Σύνοδος της Εκκλησίας της Κύπρου: να συγκληθεί αδύνατο να αναβληθεί
Στις 23 Νοεμβρίου 2020 θα γίνιε συνεδρίαση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρυο. Ποιες μπορεί να είναι οι αποφάσεις της και τι θα σημαίνουν για την Εκκλησία;
Στις 11 Νοεμβρίου 2020 πολλά ελληνικά μέσα ενημέρωσης, επικαλούμενα στις κυπριακές πηγές, ανακοίνωσαν ότι ο Προκαθήμενος της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Κύπρο, Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος, είναι έτοιμος να συγκαλέσει συνεδρίαση της Ιεράς Συνόδου. Εκτός από τα τρέχοντα ζητήματα, το κύριο θέμα θα είναι το πρόβλημα που προέκυψε στην Εκκλησία της Κύπρου λόγω μνημόνευσης του ονόματος του Επιφάνιου Ντουμένκο από τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο. Αργότερα, στον αέρα του κυπριακού τηλεοπτικού καναλιού RIK, ανακοινώθηκε επίσης η πιθανή ημερομηνία της Συνόδου – 23 Νοεμβρίου 2020.
Η ανάγκη σύγκλησης Συνόδου της Κυπριακής Εκκλησίας έχει ωριμάσει από καιρό. Υπενθυμίζουμε ότι αμέσως μετά την παραχώρηση του Τόμου, ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος προσπάθησε να διευθετήσει κάπως τη σύγκρουση που προέκυψε γι’ αυτό το λόγο σε πανορθόδοξο επίπεδο. Επιπλέον, δήλωσε ευθέως ότι η Κυπριακή Εκκλησία είναι έτοιμη να γίνει διαμεσολαβητής μεταξύ του Φαναρίου και της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Τον Φεβρουάριο του 2019 οι Κύπριοι αποφάσισαν ότι θα λάβουν ουδέτερη θέση στο αμφιλεγόμενο ζήτημα της «αυτοκεφαλίας της ουκρανικής εκκλησίας». Και παρόλο που μετά από αυτό, ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος επέτρεψε στον εαυτό του να κάνει δηλώσεις που θα μπορούσαν να ερμηνευθούν υπέρ της OCU, αυτή (αν και ασταθής) ουδετερότητα τηρήθηκε.
Αυτή η κατάσταση διατηρούταν μέχρι τον Οκτώβριο του τρέχοντος έτους, όταν κατά τη διάρκεια της λειτουργίας, ο Προκαθήμενος της Κυπριακής Εκκλησίας μνημόνευσε το όνομα του Επιφάνιου Ντουμένκο ανάμεσα στα ονόματα των προκαθημένων άλλων Τοπικών Εκκλησιών. Αυτό το γεγονός προκάλεσε έντονη απόρριψη εκ μέρους κάποιων μητροπολιτών της Κύπρου, οι οποίοι είδαν σε αυτή την πράξη παραβίαση των κανόνων και του συνοδικού συστήματος της Εκκλησίας. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι αντίπαλοι της μονομερούς απόφασης του Αρχιεπισκόπου Χρυσόστομου είναι από τους πιο σεβάσμιους ιεράρχες της Κυπριακής Εκκλησίας.
Αργότερα, τέσσερις από αυτούς έγραψαν επιστολή, στην οποία εξέφρασαν τις απόψεις τους τόσο σχετικά με την καταφρόνηση από τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο των συνοδικών αποφάσεων, όσο και σχετικά με τη στάση απέναντι στην OCU γενικά και στον Ντούμινο ειδικότερα. Τότε για πρώτη φορά στην επιστολή εκφράστηκε η ιδέα ότι το πρόβλημα θα μπορούσε να επιλυθεί μόνο με τη σύγκληση της Ιεράς Συνόδου. Η αντίδραση σε αυτήν την πρόταση του Προκαθημένου της Εκκλησίας της Κύπρου ήταν ενδιαφέρουσα. Σε μια συνέντευξη σε δημοσιογράφους είπε ότι δεν είχε λάβει επίσημη επιστολή από τους διαφωνούντες: «Όχι. Εδώ υπάρχει γραμματεία της Ιεράς Συνόδου και όποιος θέλει μπορεί να στείλει». Με άλλα λόγια, ζήτησε να ακολουθηθεί η επίσημη διαδικασία, έχοντας παραβιάσει ταυτόχρονα τη συνοδική απόφαση!
Ωστόσο, φαίνεται ότι ο Προκαθήμενος της Κυπριακής Εκκλησίας δεν θα καταφέρει να αποφύγει τη Σύνοδο, καθώς η κατάσταση στην Κύπρο είναι τώρα κρίσιμη.
Θεολόγοι της Κύπρου: Ονούφριος είναι Μητροπολίτης Κιέβοτ, Ντουμένκο – σχισματικός
Στις 10 Νοεμβρίου 2020 δύο οργανώσεις Κυπρίων θεολόγων-λαϊκών (υπάρχουν μόνο δύο στην Κύπρο) καταδίκασαν έντονα τη μνημόνευση του Ντουμένκο από τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο και ζήτησαν τη σύγκληση της Πανορθόδοξου Συνόδου για ευρεία συζήτηση του «ουκρανικού ζητήματος». Σύμφωνα με τους θεολόγους, η σύγκρουση που προέκυψε σε σχέση με την παραχώρηση του Τόμου Αυτοκεφαλίας στην OCU πρέπει να εξεταστεί ευρύτερα από την απλή παρέμβαση σε ξένη δικαιοδοσία, είναι σύγκρουση κατανόησης του «πρωτείου της τιμής». Επιπλέον (και θα πρέπει να τονιστεί εδώ), οι Κύπριοι θεολόγοι είναι πεπεισμένοι ότι το «ουκρανικό ζήτημα» μπορεί να επιλυθεί με συνοδικές αποφάσεις των τοπικών εκκλησιών, καθώς απαιτεί πανορθόδοξη συζήτηση.
Οι Κύπριοι θεολόγοι είναι πεπεισμένοι ότι το «ουκρανικό ζήτημα» μπορεί να επιλυθεί με συνοδικές αποφάσεις των τοπικών εκκλησιών, καθώς απαιτεί πανορθόδοξη συζήτηση.
Ο λόγος αυτής της προσέγγισης κρύβεται στα λόγια του θεολόγου δικηγόρου Θεόδωρου Κυριάκου, ο οποίος δήλωσε ότι ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος υπέστη «πίεση από άλλη χώρα» και το «ουκρανικό ζήτημα» είναι «μέρος γεωπολιτικών σχεδίων». Αυτό σημαίνει ότι η ίδια πίεση μπορεί να ασκηθεί στους προκαθημένους άλλων Εκκλησιών (θυμηθείτε τα λόγια του αναπληρωτή του ΤΕΕΣ της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, Αρχιεπίσκοπο Λεωνίδα, ότι το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών άσκησε πίεση στον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεόδωρο, και από εκεί «μεγαλώνουν τα πόδια του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ»). Η πίεση ασκήθηκε επίσης στις Συνόδους άλλων Εκκλησιών. Ταυτόχρονα, η Πανορθόδοξη Σύνοδος με ανοιχτή συζήτηση αυτού του ζητήματος, εάν δεν αποκλείει εντελώς την πίεση από εξωτερικές δυνάμεις, τις μειώνει στο ελάχιστο. Η ανάγκη της σύγκλισής της είναι ιδιαίτερα σημαντική υπό το φως του αυξημένου ενδιαφέροντος για την προώθηση της OCU εκ μέρους του Αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών.
Επιπλέον, η δήλωση των Κυπρίων θεολόγων περιέχει πολλές πολύ σημαντικές λεπτομέρειες.
Πρώτον, επισήμαναν ξεκάθαρα στον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο ότι κάθε Χριστιανός, και ειδικά ένας επίσκοπος, πρέπει να τηρεί τους κανόνες της Εκκλησίας. Επιπλέον, η δήλωση υπογραμμίζει ότι «οι κανόνες είναι το Σύνταγμα της Εκκλησίας και καθορίστηκαν εν Αγίω Πνεύματι από τις τοπικές και οικουμενικές συνόδους», και «όσοι δεν το αντιλαμβάνονται θα πρέπει να λογοδοτήσουν σε μια Πανορθόδοξη σύνοδο».
Δεύτερον, οι θεολόγοι υπενθύμισαν τόσο στον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο όσο και στον Πατριάρχη Βαρθολομαίο ότι ο Μακαριώτατος Μητροπολίτης Ονούφριος δεν διέπραξε κανονικό παράπτωμα και πάντα αναγνωριζόταν ως Μητροπολίτης Κιέβου. Ως εκ τούτου, η αναγνώριση του Ντουμένκο ως «Μητροπολίτη Κιέβου», παραβιάζει και πάλι τους κανόνες της Εκκλησίας, σύμφωνα με τους οποίους δεν μπορούν να υπάρχουν δύο επίσκοποι σε μια πόλη. Παρεμπιπτόντως, ακριβώς την ίδια θέση σε αυτό το ζήτημα έχει κι ο Μητροπολίτης Μόρφου Νεόφυτος, για τον οποίο ο Μητροπολίτης Κιέβου Ονούφριος είναι «πατέρας», ενώ οποιοσδήποτε άλλος ιεράρχης που αποκαλείται «Μητροπολίτης Κιέβου» είναι «πά-τέρας».
Για τον Μητροπολίτη Μόρφου Νεόφυτο, ο Μακαριώτατος Ονούφριος είναι «πατέρας», ενώ οποιοσδήποτε άλλος ιεράρχης που αποκαλείται «Μητροπολίτης Κιέβου» είναι «πά-τέρας».
Τρίτον, υπαινίχθηκαν ότι ο Τόμος για την OCU υπαγορεύονταν από προσωπικές φιλοδοξίες και δυσαρέσκεια λόγω της απουσίας της Ρωσικής Εκκλησίας στη Σύνοδο της Κρήτης το 2016 και όχι από το όφελος για την Εκκλησία ή τα συμφέροντα της Ορθοδοξίας.
Και, τέταρτον, οι θεολόγοι της Κύπρου τόνισαν πολλές φορές ότι ο Ντουμένκο ήταν σχισματικός και μη κανονικός «επίσκοπος».
Φυσικά, γίνεται όλο και πιο δύσκολο για τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο να αγνοεί τη γνώμη των δύο θεολογικών οργανώσεων και να προσποιείται ότι δεν συμβαίνει τίποτα. Επιπλέον, παράλληλα με τη δήλωση των θεολόγων, μερικοί συνοδικοί μητροπολίτες ανέφεραν ότι αρνούνται να συλλειτουργούν με τον προκαθήμενό τους έως ότου είτε σταμάτησε τη μνημόνευση του Ντουμένκο είτε συγκαλούσε την Ιερή Σύνοδο.
Παύση συλλείτουργων και απαίτηση σύγκλησης Συνόδου
Στις 11 Νοεμβρίου 2020 ο Μητροπολίτης Ταμασσού Ησαΐας εξέφρασε τη θέση εκείνων που διαφωνούν με την απόφαση του Αρχιεπισκόπου Χρυσόστομου. Ας υπογραμμίσουμε ότι αυτή η θέση βασίζεται εξ ολοκλήρου στους κανόνες της Εκκλησίας και σε προηγούμενες αποφάσεις της Κυπριακής Συνόδου και όχι στο προσωπικό όραμα του προβλήματος ή τις προσωπικές φιλοδοξίες.
Ειδικότερα, ο Μητροπολίτης Ησαΐας τόνισε ότι από τις δηλώσεις του Αρχιεπισκόπου Χρυσόστομου προκύπτει ότι είναι έτοιμος να υποβάλει στη Σύνοδο μόνο τα θέματα στα οποία, όπως πιστεύει ο ίδιος, θα έχει την πλειοψηφία. Σύμφωνα με τον Μητροπολίτη, «διαφωνούμε με αυτή τη νοοτροπία, που οδηγεί σε ατομικές ενέργειες οι οποίες απέχουν από τη συλλογικότητα που έπρεπε να έχει η Ιερά Σύνοδος η οποία αποφασίζει συλλογικά». Ο Σεβασμιώτατος τόνισε ότι θέλει να έχει το δικαίωμα να συζητήσει το πρόβλημα της OCU και τελικά να έχει η Ιερά Σύνοδος τον τελικό λόγο. Ας σημειώσουμε εν συντομία ότι η παρατήρηση του Μητροπολίτη Ησαΐα σχετικά με το «δικαίωμα συζήτησης του προβλήματος» είναι πραγματικά σημαντική, καθώς αντιτίθεται στις αυξανόμενες παπικές τάσεις στην Εκκλησία εκ μέρους μεμονωμένων προκαθημένων.
Επιπλέον, βασιζόμενος στους κανόνες της Εκκλησίας, ο Σεβασμιώτατος δήλωσε ότι «δεν μπορώ να συλλειτουργήσω με Επιφάνιο ή να παραστώ σε λειτουργία που μνημονεύεται αυτός διότι αυτό θα σήμαινε ότι αθετώ την απόφαση της Ιεράς Συνόδου για ουδετερότητα. Αν παραστώ οπουδήποτε και αυτός μνημονεύεται σημαίνει ότι αναγνωρίζω αυτόν και την Εκκλησία του και έτσι παραβαίνω τις εντολές της Ιεράς Συνόδου της Κύπρου».
«Δεν μπορώ να συλλειτουργήσω με Επιφάνιο ή να παραστώ σε λειτουργία που μνημονεύεται αυτός διότι αυτό θα σήμαινε ότι αθετώ την απόφαση της Ιεράς Συνόδου για ουδετερότητα. Αν παραστώ οπουδήποτε και αυτός μνημονεύεται σημαίνει ότι αναγνωρίζω αυτόν και την Εκκλησία του και έτσι παραβαίνω τις εντολές της Ιεράς Συνόδου της Κύπρου».
Μητροπολίτης Ταμασσού Ησαΐας
Με άλλα λόγια, με αυτή τη δήλωση, ο Μητροπολίτης Ησαΐας εξασφάλισε τους διαφωνούντες από κατηγορίες (που έχουν ήδη ακουστεί) ότι δημιουργούν την «παρασυναγωγη» (σχίσμα) ή παράλληλη Σύνοδο. Αφού ουσιαστικά οι αποφάσεις της Κυπριακής Εκκλησίας που εγκρίθηκαν τον Φεβρουάριο του 2019 δεν ακυρώθηκαν, πράγμα που σημαίνει ότι όχι μόνο επιτρέπεται, αλλά και οφείλεται να καθοδηγούνται απ’ αυτές. Επομένως, δεν φταίει αυτός που τους τηρεί, αλλά εκείνος που τους παραμελεί.
Τι μπορεί να σημαίνει αυτό στην κατάστασή μας; Πιθανότατα, ότι η Σύνοδος θα πρέπει να εστιάσει την προσοχή της είτε στην παραβίαση από τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο της συνοδικής δομής της Εκκλησίας, είτε στο δικαίωμά του να ενεργήσει όπως ενήργησε. Ο ίδιος ο Χρυσόστομος πιστεύει ότι έχει τέτοιο δικαίωμα. Τουλάχιστον πέντε συνοδικοί είναι σίγουροι ότι δεν έχει. Το ερώτημα είναι ποια απόφαση θα ληφθεί από την πλειοψηφία της Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρου.
Σε τι θα επικεντρωθούν οι Συνοδικοί;
Ας σημειώσουμε από την αρχή ότι τα ζητήματα της νομιμότητας του Τόμου, μη κανονικής κατάστασης του Επιφάνιου και της αμφιβολίας της «χειροτονίας» του μπορούν να τεθούν εκτός συζήτησης. Η Σύνοδος της Κυπριακής Εκκλησίας αποφάσισε νωρίτερα για τον Τόμο. Όσον αφορά τον Ντουμένκο, στο Φανάρι τέθηκε ερώτηση (να διευκρινίσει την κανονική κατάσταση των «χειροτονιών» της OCU), η οποία δεν έχει ακόμη απαντηθεί.
Επιπλέον, στην τελευταία του συνέντευξη ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος δήλωσε επίσης την απροθυμία του να συζητήσει τον Τόμο και τη μνημόνευση του Ντουμένκο. Σύμφωνα με τον ίδιο, «αποκρυστάλλωσε την άποψή του τον Μάρτιο».
Επομένως, κατά πάσα πιθανότητα, οι συνοδικοί της Κυπριακής Εκκλησίας θα προσπαθήσουν να λάβουν απόφαση αποκλειστικά στο πλαίσιο του προβλήματος που προέκυψε σχετικά με τη μονομερή μνημόνευση του Επιφάνιου από τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο και την αντίδραση δυσαρεστημένων μελών της Συνόδου σε αυτό. Σε αυτήν την περίπτωση, το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί τόσο μέσω του πρίσματος των κανόνων όσο και μέσω του πρίσματος της τρέχουσας κατάστασης. Υπενθυμίζουμε ότι ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος στην προηγούμενη συνεδρίαση της Συνόδου υποσχέθηκε στους αδελφούς του να μην παίρνει απόφαση για τον Ντουμένκο χωρίς τη συγκατάθεσή τους, αλλά μετά παραβίασε αυτήν την υπόσχεση.
Υπάρχουν 18 αρχιερείς στη Σύνοδο της Εκκλησίας της Κύπρου. Από αυτούς, είναι ήδη γνωστό με σιγουριά, 5 θα αντιταχθούν στην αντικανονική απόφαση του Αρχιεπισκόπου Χρυσόστομου. Ωστόσο, η φαινομενική μειονότητα δεν πρέπει να είναι παραπλανητική. Πρώτον, επειδή μεταξύ αυτών των επισκόπων είναι από τους πιο σεβάσμιους όχι μόνο στην Κύπρο, αλλά και στον ελληνόφωνο κόσμο γενικά. Δεύτερον, εάν πέντε αντιτάχθηκαν στη μνημόνευση του Ντουμένκο, κανένας δεν υπερασπίζεται τη μνημόνευσή του.
Αν πέντε αντιτάχθηκαν στη μνημόνευση του Ντουμένκο, κανένας δεν υπερασπίζεται τη μνημόνευσή του.
Φυσικά, αυτό το γεγονός δεν σημαίνει ότι οι αντίπαλοι της νομιμοποίησης της OCU θα λάβουν την πλειοψηφία στη Σύνοδο της Εκκλησίας της Κύπρου. Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες αυτή τη στιγμή, η υπεροχή εκείνων που αντιτίθενται είναι μόνο μία ψήφος, και αυτή η κατάσταση μπορεί να αλλάξει τόσο στη μία κατεύθυνση όσο και στην άλλη. Γι’ αυτό έχουμε το δικαίωμα να προτείνουμε διάφορα σενάρια για την ανάπτυξη γεγονότων.
Ποιες αποφάσεις μπορούν να ληφθούν ως αποτέλεσμα της Συνόδου;
1. Σε περίπτωση αρνητικής στάσης απέναντι στην OCU της πλειοψηφίας των συνοδικών, ο αρχιεπίσκοπος μπορεί να ανακαλέσει την απόφαση μνημόνευσης του Ντουμένκο.
Μην νομίζετε ότι αυτή η υπόθεση είναι φανταστική και μη ρεαλιστική. «Υπέρ» της είναι η ήδη υπάρχουσα απόφαση της Συνόδου σχετικά με την ουδετερότητα, καθώς και η συνοδική φύση της Εκκλησίας γενικά. Είναι αδύνατο να αποδειχθεί ότι ο προκαθήμενος «έχει το δικαίωμα» να ενεργεί στο ζήτημα της αναγνώρισης Τόμου της OCU όπως κρίνει κατάλληλο. Ακόμη και στην περίπτωση της Εκκλησίας της Ελλάδας (στενά συνδεδεμένης με το Φανάρι), τέτοιο «δικαίωμα» δόθηκε στον προκαθήμενο από τη Σύνοδο. Επομένως, η ανάκληση της «αναγνώρισης» του Ντουμένκο είναι μια πολύ πιθανή επιλογή. Άλλο θέμα όμως αν κάνει αυτό το βήμα ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος;
2. Σε αυτήν την περίπτωση (εάν η πλειοψηφία των συνοδικών μιλήσει κατά της OCU και ο αρχιεπίσκοπος δεν συμφωνήσει να αποσύρει την απόφασή του), μπορεί να εξεταστεί η πιθανότητα στέρησης απ’ το Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο του αξιώματος προκαθήμενου της Εκκλησίας της Κύπρου.
Και πάλι, δεν πρέπει να πιστεύουμε ότι μια τέτοια εξέλιξη της κατάστασης είναι πέρα των ορίων φαντασίας. Να σας υπενθυμίζουμε ότι η ίδια η εκλογή του Χρυσόστομου στη θέση του Προκαθημένου έθεσε πολλά ερωτήματα στην εποχή της. Έτσι, οι εκλογές του νέου Προκαθήμενου της Εκκλησίας της Κύπρου το 2006 πραγματοποιήθηκαν σε κάμποσα στάδια. Στις 5 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε ο τρίτος και τελευταίος γύρος ψηφοφορίας.
Οι δύο πρώτοι γύροι, όταν μια ομάδα κληρικών και μια ομάδα λαϊκών εκλογέων ψήφιζαν ξεχωριστά τον αρχιεπίσκοπο, δεν έβγαλαν νικητή. Αρχικά, τα φαβορί του εκκλησιαστικό προεκλογικού αγώνα ήταν ο Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος και ο Μητροπολίτης Κύκκου Νικηφόρος, ενώ ο Μητροπολίτης Πάφου Χρυσόστομου, τοποτηρητής του θρόνου του αρχιεπισκόπου, είχε μόνο την τρίτη θέση. Στον πρώτο γύρο των ψηφοφοριών υπέρ του υποβλήθηκαν μόνο 10 από τις 131 ψήφους. Ωστόσο, αφού ο Μητροπολίτης Νικηφόρος απέσυρε την υποψηφιότητά του υπέρ του Χρυσόστομου, η ισορροπία των ψήφων άλλαξε δραματικά. Ως αποτέλεσμα, ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος εκλέχθηκε με 73 ψήφους υπέρ και 57 για τον Επίσκοπο Αθανάσιο. Ο νικητής έλαβε 75 ψήφους και ο Μητροπολίτης Αθανάσιος – 57 ψήφους.
Επιπλέον, τον τελευταίο καιρό εμφανίστηκαν οι δηλώσεις, που δυσφημίζουν τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο ήδη ως προκαθήμενο. Έτσι, οι δημοσιογράφοι τον κατηγόρησαν για «εμπόριο επιρροής» και δήλωσαν ότι φέρεται ότι το 2015 ο Μαλαισιανός χρηματοδότης Τζο Λόου, ο οποίος τέθηκε στη διεθνή λίστα καταζητούμενων για απάτη, «έκανε δωρεά» 300.000 ευρώ για τις ανάγκες της Αρχιεπισκοπής. Τότε ο προκαθήμενος της Κυπριακής Ορθόδοξης Εκκλησίας έστειλε δύο επιστολές στον Υπουργό Εσωτερικών της Κύπρου, Σωκράτη Χάσικο, ζητώντας απ’ αυτόν να χορηγήσει υπηκοότητα Κύπρου στον Λόου. Επρόκειτο για το πρόγραμμα «Ιθαγένεια με επένδυση» και επενδύσεις σε εκκλησιαστική γη. Η Αρχιεπισκοπή έλαβε τότε χρήματα από τον επιχειρηματία και δεν τα έχει επιστρέψει μέχρι τώρα. Επομένως, η υπόθεση της μη αναγνώρισης του Ντουμένκο και η έναρξη της στέρησης από τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο θέσης του Προκαθημένου έχει το δικαίωμα να υπάρχει. Εναλλακτικά, ο επικεφαλής της Κυπριακής Εκκλησίας ανακοινώνει τη συνταξιοδότησή του «για λόγους υγείας». Ειδικά, έχει πολύ μεγάλα προβλήματα από αυτή την άποψη.
Είναι αδύνατο να αποδειχθεί ότι ο προκαθήμενος «έχει το δικαίωμα» να ενεργεί στο ζήτημα της αναγνώρισης Τόμου της OCU όπως κρίνει κατάλληλο. Ακόμη και στην περίπτωση της Εκκλησίας της Ελλάδας (στενά συνδεδεμένης με το Φανάρι), τέτοιο «δικαίωμα» δόθηκε στον προκαθήμενο από τη Σύνοδο.
3. Είναι πιθανό η Σύνοδος να λάβει κάποια απόφαση «συμβιβασμού». Για παράδειγμα, θα δώσει το δικαίωμα σε κάθε επίσκοπο, ανάλογα με τις προσωπικές του πεποιθήσεις και την επαρχιακής κατάστασης, να αποφασίσει μόνος του για το ζήτημα της αναγνώρισης του Ντουμένκο. Ταυτόχρονα, το συνοδικό ανακοινωθέν θα ορίσει ότι μια τέτοια προσωπική απόφαση δεν σημαίνει αναγνώριση από την Εκκλησία της Κύπρου, ενώ αυτό το ζήτημα απαιτεί πανορθόδοξη συζήτηση.
4. Ωστόσο, είναι επίσης πολύ πιθανό η πλειοψηφία των ψήφων των μελών της Συνόδου της Κυπριακής Εκκλησίας θα είναι υπέρ της απόφασης του Αρχιεπισκόπου Χρυσόστομου για τη μνημόνευση του Ντουμένκο. Ειδικά, επειδή ο ίδιος ο προκαθήμενος της Εκκλησίας της Κύπρου είναι βέβαιος για αυτό το αποτέλεσμα. Στη συνέντευξη που έχουμε ήδη αναφέρει, λέει ότι οι δυσαρεστημένοι συνοδικοί «του επιτέθηκαν», «έχυσαν χολή» και τον αντιμετώπισαν χειρότερα από ό, τι αν «σκότωνε τους γονείς τους». Επομένως, κατά πάσα πιθανότητα, θα προσπαθήσει να μετατρέψει τη Σύνοδο σε δικαστήριο επισκόπων που διαφωνούν με την απόφασή του. Σε αυτήν την περίπτωση, δεν θα γίνουμε μόνο μάρτυρες της καταστροφής του συνοδικού χαρακτήρα της Κυπριακής Εκκλησίας και της ταχείας ανάπτυξης των παπικών φιλοδοξιών του Φαναρίου, αλλά και της τελικής επιβεβαίωσης του σχίσματος στην Παγκόσμια Ορθοδοξία.
Δεν μπορείς να λες για τριάντα χρόνια ότι το μαύρο είναι μαύρο, ενώ μετά ξαφνικά να δηλώσεις ότι το μαύρο είναι λευκό.
Τι θα κάνουν οι διαφωνούντες Κύπριοι μητροπολίτες σε αυτήν την περίπτωση; Ο Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανασίου έχει ήδη δηλώσει ότι «ό,τι πει η πλειοψηφία εμείς θα υποταχθούμε έστω κι αν διαφωνήσουμε. Μπορώ να διαφωνώ αλλά υποτάσσομαι στο τι λέει η πλειοψηφία της Συνόδου», ενώ ο Μητροπολίτης Ταμασσού Ησαΐας είπε: «Στην Ιερά Σύνοδο ίσως και να πειστώ από επιχειρήματα για κάτι άλλο από αυτό που πιστεύω… τελικά να έχει η Ιερά Σύνοδος τον τελικό λόγο». Αυτό σημαίνει ότι εάν η Σύνοδος της Κύπρου αποφασίσει «υπέρ» της μνημόνευσης του Ντουμένκο, και αν βρει «επιχειρήματα» για να πείσει τους αντιπάλους για την ορθότητα αυτής της απόφασης, τότε τουλάχιστον αυτοί οι δύο μητροπολίτες μπορεί να σταματήσουν τον αγώνα για την αλήθεια.
Τι θα συμβεί στη συνέχεια μόνο ο Θεός γνωρίζει. Αλλά μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι αυτή τη στιγμή η προσοχή όλων των Ορθόδοξων Χριστιανών του κόσμου επικεντρώνεται σε ένα μικρό νησιωτικό κράτος στη Μεσόγειο Θάλασσα, από το οποίο, σε γενικές γραμμές, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό το άμεσο μέλλον της Εκκλησίας. Διότι εάν οι Κύπριοι ιεράρχες καταφέρουν να αποδείξουν την ορθότητά τους και, σύμφωνα με τους κανόνες της Εκκλησίας, να ξεκινήσουν την ανάκληση της μονομερούς απόφασης της μνημόνευσης του Ντουμένκο από τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο, αυτό μπορεί να προκαλέσει παρόμοιες διαδικασίες στις Εκκλησίες της Ελλάδας και της Αλεξανδρείας. Εκεί υπάρχουν επίσης πολλοί δυσαρεστημένοι με την αναγνώριση της OCU και χρειάζονται μόνο προηγούμενο για να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους σε πιο συγκεκριμένη μορφή.
Επιπλέον, το πρόβλημα που σχετίζεται με τη μνημόνευση του Ντουμένκο είναι ήδη προφανές σε οποιονδήποτε νοήμων Χριστιανό. Διότι, σύμφωνα με τη εύστοχη παρατήρηση του πρωθιερέα Νικολάι Ντανιλέβιτς, «οι εκκλησίες που αναγνωρίζουν την OCU αρχίζουν να έχουν εσωτερικά προβλήματα». Επειδή σε κάθε Εκκλησία θα βρεθούν χιλιάδες διαφωνούντες με αυτήν την απόφαση. Αφού άλλωστε, δεν μπορείς να λες για τριάντα χρόνια ότι το μαύρο είναι μαύρο, ενώ μετά ξαφνικά να δηλώσεις ότι το μαύρο είναι λευκό. Αυτό ακριβώς συνέβη με τους Ουκρανούς σχισματικούς.
Προς το παρόν μας μένει μόνο να προσευχόμαστε ο Κύριος να δώσει σοφία στους ιεράρχες της Κύπρου και να σώσει την Εκκλησία Του από το σχίσμα, οι συνέπειες του οποίου θα επηρεάσουν τη μοίρα ολόκληρου του κόσμου.
