Η Βουλγαρική Εκκλησία μεταξύ πίστης και πολιτικής: κανόνες και αναγνώριση της OCU
Βούλγαροι επίσκοποι συλλειτούργησαν με τους εκπροσώπους του Ντουμένκο στο Φανάρι. Πρέπει να περιμένουμε την επίσημη αναγνώριση της OCU από τη BOC; Και αν ναι, γιατί και πότε;
Στις 19 Μαΐου 2024, στο πατριαρχικό και σταυροπηγιακό μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής, που βρίσκεται στη συνοικία Βαλουκλήτης Κωνσταντινούπολης, τελέστηκε λειτουργία, στην οποία συμμετείχαν μαζί οι «ιεράρχες» της OCU με τους ιεράρχες του Φαναρίου και της Βουλγαρικής Εκκλησίας.
Τη λειτουργία τέλεσε ο Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος. Συμπροσευχήθηκε με αρκετούς Φαναριώτες ιεράρχες, καθώς και με τον Μητροπολίτη Φιλιππούπολης Νικόλαο (Βουλγαρική Εκκλησία), τον Μητροπολίτη Στάρα Ζαγόρας Κυπριανό (Βουλγαρική Εκκλησία), τον Μητροπολίτη Ιάκωβο του Ντοροστόλ (Βουλγαρική Εκκλησία), τον Επίσκοπο Βελίχης Σιώνα (Βουλγαρική Εκκλησία), τον Επίσκοπο Σμόλιαν Βισσαρίωνα (Βουλγαρική Εκκλησία). Επίσης εκπρόσωποι της OCU, ο Evstratiy Zorya και ο Abrahamy Lotysh, συμμετείχαν στη λειτουργία, η οποία παρουσιάστηκε από τους πόρους παρά Ντουμένκο ως «αναγνώριση της OCU από τη Βουλγαρική Εκκλησία». Ας αναλύσουμε τι κρύβεται πίσω από αυτή τη συναναστροφή.
Βουλγαρική Εκκλησία και OCU μέχρι το 2024
Σε φωτογραφίες της κοινής λειτουργίας Φαναριωτών, Βουλγάρων και της OCU, που δημοσιεύουν ελληνικά μέσα ενημέρωσης, ο Evstratiy Zorya δείχνει ο πιο ευχαριστημένος. Φυσικά, ένας άνθρωπος που δεν έχει κανονική καθιέρωση, ένας από τους πιο ενεργούς μισητές της UOC και εχθρούς της Εκκλησίας, είχε την τιμή να «συλλειτουργήσει»με έναν αριθμό σεβαστών και σημαντικών ιεραρχών. Ο Lotysh φαίνεται λιγότερο ευχαριστημένος, ο οποίος, προφανώς, απλά δεν κατάλαβε τι συνέβαινε γύρω του.
Ταυτόχρονα, είναι απίθανο οι Βούλγαροι να μην κατάλαβαν με ποιον ακριβώς είχαν να κάνουν. Και επομένως αυτή η ίδια η κατάσταση φαίνεται ακόμη πιο θλιβερή.
Διότι το 2015, η Σύνοδος της Βουλγαρικής Εκκλησίας σε επιστολή της προς τον Πρόεδρο της Ουκρανίας δήλωσε: «Η λεγόμενη «UOC του Πατριαρχείου Κιέβου» δεν αναγνωρίζεται από καμία Τοπική Εκκλησία στον κόσμο. <...> Δεν έχουμε ευχαριστιακή και προσευχητική επικοινωνία με θρησκευτικές δομές που έχουν περιέλθει σε σχίσμα .
Όπως βλέπουμε, οι Βούλγαροι, λίγο πριν την «ενοποίηση» των UOC-KP και UAOC, υποστήριξαν ότι αυτές οι δομές ήταν σχισματικές.
Και οι Βούλγαροι τήρησαν αυτή την άποψη ακόμη και την παραμονή της παραλαβής του Τόμου της OCU από τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο. Έτσι, στις 4 Οκτωβρίου 2018, κατά την τακτική συνεδρίαση της Ιεράς Συνόδου της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, τα μέλη της εξέτασαν το θέμα της ανησυχητικής κατάστασης που είχε προκύψει ως αποτέλεσμα των ενεργειών του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως στο κανονικό έδαφος της την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας.
Μέλη της Ιεράς Συνόδου της BOC: ο Μητροπολίτης Lovchany Γαβριήλ, ο Μητροπολίτης Βάρνας και Velikopreslavsky Ιωάννης, καθώς και ο Μητροπολίτης Βιντίν Δανιήλ έκαναν κάλεσμα να εξεταστεί αυτό το θέμα στην Πανορθόδοξη Σύνοδο. Τότε αυτή η πρωτοβουλία των σεβαστών ιεραρχών της Βουλγαρικής Εκκλησίας δεν υποστηρίχθηκε από τη Σύνοδο.
Τον Ιανουάριο του 2019, όταν η OCU είχε ήδη αναγνωριστεί από το Φανάρι, η Σύνοδος της Βουλγαρίας ανέλαβε να εξετάσει το θέμα της σχισματικής Ουκρανικής Εκκλησίας σε ειδική επιτροπή υπό την προεδρία του Μητροπολίτη Στάρα Ζαγόρας Κυπριανού, ο οποίος διέψευσε σκληρά τις πληροφορίες ορισμένων ουκρανικών δημοσιευμάτων ότι το «ουκρανικό ζήτημα» διέλυσε την ενότητα της επισκοπής της Βουλγαρικής Εκκλησίας. Ο Μητροπολίτης δήλωσε ότι η BOC δεν έχει λάβει ακόμη αποφάσεις σχετικά με την OCU, «και δεν υπάρχει απόφαση του ανώτατου οργάνου της BOC για το δημιουργημένο κανονικό περιστατικό».
Την ίδια στιγμή, το βουλγαρικό έντυπο Glasove έγραψε ότι επτά επίσκοποι της Βουλγαρικής Εκκλησίας απευθύνθηκαν στη Σύνοδο με επιστολή στην οποία δήλωσαν την ανάγκη υποστήριξης της κανονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας.
Λίγο νωρίτερα, ο Μητροπολίτης Κυπριανός, κατά τη διάρκεια επίσκεψης το 2018 στο Κίεβο μετά από πρόσκληση της UOC για τον εορτασμό της Βάπτισης των Ρως, σε συνέντευξή του στην ΕΟΔ δήλωσε τα εξής: «Η εκκλησιαστική ζωή πρέπει να βασίζεται στους εκκλησιαστικούς κανόνες. Αυτή είναι το θεμέλιο των Ορθοδόξων Εκκλησιών μας. Ό,τι βρίσκεται εκτός αυτής της κανονικής βάσης δεν μπορεί να είναι σωστό και αληθινό».
Στις αρχές Φεβρουαρίου 2019, ο ίδιος Μητροπολίτης Στάρα Ζαγόρας Κυπριανός (Καζάντζιεφ) εξέφρασε την ελπίδα ότι το «ουκρανικό ζήτημα» θα επιλυόταν με κανονικό τρόπο και εξέφρασε την υποστήριξή του στον Μακαριώτατο Μητροπολίτη Ονούφριο και στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας. Ο Επίσκοπος Κυπριανός τόνισε στη συνέχεια ότι «με έναν τέτοιο Προκαθήμενο, η Π.Ε.Ε. θα είναι ενωμένη, αποστολική και συνοδική» και «θα παραμείνει αναπόσπαστη - με τη χάρη και την άδεια του Θεού » .
Παράλληλα, σύμφωνα με τον Μητροπολίτη Lovchansky Γαβριήλ, η εκκλησιαστική κατάσταση στην Ουκρανία θα πρέπει να αποφασιστεί από πανορθόδοξο Συμβούλιο και η απόφαση της Συνόδου του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως δεν αντιστοιχεί στους εκκλησιαστικούς κανόνες, αφού μόνο η Εκκλησία που το επέβαλε, δηλαδή η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, μπορεί να αφαιρέσει την τιμωρία από τους σχισματικούς. Ο Μητροπολίτης Γαβριήλ τόνισε ότι η BOC «αναγνωρίζει μόνο μία Εκκλησία στην Ουκρανία, αυτή της οποίας ηγείται ο Μακαριώτατος Μητροπολίτης Ονούφριος».
Ωστόσο, όταν ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Θεόφιλος κάλεσε τους Βούλγαρους να συμμετάσχουν στη Σύνοδο των Προκαθημένων στο Αμμάν, η Σύνοδος αυτής της Εκκλησίας αρνήθηκε.
Με τη σειρά του, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος έπεισε αργά και σταθερά τους Βούλγαρους να αναγνωρίσουν την OCU, δηλώνοντας ανοιχτά ότι «το Οικουμενικό Πατριαρχείο αγκαλιάζει όλους τους λαούς και τα έθνη στα οποία μετέδωσε την Ορθόδοξη πίστη μέσω ιεραποστολικής δράσης και ορθόδοξου βαπτίσματος» και «ο πρώτος από αυτούς τους λαούς είναι ο βουλγαρικός λαός, η Εκκλησία της Βουλγαρίας. Η μεγαλύτερη κόρη της Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης είναι η Ορθόδοξη Εκκλησία της Βουλγαρίας».
Στις 17 Μαΐου 2019, ο ιεράρχης της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, Μητροπολίτης Βιντίνου Δανιήλ, απηύθυνε επιστολή προς όλους τους μητροπολίτες της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας σχετικά με το ζήτημα της αυτοκεφαλίας της Ουκρανίας .
Στην επιστολή του ο Μητροπολίτης Δανιήλ υποστηρίζει ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης είναι ένα πρόσωπο που με τη βία προσπαθεί να σφετεριστεί την εξουσία στην παγκόσμια Ορθοδοξία. Ο επίσκοπος της Βουλγαρικής Εκκλησίας καλεί τους Ορθοδόξους ιεράρχες να «υψώσουν τη φωνή τους» ενάντια σε όσα συμβαίνουν. «Σε αυτή την περίπτωση, ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως δεν είναι πατέρας, αλλά άνθρωπος που με τη βία προσπαθεί να σφετεριστεί την εξουσία», γράφει ο Μητροπολίτης. – Και αυτές οι φιλοδοξίες δεν επεκτείνονται μόνο στην Ιερά Μητρόπολη Κιέβου, αλλά και σε ολόκληρη την Ορθόδοξη Εκκλησία, γιατί ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος ισχυρίζεται ότι παρεμβαίνει στις εσωτερικές υποθέσεις κάθε Τοπικής Εκκλησίας. Αν είμαστε αληθινά τέκνα της Μητέρας μας Εκκλησίας, της Ορθόδοξης Εκκλησίας, τότε είμαστε υποχρεωμένοι να υψώσουμε τη φωνή μας ενάντια σε όσα συμβαίνουν, γιατί διαφορετικά θα στηρίξουμε κάποιον που, χρησιμοποιώντας την εξουσία, προσπαθεί να σφετεριστεί τα δικαιώματα που ανήκουν αποκλειστικά σε ολόκληρη την Εκκλησία".
Ο Επίσκοπος εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι οι ενέργειες του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως καταστρέφουν την Ορθοδοξία και οδηγούν τελικά σε νέο σχίσμα, παρόμοιο με αυτό που συνέβη το 1054.
Την ίδια θέση παίρνει και ο Μητροπολίτης Lovchansky Γαβριήλ, σύμφωνα με τον οποίο η UOC είναι η μόνη κανονική Εκκλησία στην Ουκρανία : «Η μόνη κανονική Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ουκρανία είναι η Εκκλησία με επικεφαλής τον Μητροπολίτη Ονούφριο, αυτή είναι η Εκκλησία που έχει τη χάρη του Θεού. Και αν δεν υπάρχει η χάρη του Θεού στην εκκλησία, τότε δεν έχει νόημα, γιατί σε μια τέτοια εκκλησία δεν μπορεί κανείς να σωθεί».
Έχοντας φτάσει στη Λαύρα του Κιέβου Pechersk τον Ιούνιο του 2019, ο Μητροπολίτης Lovchansky τόνισε ότι «ήλθε με την ευλογία του Προκαθήμενου της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, σύμφωνα με την απόφαση της Ιεράς Συνόδου της BOC για να συγχαρεί εκ μέρους της Εκκλησίας μας. Ο Μακαριώτατος Μητροπολίτης Ονούφριος στην επέτειό του και στην ημέρα εορτασμού του μεταφέρει αγάπη από την Εκκλησία μας και τους χριστιανούς στη Βουλγαρία που αγαπούν την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, σέβονται και αγαπούν τον Προκαθήμενό της, Μητροπολίτη Ονούφριο.
Στις 4 Νοεμβρίου 2021, στο Μέγαρο του Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσιών στην πόλη της Σόφιας, ο Μητροπολίτης Νευροκόπσκι Σεραφείμ, σε κήρυγμα μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας, είπε ότι η Βουλγαρική Εκκλησία προσεύχεται για την παραίνεση εκείνων που διαστρεβλώνουν κακόβουλα την αλήθεια στην Ουκρανία και αναζητούν τρόπο να ξεπεραστεί το σχίσμα : «Προσευχόμαστε, ώστε να βρεθεί μια λύση το συντομότερο δυνατό - κυρίως μέσω της μετάνοιας και της λογικής αποδοχής των ιστορικών περιστάσεων ως έχουν. Και μαρτυρούν ξεκάθαρα το μονοπάτι της αυτοκεφαλίας της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, δείχνουν ξεκάθαρα όσους έχουν απομακρυνθεί από την ενότητα αυτής της Τοπικής Εκκλησίας. Και μας ανησυχεί αυτό που συμβαίνει σήμερα, όταν με τη βία προσπαθούν να εισαγάγουν μια κατάσταση που δύσκολα αποδέχονται οι Ορθόδοξοι», σημείωσε ο ιεράρχης της Βουλγαρικής Εκκλησίας.
Ας θυμηθούμε επίσης τα λόγια του ίδιου Μητροπολίτη Φιλιππούπολης Νικολάου (που συμπροσευχήθηκε με τον Zoria και τον Lotysh στο Φανάρι), ο οποίος είπε κατά τη διάρκεια λειτουργίας στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία στη Σόφια: «Σας διαβεβαιώνω ότι κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν ώστε να υπάρχει ενότητα στην Αγία Ορθοδοξία. Θυμόμαστε τη διαθήκη «να διαφυλάξουμε την ενότητα του πνεύματος με δεσμό ειρήνης» (Εφεσ. 4:3)», είπε ο επίσκοπος της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, προσθέτοντας ότι «θα είμαστε πάντα ευγνώμονες και ευγνώμονες με αγάπη στον Ρωσικό λαό. Και θα εργαστούμε για την ενότητα των Ορθοδόξων λαών».
Επιπλέον, ο Μητροπολίτης Ιάκωβος του Dorostol (άλλος συνεορτάζων του Zorya και του Lotysh) προσκάλεσε τον Μητροπολίτη Αγαπητό του Mogilev-Podolsk στη λειτουργία του.
Τα πρώτα βήματα προς τον Ντουμένκο
Αλλά ορισμένες ενέργειες μεμονωμένων Βούλγαρων ιεραρχών έδειξαν ότι η κατάσταση στη Βουλγαρική Εκκλησία σχετικά με την OCU δεν είναι απλή. Έτσι, το πρώτο βήμα προς τον Ντουμένκο από την πλευρά των Βουλγάρων δεν έγινε τον Μάιο του 2024, αλλά στις 27 Νοεμβρίου 2019, όταν ο Μητροπολίτης Φιλιππούπολης Νικόλαος τέλεσε θεία λειτουργία στην επισκοπή Λαγκαδά της Ελληνικής Εκκλησίας, προϊστάμενος της οποίας είναι ο Μητροπολίτης κ.κ. Ο Νικόλαος, ο οποίος είναι μεγάλος υποστηρικτής της OCU, συμπεριέλαβε στο τοπικό δίπτυχο τον Επιφάνιο Ντουμένκo - αντίθετα με την παράδοση που λέει ότι μόνο ο πρωτεύων μνημονεύει τους πρωτεύοντες άλλων Εκκλησιών. Τότε δεν υπήρξε αντίδραση ούτε από τη Σύνοδο της Βουλγαρικής Εκκλησίας ούτε από τις Συνόδους άλλων Εκκλησιών...
Αλλά υπήρξε μια αντίδραση από τον Ντουμένκο , ο οποίος τον Δεκέμβριο του 2019 δήλωσε ότι μια τέτοια «υβριδική αναγνώριση» είναι η αρχή της «τελικής αναγνώρισης από την πλευρά εκείνων των Εκκλησιών που τώρα αμφιταλαντεύονται σε κάποιο βαθμό».
Ταυτόχρονα, κυριολεκτικά λίγες μέρες μετά από αυτό, ο Πατριάρχης Νεόφυτος, σε συνάντηση με τον Μητροπολίτη Ζιτομίρ Νικόδημο, δήλωσε ότι ήταν εξοικειωμένος με την πραγματική κατάσταση σχετικά με την κατάσταση της Ορθοδοξίας στην Ουκρανία και ζήτησε να μεταφέρει χαιρετισμούς και υποστήριξη στον Μακαριώτατο Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Ονούφριο.
Το δεύτερο βήμα προς την αναγνώριση του Ντουμένκο το είδαμε στις 26 Δεκεμβρίου 2021, όταν ο Μητροπολίτης Στάρα Ζαγόρας Κυπριανός, επικεφαλής της κανονικής επιτροπής για το θέμα της αναγνώρισης της OCU, ο οποίος είχε δηλώσει προηγουμένως ότι δεν είχε ληφθεί απόφαση για αυτό το θέμα, συμμετείχε στη λειτουργία, στην οποία μνημονεύθηκε ο «μητροπολίτης» του Κιέβου Επιφάνιος Ντουμένκο .
Ο αρχιερέας Νικολάι Ντανίλεβιτς σχολίασε την κατάσταση τότε. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο Μητροπολίτης Κυπριανός απλώς «πλαισώθηκε» από τους Φαναριώτες .
Ωστόσο, όπως και στην περίπτωση του Μητροπολίτη Φιλιππούπολης Νικολάου, δεν υπήρξε αντίδραση ούτε από τη Σύνοδο ούτε από τον Πατριάρχη της Βουλγαρικής Εκκλησίας (όπως, μάλιστα, από άλλες Εκκλησίες). Ωστόσο, οι διαδικασίες σταδιακής μετατόπισης προς την αναγνώριση της OCU, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη την πίεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στους Βούλγαρους, ήταν τόσο εμφανείς που πριν από περισσότερο από ένα χρόνο, τον Απρίλιο του 2023, γράφαμε: «πολύ σύντομα μπορούμε να περιμένουμε ορισμένες ομιλίες από μεμονωμένους ιεράρχες Γεωργιανών, Βούλγαρων ή Ρουμάνων που θα υποστηρίξουν την OCU. Ίσως κάποιος θα συλλειτουργήσει ακόμη και με τους εκπροσώπους του Ντουμένκο.
Και δυστυχώς αποδείχτηκε ότι είχαν δίκιο...
Ενεργή φάση
Η ενεργή και ανοιχτή φάση της προώθησης της αναγνώρισης της OCU από τη Βουλγαρική Εκκλησία ξεκίνησε με το γεγονός ότι τον Ιούλιο του 2023 ο Μητροπολίτης Χαλκηδόνας ζήτησε κυριολεκτικά από τον Πατριάρχη Νεόφυτο να έρθει σε «επικοινωνία» με τον Ντουμένκο . Είναι αλήθεια ότι με τέτοια ανοιχτή παρέμβαση στις υποθέσεις της Βουλγαρικής Εκκλησίας, ο Μητροπολίτης Εμμανουήλ προκάλεσε την αγανάκτηση από την πλευρά του Μητροπολίτη Φιλιππούπολης Νικολάου, ο οποίος υπενθύμισε στον υψηλόβαθμο Φαναριώτη ότι στην Ορθόδοξη Εκκλησία «δεν υπάρχει ενιαίο κέντρο διοίκησης που να δίνει διαταγές . Εδώ κανείς δεν υπερτερεί του δικαιώματος να είναι η τελική πηγή της αλήθειας. Εδώ, κάθε φωνή είναι εξίσου πολύτιμη και εξίσου σημαντική και έχει το δικαίωμα να ακουστεί».
Ωστόσο, όλοι καταλάβαμε ότι ορισμένοι Βούλγαροι ιεράρχες, υποστηριζόμενοι από τις αρχές της χώρας, παρασύρονταν όλο και περισσότερο προς την OCU. Όταν οι ιερείς της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας εκδιώχθηκαν από τη Βουλγαρία τον Σεπτέμβριο του 2023, γράψαμε ότι αυτή η κατάσταση «έχει κάθε πιθανότητα να καταλήξει όχι μόνο σε διακοπή των σχέσεων μεταξύ της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και του Βουλγαρικού Πατριαρχείου, αλλά μπορεί επίσης να έχει αντίκτυπο για το λεγόμενο «ουκρανικό ζήτημα», δηλαδή για την αναγνώριση της OCU από τη Βουλγαρική Εκκλησία».
Επιπλέον, το Φανάρι απλώς αύξησε την πίεση, η οποία έγινε εμφανής όταν ο Ντουμένκο έφτασε στην κηδεία του Πατριάρχη Νεοφύτου ως μέλος της αντιπροσωπείας της Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης .
Είναι σαφές ότι αυτό έγινε με έναν σκοπό - να κάνουν τους ιεράρχες της Βουλγαρικής Εκκλησίας να «συνηθίσουν» την ιδέα ότι αργά ή γρήγορα θα έπρεπε να υπηρετήσουν αυτόν τον άνδρα ντυμένο με το ράσο του ιερέα. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι πιστοί που ήταν παρόντες στην κηδεία, όταν ο Ντουμένκο προσπάθησε να μπει στο βωμό από το σημείο όπου στεκόταν, φώναξαν «Σεργκέι Ντουμένκο, φύγε!» Διαφωνούντες και αιρετικοί, βγείτε έξω!». .
Ας σημειώσουμε ότι μεταξύ των λαϊκών της Βουλγαρικής Εκκλησίας η ιδέα της αναγνώρισης της OCU δεν είναι δημοφιλής . Για παράδειγμα, η Vasiliana Merheb, γνωστή πολιτικός επιστήμονας στη Βουλγαρία, δήλωσε τον Ιανουάριο του 2020 ότι η δομή του Dumenko είναι ένα γεωθρησκευτικό έργο, οι δημιουργοί του οποίου δεν έχουν τίποτα κοινό με την Εκκλησία .
Ποιο είναι το αποτέλεσμα;
Στη Βουλγαρική Εκκλησία, το ζήτημα της αναγνώρισης της OCU είναι ένας από εκείνους τους παράγοντες που φέρνουν διχασμό μεταξύ των επισκόπων (όπως, μάλιστα, σε άλλες Εκκλησίες που έχουν ήδη αναγνωρίσει τον Ντουμένκο).
Στην πραγματικότητα, υπάρχουν δύο στρατόπεδα εντός της Συνόδου – υποστηρικτές και αντίπαλοι της OCU. Και αν οι αντίπαλοι καθοδηγούνται αποκλειστικά από κανονικούς κανόνες, τότε οι υποστηρικτές έχουν κάνει ένα αρκετά αξιοσημείωτο άλμα μέσα σε λίγα χρόνια - από τους κανόνες μέχρι τη συνέλευση του Zoria και του Lotysh.
Επιπλέον, παραβίασαν όχι μόνο τους κανόνες της Εκκλησίας, για τους οποίους τώρα πολλοί ιεράρχες που αναγνώρισαν τον Ντουμένκο δεν ενδιαφέρονται, αλλά πρόδωσαν και τους αδελφούς τους και τους εαυτούς τους. Διότι οι αντίπαλοι της OCU είναι ιεράρχες που χαίρουν μεγάλου σεβασμού τόσο μεταξύ των πιστών της Βουλγαρικής Εκκλησίας όσο και μεταξύ των πιστών άλλων Εκκλησιών.
Αφού δεν έλαβαν τη συγκατάθεσή τους να συλλειτουργήσουν με τους Ντουμενκοβίτες, οι επίσκοποι της Βουλγαρικής Εκκλησίας (Μητροπολίτης Νικόλαος Φιλιππούπολης, Μητροπολίτης Στάρα Ζαγόρας Κυπριανός και Μητροπολίτης Ντοροστόλ Ιάκωβος), οι οποίοι μέχρι πρόσφατα έλεγαν ότι το ζήτημα της αναγνώρισης της OCU θα έπρεπε να επιλυθεί σε κανονικό πλαίσιο, και ότι έπρεπε να αποφασιστεί από τη Σύνοδο της Βουλγαρικής Εκκλησίας, έγινε στο ίδιο επίπεδο με τους σχισματικούς.
Αν αναλύσουμε την πράξη τους από τη σκοπιά της χριστιανικής συνείδησης, τότε πώς μπορεί να ονομαστεί, εκτός από προδοσία; Και αν κάποιος πει ένα πράγμα και μετά μηδενίσει αυτό που είπε, τότε δεν είναι δυνατόν να πει κανείς έναν τέτοιο άνθρωπο ψεύτη; Και αν η OCU επιδιώκει την αναγνώριση μέσω τέτοιων δόλιων ενεργειών, τότε μπορούμε να πούμε ότι αυτή η «αναγνώριση» ευχαριστεί τον Θεό;
Νομίζουμε ότι οι αναγνώστες μας θα απαντήσουν μόνοι τους σε όλες αυτές τις ερωτήσεις.
Το ερώτημα είναι γιατί οι προαναφερθέντες ιεράρχες αψήφησαν τη συνείδησή τους, τους αδελφούς και τους πιστούς τους;
Ο πρώτος λόγος είναι η πολιτική.
Στις 18 Μαΐου 2024, πριν από τη συναναστροφή με τους σχισματικούς, η αντιπροσωπεία της Βουλγαρικής Εκκλησίας κάλεσε τον αρχηγό του Φαναρίου στην εκλογή και την ενθρόνιση του νέου πατριάρχη της Εκκλησίας της Βουλγαρίας. Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος είπε ότι είχε ήδη λάβει επιστολή από τον τοποτηρητή του πατριαρχικού θρόνου της BOC Μητροπολίτη Βρατσάνσκι Γρηγόριο. Δεν είναι σαφές εάν αυτή η επιστολή συμφωνήθηκε από τη Σύνοδο ή αν είναι προσωπική πρωτοβουλία μιας ξεχωριστής ομάδας επισκόπων της Βουλγαρίας. Παραδεχόμαστε ότι η τελευταία επιλογή έχει περισσότερες πιθανότητες.
Διότι στην αντιπροσωπεία της BOC συμμετείχαν εκπρόσωποι των αρχών και των επιχειρήσεων, κάτι που φυσικά θυμίζει πώς οι ουκρανικές αρχές και επιχειρηματίες έφεραν το Τόμο της OCU στην Ουκρανία. Συγκεκριμένα, μεταξύ των Βουλγάρων που επισκέφθηκαν τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο ήταν ο Ράντομιρ Τσολάκοφ, βουλευτής του πολιτικού κόμματος Πολίτες για την Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη της Βουλγαρίας και ο Ζντράβκο Ντιμιτρόφ, ιδρυτής αυτού του κόμματος και πρώην δήμαρχος της Φιλιππούπολης. Το κόμμα τους υπόσχεται στους Βούλγαρους γρήγορη ευημερία και γρήγορη λύση σε όλα τα προβλήματα.
Είναι στο κοινοβούλιο για μεγάλο χρονικό διάστημα - από το 2007. Και για πολλά χρόνια, οι εκπρόσωποί του κατείχαν ηγετική θέση μεταξύ των Βούλγαρων βουλευτών. Ωστόσο, όπως συνηθίζεται μεταξύ των πολιτικών, το κόμμα δεν εκπληρώνει τις υποσχέσεις του, κάτι που φυσικά επηρεάζει την εμπιστοσύνη του απλού κόσμου.
Έτσι, οι τελευταίες βουλευτικές εκλογές, από την πλευρά των κομματικών λειτουργών, ήταν αποτυχημένες, επειδή οι Πολίτες για την Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη της Βουλγαρίας έλαβαν μόνο το 25% των ψήφων (το 2009 - σχεδόν 40%). Και φυσικά, όπως και στην Ουκρανία, οι πολιτικοί αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν την Εκκλησία για τα δικά τους συμφέροντα.
Οι «Πολίτες για την Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη της Βουλγαρίας» είναι υποστηρικτές της ευρωατλαντικής συμμαχίας και του ΝΑΤΟ και, φυσικά, στην περίπτωση αυτή δεν ενδιαφέρονται να υποστηρίξουν την κανονική πορεία της Εκκλησίας, αφού αυτή η πορεία εκλαμβάνεται ως «φιλορωσική». ".
Γι' αυτόν τον λόγο, τα μακεδονικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι η επίσκεψη στον Πατριάρχη Βαρθολομαίο δείχνει ότι «η Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία ανοικοδομείται επιτυχώς στο πλευρό του Οικουμενικού Πατριαρχείου, εγκαταλείποντας την πολιτική πίστης που έχει ακολουθήσει μέχρι τώρα σε σχέση με την Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία».
Η παρουσία του Πατριάρχη Βαρθολομαίου θα πρέπει να εγγυηθεί την εκλογή του «σωστού» πατριάρχη για τη Βουλγαρία, ο οποίος θα στηρίξει τη γραμμή που ακολουθεί το Φανάρι.
Το αντάλλαγμα αυτής της υποστήριξης είναι επίσης γνωστό.
Τον Ιούλιο του 2024 , γράφαμε ότι «ο Μητροπολίτης Φιλιππούπολης Νικόλαος εκπροσωπεί μια ομάδα Βούλγαρων επισκόπων που υποστηρίζει την αναθεώρηση της θέσης της Βουλγαρικής Εκκλησίας στα Δίπτυχα».
Είναι επίσης ενεργός αντίπαλος της πορείας της BOC, η οποία επικεντρώνεται στη διατήρηση κανονικών σχέσεων με τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία. Τον Οκτώβριο του 2019, πολύ πριν από την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο Μητροπολίτης Νικόλαος αρνήθηκε να συμμετάσχει στην υποδοχή της αντιπροσωπείας της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Εξηγώντας την άρνησή του, έγραψε ότι «ο χρόνος που θα ανακοινωθεί δημόσια η θέση του Πατριαρχείου Βουλγαρίας (για το ζήτημα της αναγνώρισης της OCU - Συγγραφέας) και θα γνωστοποιηθεί σε άλλες Τοπικές Εκκλησίες εξαρτάται από τη θέση που μας αναλογεί στο Δίπτυχο”.
Σύμφωνα με τον ίδιο , «για εμάς αυτή τη στιγμή η διατήρηση της τάξης στο Δίπτυχο είναι θεμελιώδους σημασίας. Έτσι, αν κάποιος πιστεύει ότι η γνώμη μας είναι σημαντική και χρειάζεται επειγόντως να ακουστεί, θα πρέπει να θυμάται ότι η Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι αυτοκέφαλη από το 927».
Τον Μάρτιο του 2022, υποδεικνύοντας τη θέση του σχετικά με την OCU, είπε ότι «πριν από πολλά χρόνια στην Ουκρανική επισκοπή της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, ξεκίνησε μια επιθυμία για χωρισμό και αυτοκεφαλία... Υπάρχει ένας αρχαίος κανονικός κανόνας σύμφωνα με τον οποίο οι Εκκλησίες τηρούν διοικητικές-εδαφικές διαιρέσεις και κρατικά σύνορα και κατά τη δημιουργία μιας νέας εδαφικής-κρατικής ενότητας έχουν δικαίωμα στη δική τους αυτοκέφαλη εκκλησιαστική οργάνωση». Αλήθεια, αυτές οι δηλώσεις έρχονται σε αντίθεση με αυτές που έκανε πριν, αλλά ποιος θα τις θυμάται;
Τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους θα διεξαχθούν εκλογές για την ανάδειξη του νέου Πατριάρχη Βουλγαρίας. Την παραμονή αυτών των εκλογών, οι επίσκοποι που επιθυμούσαν να αποκτήσουν εξουσία στη Βουλγαρική Εκκλησία βασίστηκαν στην υποστήριξη του Φαναρίου. Και μπορείτε να είστε 100% σίγουροι ότι αν κερδίσει ο υποψήφιος τους, το θέμα της αναγνώρισης της OCU από τη Βουλγαρική Εκκλησία θα είναι δεδομένο.
Αλλά, ακόμη κι αν αυτό δεν συμβεί, πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος θα βρίσκεται στη Σόφια όχι απλώς ως παρατηρητής, αλλά, πιθανότατα, θα ηγηθεί της συνοδικής λειτουργίας, στην οποία σίγουρα θα μνημονευτεί ο Ντουμένκο. Ποια θα είναι η αντίδραση όσων επισκόπων δεν αναγνωρίζουν την OCU; Ποια θα είναι η αντίδραση των απλών πιστών στη Βουλγαρία; Περιμένετε και θα δείτε.
Σε κάθε περίπτωση, είναι ήδη ξεκάθαρο ότι στην περίπτωση της BOC, η πολιτική είναι και πάλι πιο σημαντική από τους κανόνες, ότι τα πολιτικά συμφέροντα υπερισχύουν των συμφερόντων της Εκκλησίας. Και αυτό δεν αφορά μόνο τους Βούλγαρους, αλλά και τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία, για να ευχαριστήσει τους πολιτικούς, υποστήριξε τον πόλεμο και περιφρόνησε το Ευαγγέλιο. Ως αποτέλεσμα, οι απλοί πιστοί στην Ουκρανία, οι πιστοί σε άλλες χώρες και όλη η Ορθοδοξία γενικότερα υποφέρουν.
Μόνο ο Κύριος μπορεί να σταματήσει αυτή τη διαδικασία. Γιατί οι Βούλγαροι σίγουρα δεν είναι οι τελευταίοι. Μπορούμε μόνο να περιμένουμε και να προσευχηθούμε.
