმანი, ხარკოვი, ხერსონი, ხმელნიცკი, ჩერკასი, ჩერნივცი. შემდეგ რაბინებმა უკრაინის პრეზიდენტს მენორა გადასცეს.

10 დეკემბერს კი ვოლოდიმერ ზელენსკი დაესწრო არგენტინის ახლადარჩეული ხელმძღვანელის, ხავიერ მაილის ინაუგურაციას, რომელმაც ცოტა ხნის წინ გადაწყვიტა ქრისტიანული რელიგიის შეცვლა იუდაიზმზე. მაილიმ ზელენსკის უკრაინის პრეზიდენტისთვის უკვე ნაცნობი მენორა გადასცა.

თითქოს აქ უცნაური არაფერია? ზელენსკი წარმოშობით ებრაელია და არასდროს მალავს ამას. ბოლოს და ბოლოს, აქვს თუ არა ებრაელს იუდაიზმის აღმსარებლობის უფლება? რა თქმა უნდა აქვს და ამ უფლებაზე არავინ დაობს.

კითხვები ჩნდება, როდესაც პრეზიდენტი მტკიცე ერთგულებას იჩენს იუდაიზმის მიმართ ქვეყანაში, სადაც მოსახლეობის უმრავლესობა ქრისტიანია. და ეს ხდება უდიდესი ქრისტიანული კონფესიის რეპრესიების ფონზე. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ვოლოდიმერ ალექსანდროვიჩი რომ ეწვიოს სინაგოგას და პატივისცემით მოეპყროს უკრაინის მართლმადიდებელ ქრისტიანებს, კითხვები არ იქნებოდა. მაგრამ ჩვენთან ყველაფერი სხვაგვარადაა. მოდით შევადაროთ უახლესი ფაქტები.

• პრეზიდენტმა არაერთხელ შეკრიბა რაბინები პრეზიდენტის ოფისში (თავის სამუშაო ადგილზე) და ჩაატარა ებრაული ცერემონიები.

• უუს-ს ხელმძღვანელობა იწვევს მთავარ რაბინს, რომ უთხრას, რამდენად ეფექტურად მუშაობენ ისინი ანტისემიტების წინააღმდეგ. ეს ამბავი ძალიან ჰგავს ანგარიშის ჩაბარებას.

• უუს აწარმოებს ჩხრეკას პოჩაევის ლავრაში სასულიერო პირების მიერ „ებრაელების შეურაცხყოფის“ გამო. და ეს ყველაფერი ისეთ სიტუაციაში, როდესაც უკრაინის ანტისემიტურ განწყობებში ეჭვის შეტანა ძალიან რთულია.

• კიევისა და უკრაინის მთავარი რაბინი აშშ-ს მთავრობის წარმომადგენლებთან შეხვედრებზე მხარს უჭერს უმე-ის ამკრძალავ კანონპროექტს 8371, რომელიც რადამ პირველი მოსმენით მიიღო.

• ცოტა ხნით ადრე უკრაინა დათანხმდა ებრაული ახალი წლისთვის უმანში 33 ათასზე მეტი ებრაელის მასპინძლობას. და ეს იმისდა მიუხედავად, რომ მერის თქმით, ქალაქს უბრალოდ არ გააჩნდა ბომბის თავშესაფრების საჭირო რაოდენობა. და საჰაერო თავდასხმის შემთხვევაში  მათ უბრალოდ ვერსად ვერ განათავსებენ.

მაგრამ ამავე დროს, მთავრობამ აკრძალა უმე-ის ყველა რელიგიური მსვლელობა, რომელიც ტრადიციულად იმართებოდა ქვეყნის მასშტაბით ივლისსა და აგვისტოში ათწლეულების განმავლობაში. მთავრობა  აკრძალვას ამართლებდა ომის საფუძველზე და სარაკეტო დარტყმის საშიშროებით. მაგრამ რატომ არ არის ომი ჰასიდიმებისთვის, მართლმადიდებლებისთვის კი არის?

თუ გარედან შეხედავთ სიტუაციას, აშკარაა - დღეს უკრაინაში ხელისუფლების დამოკიდებულება ებრაელების მიმართ შეუდარებლად ლოიალურია, ვიდრე უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესიის მორწმუნეების მიმართ. და ეს იმისდა მიუხედავად, რომ მართლმადიდებლობა და არა იუდაიზმი იყო ამ ტერიტორიის ტრადიციული რელიგია ათას წელზე მეტი ხნის განმავლობაში.

ორგანიზაცია ,,ერისკაცების’’ რივნის ლიდერი ტატიანა ცარუკი, რომელიც აკვირდება ზელენსკის ასეთ განსხვავებულ დამოკიდებულებას რელიგიური კონფესიების მიმართ, პრეზიდენტს მიუბრუნდა კითხვით: შეუძლიათ თუ არა მართლმადიდებლებს იმედი ჰქონდეთ იმ ყურადღების ნაწილზე მაინც, რასაც ის აქცევს ებრაელებს? რა თქმა უნდა, ეს კითხვა რიტორიკულია, მაგრამ განა თითოეული ჩვენგანი არ დავეთანხმებით მას?

თუნდაც მონორელიგიური ქვეყნის პრეზიდენტის მუშაობა ძალიან რთულია. მრავალეროვნულ და მრავალრელიგიურ სახელმწიფოში ეს სირთულე მრავალჯერ იზრდება. საიდუმლო არ არის, რომ სწორედ ერისა და რწმენის საკითხებია ყველაზე მტკივნეული და, ყველა სხვაზე მეტად, შეუძლია საზოგადოების გაყოფა და სიძულვილისა და მტრობის დათესვა. ასეთ ვითარებაში განსაკუთრებული ყურადღების მიქცევა „საკუთარი“ რელიგიისთვის და „სხვისი“ რელიგიის ჩაძირვა არ არის სწორი პოლიტიკური სვლა.

ითვლება, რომ სკოლის მასწავლებელმა არ უნდა შეიყვანოს საკუთარი შვილები იმ კლასებში, სადაც ასწავლის. და თუ ის ამას აკეთებს, მაშინ მათთან უნდა იყოს კიდევ უფრო მკაცრი და მომთხოვნი, ვიდრე სხვა მოსწავლეებთან. წინააღმდეგ შემთხვევაში მას სამსახურებრივი უფლებამოსილების გადამეტებაში დასდებენ ბრალს.

ანალოგიური მიზეზის გამო, პრეზიდენტი თავად არ უნდა ჩაერიოს რელიგიის შიდა საქმეებში და მის ქვეშევრდომებს ამის გაკეთების ნება არ უნდა დართოს. განსაკუთრებით ქვეყნისთვის ასეთ რთულ დროს.

შესაძლებელია თუ არა სიტუაციის როგორმე გაუმჯობესება? რა თქმა უნდა. ამისათვის რაიმეს გამოგონებაც კი არ არის საჭირო. საკმარისია გავიხსენოთ რა თქვა ვოლოდიმერ ზელენსკიმ, სანამ პრეზიდენტი გახდებოდა.