Περί της λεπτής διπλωματίας της OCU και του Πούτιν, που ο ίδιος «καθαίρεσε» τον εαυτό του
Στις 11 Μαΐου 2024 πραγματοποιήθηκε στο Κίεβο η «Επισκοπική Σύνοδος» της OCU, στην οποία ελήφθησαν αρκετές αποφάσεις. Ποιες είναι αυτές οι αποφάσεις και τι κρύβεται πίσω από αυτές;
ΕΟΔ
Στις 10 Μαΐου 2024, στη «σύνοδο» της OCU, ανακοινώθηκε η ατζέντα της επερχόμενης «επισκοπικής συνόδου». Το μήνυμα ανέφερε ότι η δομή του Επιφάνιου Ντουμένκο θα εγκρίνει «μια συνοδική καταδίκη της αιρετικής διδασκαλίας του «ρωσικού κόσμου» και των κύριων προπαγανδιστών του». Και, ομολογούμε, μας ενδιέφερε να δούμε πώς και με ποια μορφή θα συμβεί αυτό. Επειδή μέχρι τώρα, παρά τις έντονες δηλώσεις των εκπροσώπων του Ντουμένκο ότι η ιδεολογία του «ρωσικού κόσμου» είναι αίρεση, δεν έχουμε δει λεπτομέρειες σχετικά με αυτή τη δήλωση.
Ποια ακριβώς είναι η αίρεση του; Πώς αποκλίνει αυτή η ιδεολογία από τις διδασκαλίες της Εκκλησίας; Ποιοι είναι λοιπόν οι κύριοι προπαγανδιστές του; Αυτές οι ερωτήσεις έπρεπε να απαντηθούν από την «επισκοπική συνόδου» της OCU, που πραγματοποιήθηκε στις 11 Μαΐου 2024 στον ναό της Λαύρας των Σπηλαίων του Κιέβου.
Όμως, δυστυχώς, ορισμένες αποφάσεις που εγκρίθηκαν σε αυτήν τη «σύνοδο» έχουν καθαρά δημαγωγικό και λαϊκιστικό χαρακτήρα και δεν απάντησαν σε κανένα από τα ερωτήματα που τέθηκαν. Επιπλέον, δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι η OCU παίζει κάποιου είδους διπλό παιχνίδι: για τις ουκρανικές αρχές και τους πιστούς τους εκφράζονται σκληρά και ασυμβίβαστα, αλλά για όλους τους άλλους - διπλωματικά και πολύ διακριτικά, επιλέγοντας προσεκτικά εκφράσεις και θυμούνται συνεχώς «να μη γίνει κάτι κακό». Γιατί το πιστεύουμε αυτό; Διάβασε το άρθρο.
«Καταδίκη» της ιδεολογίας του «ρωσικού κόσμου»
Ας ξεκινήσουμε με το γεγονός ότι η «σύνοδος» της OCU «επιβεβαίωσε για άλλη μια φορά ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας απορρίπτει και καταδικάζει τη διδασκαλία του «ρωσικού κόσμου» ως βασισμένη στις αιρετικές αρχές του εθνοφυλετισμού, του μανιχαϊσμού και του γνωστικισμού».
Λάβετε υπόψη ότι η «σύνοδος» της OCU δεν αποκάλεσε αίρεση την ιδεολογία του «ρωσικού κόσμου», αλλά απλώς έδειξε ότι αυτή η ιδεολογία «βασιζόταν» σε «αιρετικές αρχές». Λίγο πιο κάτω, στα ψηφίσματα της «συνόδου» λέγεται ότι η ιδεολογία του «ρωσικού κόσμου» είναι μια «ψεύτικη διδασκαλία». Ταυτόχρονα, οι πιστοί της OCU θα ήθελαν πιθανώς πιο ακριβείς και αυστηρές διατυπώσεις. Η «καταδίκη» της ιδεολογίας του «ρωσικού κόσμου» είναι τόσο ασαφής και μη συγκεκριμένη που μπορεί κανείς μόνο να μαντέψει τι ακριβώς εννοούν οι «επίσκοποι» της OCU με τους όρους που χρησιμοποιήθηκαν παραπάνω.
Για παράδειγμα, ο εθνοφυλετισμός, που καταδικάστηκε στη Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης το 1872, είναι «φυλετική διαίρεση, δηλαδή φυλετικές διαφορές, εθνικές βεντέτες και διαφωνίες στην Εκκλησία του Χριστού». Η οργάνωση του Ντουμένκο εμπίπτει πλήρως σε αυτόν τον ορισμό, οι υποστηρικτές του οποίου όχι μόνο ζουν με την ιδέα της Εκκλησίας «τους», αλλά και κάνουν τα πάντα για να δημιουργήσουν διαφωνίες και διαμάχες στην Εκκλησία του Χριστού.
Ο μανιχαϊσμός, με τη σειρά του, ήταν μια συγχώνευση πολυάριθμων θρησκευτικών παραδόσεων της Ανατολής (Χριστιανισμός, Ζωροαστρισμός, Ιουδαϊσμός, Βουδισμός κ.λπ.), που αναθεωρήθηκαν υπό την επίδραση του Γνωστικισμού. Ταυτόχρονα, ο ίδιος ο Γνωστικισμός δεν είναι μια ομοιογενής διδασκαλία, αλλά μια συλλογή θρησκευτικών ιδεών και συστημάτων που προέκυψαν στα τέλη του 1ου αιώνα μ.Χ. μεταξύ εβραϊκών και πρωτοχριστιανικών αιρέσεων.
Επομένως, αφού ανακοίνωσε ότι η ιδεολογία του «ρωσικού κόσμου» βασίζεται στις αιρέσεις του εθνοφυλετισμού, του μανιχαϊσμού και του γνωστικισμού, η «σύνοδος» της OCU δεν μπήκε στον κόπο να υποδείξει τι εννοούσε, ποιες ιδέες από αυτές τις αιρέσεις αποτέλεσαν τη βάση του «ρωσικού κόσμου». Θα ήθελα πολύ να δω μια θεολογική δικαίωση για τέτοιες δηλώσεις και όχι απλώς μια ακόμη δημαγωγική κίνηση.
Η OCU επίσης δεν διευκρινίζει σε τι συνίσταται ο εθνοφυλετισμός της ιδεολογίας του «ρωσικού κόσμου».
Δεν είναι περίεργο, γιατί τότε θα έπρεπε να σκεφτεί κανείς πού να χωρέσει ιδεολογίες όπως ο πανελληνισμός ή η pax Americana. Και για να το κάνετε αυτό, πρέπει να αναλύσετε όλες αυτές τις ιδεολογίες, να καταλάβετε πώς διαφέρουν μεταξύ τους, στη συνέχεια να τις συγκρίνετε με το Ευαγγέλιο και τις διδασκαλίες των Πατέρων της Εκκλησίας, να κάνετε μια σοβαρή θεολογική ανάλυση των δηλώσεων εκπροσώπων της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας για την ιδεολογία του «ρωσικού κόσμου» και μόνο τότε να κρίνετε, κατηγορώντας την για αίρεση.
Χρειάζεται δηλαδή σοβαρή πνευματική δουλειά, για την οποία οι εκπρόσωποι της OCU δεν έχουν ούτε τους πόρους ούτε την επιθυμία. Ως εκ τούτου, η «καταδίκη» της ιδεολογίας του «ρωσικού κόσμου» περιορίστηκε σε γενικές φράσεις και δεν έδωσε απαντήσεις σε καμία ερώτηση.
Επιστολή προς τον Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο
Στη «σύνοδο» της OCU εγκρίθηκε επίσης σχέδιο επιστολής προς τον Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο και την Ιερά Σύνοδο του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως «με αίτημα να προσφύγει στον Κύριλλο Γκουντιάεφ ζητώντας του να αποκηρύξει δημόσια τις ψευδείς διδασκαλίες του «ρωσικού κόσμου», να καταδικάσει και να αποσύρει τις αποφάσεις της λεγόμενης «Παγκοσμίας Ρωσικής Λαϊκής Συνόδου», στην οποία περιέχονται στοιχεία αυτής της ψευδούς διδασκαλίας».
Ας σημειώσουμε ότι οι «επίσκοποι» της OCU, μιλώντας για τον επικεφαλής της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, γράφουν απλά – Κύριλλο Γκουντιάεφ, χωρίς να τον αποκαλούν πατριάρχη. Ας μείνουμε σιωπηλοί για το γεγονός ότι, σύμφωνα με τις διδασκαλίες της Εκκλησίας, είναι δυνατό να θεωρηθεί κάποιος πατριάρχης μόνο μετά από συνοδική απόφαση να του αφαιρεθεί η πατριαρχική αξιοπρέπεια, αλλά ας ρωτήσουμε γιατί οι «επίσκοποι» της OCU οι ίδιοι δεν προσέφυγαν απευθείας στον επικεφαλής της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας;
Και εδώ υπάρχουν δύο απαντήσεις:
Η OCU, που δεν είναι μια ανεξάρτητη δομή και διαθέτει μόνο μια φανταστική «αυτοκεφαλία», δεν μπορεί να λάβει τέτοιες αποφάσεις χωρίς τον Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο.
Οι «επίσκοποι» της OCU δεν θέλουν να διαπραγματευτούν ή να επικοινωνήσουν με τον επικεφαλής της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, επειδή πιστεύουν ότι αυτό θα μπορούσε να εγείρει περιττά ερωτήματα στην Ουκρανία. Αλλά αφού δεν είναι πατριάρχης για αυτούς, τι ερωτήματα μπορεί να υπάρχουν;
Άρα, σε αυτή την περίπτωση, μάλλον μιλάμε για διατήρηση της αλυσίδας διοίκησης.
«Ο ίδιος ο Πούτιν καθαίρεσε τον εαυτό του»
Μια άλλη απόφαση της «συνόδου» της OCU αναφέρει ότι «λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαίτερη σοβαρότητα, τη δημοσιότητα και την πεισματική αμετανοησία των εγκλημάτων κατά του Θεού, της Εκκλησίας του Χριστού και της ανθρωπότητας που διέπραξε ο λαϊκός της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς Πούτιν, η Σύνοδος των Επισκόπων της UOC (OCU) κατέθεσε ότι αυτό το άτομο, με τα εγκλήματά του και την επίμονη και συνειδητή αμετανοησία για δημόσιες αμαρτίες, καθαίρεσε τον εαυτό του από την Εκκλησία».
Και πάλι, η διατύπωση είναι πολύ ασαφής σε αυτή την περίπτωση. Κατά μία έννοια, θυμίζει τον αφορισμό που επέβαλε η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία στον Λέοντα Τολστόι. Και σε αυτή τη διατύπωση δεν μιλάμε για ανάθεμα, αλλά δηλώνουμε μόνο το γεγονός ότι ο ίδιος ο Τολστόι δεν θεωρεί τον εαυτό του παιδί της Εκκλησίας. Συγκρίνετε αυτό το απόσπασμα στην απόφαση της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας για τον συγγραφέα: «Ο Κόμης Τολστόι... συνειδητά και σκόπιμα αποκόπηκε από κάθε επικοινωνία με την Ορθόδοξη Εκκλησία». Δηλαδή αυτοεξορίστηκε και η Εκκλησία μόνο αυτό το είδε. Γιατί επιλέχθηκαν αυτές οι συγκεκριμένες συνθέσεις; Για να αποφευχθεί το σκάνδαλο. Ο Κόμης Τολστόι ήταν ένας διάσημος, δημοφιλής άνθρωπος και απολάμβανε μεγάλη υποστήριξη τόσο μεταξύ της διανόησης όσο και μεταξύ των κυρίαρχων κύκλων της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Ως εκ τούτου, η τότε Σύνοδος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας απλώς δεν ήθελε να τσακωθεί μαζί τους και στη συνεδρίασή της τον Φεβρουάριο του 1901 επέλεξε πιο προσεκτικά λόγια από αυτά που προτάθηκαν αρχικά.
Το ίδιο έκανε κατά τη γνώμη μας και η «σύνοδος» της OCU. Το μόνο ερώτημα είναι: με ποιον δεν θέλουν να μαλώσουν οι άνθρωποι του Ντουμένκο σε αυτή την περίπτωση; Γιατί, αντί του αναμενόμενου αναθεματισμού στον Πούτιν, είπαν απλώς ότι αφορίστηκε από την Εκκλησία μόνος του;
Από την άλλη, θυμόμαστε πολύ καλά πώς ο απολυμένος Γραμματέας του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας Danilov απαίτησε από την UOC να καθαιρέσει τον Πούτιν. Και όχι μόνο αυτός. Ως εκ τούτου, αναμενόταν ότι η OCU θα έπρεπε ακόμη περισσότερο να κάνει ό,τι δεν είχε κάνει ακόμη η UOC. Ωστόσο, οι «επίσκοποι» του Ντουμένκο δεν τόλμησαν να κάνουν αυτό το βήμα. Επίσημα, οι άνθρωποι του Ντουμένκο εξήγησαν την άρνησή τους να αναθεματίσουν τον Πούτιν στο κείμενο της απόφασης: «Ο Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς είναι λαϊκός της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας», που σημαίνει ότι η Ρωσική Εκκλησία πρέπει να τον καθαιρέσει από την Εκκλησία. Τότε τι ερωτήσεις μπορεί να υπάρχουν προς την UOC; Εξάλλου, όπως και για την OCU, ο Πούτιν δεν είναι ενορίτης μας.
Επιπλέον, εκπρόσωποι της δομής του Επιφανίου έθεσαν τους εαυτούς τους στη θέση των «μαρτύρων» των εγκλημάτων του Πούτιν, χωρίς τουλάχιστον επίσημα να εκφράσουν αυτά τα εγκλήματα. Σε αντίθεση, για παράδειγμα, με την ίδια καταδίκη του Κόμη Τολστόι από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία όπου όλα γράφονται ξεκάθαρα εκεί.
Αλλά η απουσία «corpus delicti» στη συνοδική απόφαση μιλάει μόνο για ένα πράγμα: στην πραγματικότητα, η OCU δεν απέκλεισε τον Πούτιν από την Εκκλησία, αλλά απλώς εφάρμοσε την παλιά καλή διπλωματία απέναντί του.
Με άλλα λόγια, η απόφαση της «συνόδου» Ντουμένκο σχετικά με τον αρχηγό της Ρωσικής Ομοσπονδίας είναι ένα ακόμη παράδειγμα αόριστης δημαγωγίας και λαϊκισμού, που δεν περιέχει ιδιαιτερότητες.
Απαγόρευση της UOC
Και, τέλος, αυτό για το οποίο στην πραγματικότητα μαζεύτηκαν οι «επίσκοποι» της OCU είναι η απαγόρευση της UOC. Στην απόφασή της, η «σύνοδος» του Ντουμένκο «υποστήριξε τις προσπάθειες του ουκρανικού κράτους να προστατεύσει τη θρησκευτική κοινότητα και ολόκληρη την κοινωνία από εχθρική ξένη επιρροή και την ανάγκη νομοθετικής απαγόρευσης της υπαγωγής των θρησκευτικών οργανώσεων στην Ουκρανία σε θρησκευτικές ενώσεις με επίκεντρο στο επιθετικό κράτος».
Αυτός, μας φαίνεται, ήταν ο βασικός στόχος όλης της εκδήλωσης, με επικεφαλής τον Επιφάνιο.
Οι ουκρανικές αρχές έχουν προγραμματίσει να απαγορεύσουν την UOC στα τέλη Μαΐου (μπορούμε μάλιστα να υποθέσουμε ότι αυτό θα συμβεί στις 20-21 Μαΐου). Οι συλλήψεις των επισκόπων της Εκκλησίας μας, η κράτηση ορθοδόξων δημοσιογράφων, μια ισχυρή εκστρατεία δημοσίων σχέσεων και οι επισκέψεις εκπροσώπων του Παν-Ουκρανικού Συμβουλίου Εκκλησιών στο εξωτερικό θα πρέπει να προετοιμάσουν αυτήν την απαγόρευση. Η δήλωση της OCU με αυτή την έννοια είναι άλλο ένα «επιχείρημα» για να δικαιολογήσουν οι αρχές την καταστροφή την UOC. Οι αρχές της ΕΣΣΔ κάποτε έδρασαν με την ίδια αρχή. Λένε, «ναι, κλείνουμε εκκλησίες και μοναστήρια, αλλά όχι μόνο επειδή το απαιτεί ο κόσμος αλλά γενικά έχουμε δημοκρατία». Το ίδιο συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην Ουκρανία.
Και αν οι εκπρόσωποι της OCU πιστεύουν ότι πραγματικά αποφασίζουν κάτι στο ουκρανικό κράτος ή έχουν κάποια σημασία στα μάτια των αρχών, αυτό δεν ισχύει. Γιατί στην πραγματικότητα, ο Ντουμένκο και οι υποστηρικτές του, στην καλύτερη περίπτωση, παίζουν τον ρόλο των στατιστικολόγων, στη χειρότερη τον ρόλο του Ιούδα. Και, για να είμαι ειλικρινής, δεν μπορεί παρά να τους λυπηθεί κανείς.
Επειδή, προσπαθώντας συνεχώς να ευχαριστήσει τόσο τις ουκρανικές αρχές όσο και τους «φίλους» από το εξωτερικό, η OCU ξέχασε εντελώς τον Χριστό.
