Η Λαύρα είναι ένα πολιτιστικό κέντρο και τα κειμήλια είναι «αντικείμενα»: αυτό που οι αρχές έχουν ετοιμάσει για το ιερό

Η 29η Απριλίου σηματοδότησε τον μήνα προσευχής των πιστών της UOC κοντά στη Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου. Οι άνθρωποι που αποκατέστησαν και ξαναέχτισαν το ιερό πριν από 30 χρόνια δεν μπορούν να πιστέψουν ότι σήμερα το κράτος, όπως και στην ΕΣΣΔ, σκοπεύει να το πάρει και πάλι. Ότι και πάλι οι ναοί θα κλείσουν, ότι θα οργανωθούν και πάλι κάποιες εκθέσεις, εκθέσεις και ούτω καθεξής. Ο νέος επικεφαλής της Λαύρας των Σπηλαίων του Κιέβου, Μάξιμος Οσταπένκο, έδωσε συνέντευξη προγράμματος για το Radio Liberty, στην οποία αποκαλύπτει τα σχέδια των αρχών για ένα από τα κύρια ιερά του ορθόδοξου κόσμου.

«Επιστροφή της Λαύρας στο ουκρανικό πάνθεον»
Ο Οσταπένκο ξεκινά τη συνέντευξή του με τη δήλωση ότι η Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου ήταν πάντα «ένα σημαντικό σημείο της ουκρανικής κουλτούρας και πνευματικότητας», αλλά τώρα, λένε, «βρέθηκε στον δρόμο».

«Πρέπει να μετακινήσουμε τη θεμελιώδη κατάσταση με τη Λαύρα γενικά», λέει ο νέος διευθυντής της Εφεδρείας. - Και το κύριο μήνυμά μου τώρα σε αυτές τις αλλαγές, υπό αυτές τις συνθήκες είναι να επιστρέψει η ουκρανική φύση στη Λαύρα. Να επιστρέψει η Λαύρα σε ένα πραγματικά ουκρανικό πάνθεον. Επειδή μπορούμε να πούμε ειλικρινά ότι τόσο την τελευταία δεκαετία όσο και τον προηγούμενο αιώνα, ειδικά τον XIX αιώνα, τοποθέτησαν τη Λαύρα και τη συνέδεσαν με την αυτοκρατορική παράδοση, με την παράδοση της Μόσχας. Η Λαύρα είναι ένα μοναδικό αντικείμενο της ουκρανικής ιστορίας, της ουκρανικής κληρονομιάς και του ουκρανικού πολιτισμού. Και πρώτα απ 'όλα, πρέπει να λάβουμε μέτρα για να επιστρέψουμε ό,τι ουκρανικό είναι, ήταν και ανήκει στη Λαύρα».

Δηλαδή, σύμφωνα με τον Οσταπένκο, είναι απαραίτητο να εκδιωχθεί οτιδήποτε ρωσικό από τη Λαύρα και να επιστρέψουν οι Ουκρανοί εκεί. Πιο συγκεκριμένα, «να επιστρέψει η Λαύρα σε ένα πραγματικά ουκρανικό πάνθεον». Και για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, είναι απαραίτητο να εκδιωχθεί η UOC από εκεί.

Κάθε άτομο που είναι περισσότερο ή λιγότερο εξοικειωμένο με την ιστορία της Ουκρανίας θέτει αμέσως μια σειρά ερωτημάτων: ποια είναι η ουκρανική πνευματικότητα και πολιτισμός, από ποιο ιστορικό χρόνο ξεκινά την αντίστροφη μέτρηση, πώς διαφέρει ή πώς σχετίζεται με τη ρωσική (Κίεβο-ρωσική) πνευματικότητα και πολιτισμό, σε ποια εδάφη εξαπλώνεται και ούτω καθεξής.

Χωρίς μια προκαταρκτική απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα, χωρίς σαφή ορισμό των εννοιών με τις οποίες λειτουργούμε, είναι αδύνατο να διεξαχθεί μια κανονική συζήτηση. Επιπλέον, χωρίς όλα αυτά, θα διολισθήσουμε απλώς σε ταχυδακτυλουργικά συνθήματα: «ρωσικός κόσμος», «Ουκρανοί», «αυτοκρατορικές αφηγήσεις» κ.λπ.

Η πρώτη σωζόμενη αναφορά στον «ρωσικό κόσμο» είναι ένα απόσπασμα από το μνημείο της αρχαίας ρωσικής γραμματείας «Μια λέξη για την ανανέωση της Εκκλησίας της δεκάτης»: «Όχι μόνο στη Ρώμη, αλλά παντού: τόσο στη Χερσώνα όσο και στον ρωσικό κόσμο». Μιλάμε για τη ζωή και τα κατορθώματα του Αγίου Κλήμεντος της Ρώμης, του οποίου το τίμιο κεφάλι αναπαύεται στις Μακρινές Σπηλιές της Λαύρας. Αποδεικνύεται ότι ο Άγιος Κλήμης (I αιώνας) συνδέεται με τον «ρωσικό κόσμο».

Και ο «ρωσικός κόσμος» συνδέεται με τους αγίους: τον Ερμή Επίσκοπο του Σμολένσκ, τον Νήφωνα Επίσκοπο του Νόβγκοροντ, τον Σίμωνα Επίσκοπο του Βλαδίμηρου, τον Διονύσιο Αρχιεπίσκοπο του Σούζνταλ, τον Άγιο Ηλία του Μούρομ και άλλους αγίους. Αν θέλουμε να καθαρίσουμε τον «ρωσικό κόσμο» από τη Λαύρα, τότε πρέπει να τον απομακρύνουμε, σωστά; Ή θα εξακολουθήσουμε να ορίζουμε τις έννοιες;

Ποια είναι, για παράδειγμα, η έννοια της «ουκρανικής φύσης»; Ο Άγιος Αντώνιος και ο Θεοδόσιος και άλλοι θαυματουργοί του Κιέβου-Pechersk (XI-XII αιώνες), ανήκουν σε αυτή τη φύση ή όχι;

Θυμηθείτε ότι η πρώτη αναφορά του όρου «Ουκρανία» βρίσκεται μόλις το 1187 στο χρονικό του Κιέβου του κώδικα Ipatiev. Στην αφήγηση του θανάτου του πρίγκιπα Pereyaslav Vladimir Glebovich, λέει: «Η Ουκρανία έχει πολλά στεναγμούς γι 'αυτόν». Και στο Σύνταγμα του Philip Orlik (1710), ο πληθυσμός της χώρας μας δεν ονομάζεται ποτέ ουκρανικός, μόνο «λαός της Μικρής Ρωσίας» και η ίδια η χώρα ονομάζεται τόσο Ουκρανία όσο και Μικρή Ρωσία (όποιος δεν πιστεύει, μπορεί να πάει στην ιστοσελίδα του Verkhovna Rada). Ποια είναι τα κριτήρια για τον διαχωρισμό της ρωσικής (Κίεβο-Ρωσική) από την ουκρανική;

Αλλά αν οι έννοιες της εθνικότητας μπορούν ακόμα να διασταυρωθούν με κάποιο τρόπο με τον Χριστιανισμό, τότε ο όρος «πάνθεον» είναι ειλικρινά ειδωλολατρικός. Αυτό ήταν το όνομα του διάσημου αρχιτεκτονικού μνημείου της αρχαίας Ρώμης (118-128). Πάνθεον, που σημαίνει «Ναός όλων των θεών». Με μεταφορική έννοια, ένα πάνθεον είναι μια ομάδα ειδωλολατρικών θεοτήτων που ανήκουν σε μία μόνο θρησκεία ή μυθολογία.

Σε ποιο πάνθεον θα επιστρέψει ο Μ. Οσταπένκο τη Λαύρα του Κιέβου-Πετσέρσκ, αν η Λαύρα είναι ένας από τους σπουδαιότερους τόπους χριστιανικής αγιότητας και το πάνθεον είναι μια συλλογή ειδωλολατρικών θεοτήτων;

Είναι τα ιερά λείψανα «αντικείμενα» και «εκθέματα»;
Αν ο όρος «πάνθεον» προέρχεται από τον παγανισμό, τότε τα «αντικείμενα» και τα «εκθέματα», που σημαίνουν τα ιερά λείψανα, είναι από το πρόσφατο κομμουνιστικό παρελθόν. Στην Ουκρανία, η αποκομμουνιστικοποίηση φαίνεται να έχει ανακοινωθεί, αλλά αυτοί είναι όροι που χρησιμοποιούν οι σημερινοί αξιωματούχοι.

Στις 12 Μαρτίου 2023, ο υπουργός Πολιτισμού Α. Τκατσένκο στον αέρα του τηλεοπτικού καναλιού 1 + 1 αποκάλεσε τα λείψανα των αγίων του Κιέβου-Pechersk «εκθέματα»: «Θα ήθελα να τονίσω, για κάθε περίπτωση, ότι εκτός από την ακίνητη περιουσία, υπάρχουν και μουσειακά εκθέματα - περισσότερα από 800 αντίγραφα, συμπεριλαμβανομένων των λειψάνων αγίων, τα οποία μεταφέρθηκαν, τρόπον τινά, στη χρήση μοναχών».

Ο Οσταπένκο τα αποκαλεί «αντικείμενα»: «Αυτό είναι ένα θέμα πραγματικά κρατικού επιπέδου, επειδή είναι αδύνατο να επιτρέψουμε ότι τα ίδια λείψανα θα μετατραπούν σε μερικά αντικείμενα που θα βρίσκονται κάπου στις αποθήκες».

Στην πραγματικότητα, τα λείψανα είναι τα λείψανα ανθρώπων που ήθελαν λιγότερο τα σώματά τους να γίνουν αντικείμενα που το κράτος στη συνέχεια μεταφέρει στη χρήση των μοναχών και στη συνέχεια παίρνει πίσω. Σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, ο άνθρωπος αποτελείται από πνεύμα, ψυχή και σώμα. Και το Άγιο Πνεύμα, το Τρίτο Πρόσωπο της Υπεραγίας Τριάδος, που κατοικεί μέσα στον άνθρωπο, κάνει ολόκληρο τον άνθρωπο μέτοχο των Θείων Ενεργειών. Δηλαδή, το πνεύμα, η ψυχή και το σώμα ενός ατόμου γίνονται μέτοχοι της Θεότητας, ενωμένοι με το Άγιο Πνεύμα, το οποίο διατηρείται ακόμη και μετά την έξοδο της ψυχής από το σώμα. Γι' αυτό και τα ιερά λείψανα αποπνέουν θαύματα και θεραπείες, βοηθούν όσους τα προσκυνούν με πίστη και αγάπη και ζητούν βοήθεια και μεσιτεία από τους αγίους. Τα κειμήλια δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης, παραλαβής και μεταφοράς, έκθεσης και ούτω καθεξής. Όλα αυτά αγγίζουν τα όρια της βλασφημίας. Η σοβιετική κυβέρνηση ασχολήθηκε με βλασφημία όταν μετέτρεψε τα κειμήλια σε εκθέματα μουσείων αθεϊσμού. Θέλουν οι σημερινές ουκρανικές αρχές να κάνουν το ίδιο; Προφανώς, ναι.

Η πολιτική των σημερινών αρχών σε σχέση με τα λείψανα συνεπάγεται ότι πρόκειται για κρατική ιδιοκτησία, την οποία το κράτος μπορεί να επιτρέψει να χρησιμοποιήσει για θρησκευτικές τελετές. Είχε δίκιο ο μοναχός Αντώνιος των Σπηλαίων, ο οποίος απαγόρευσε αυστηρά το άνοιγμα των λειψάνων του!

Λαύρα – «σύγχρονο πολιτιστικό κέντρο»
Στην ΕΣΣΔ, οι εκκλησίες έκλεισαν και καταστράφηκαν, στη σύγχρονη Ευρώπη, οι ναοί συχνά επαναχρησιμοποιούνται (αν και καταστρέφονται επίσης). Πιθανώς, η Λαύρα του Κιέβου-Pechersk περιμένει ένα παρόμοιο ανανεωμένο προφίλ.

Μόλις λίγες εβδομάδες μετά την εκδίωξη της UOC από την Άνω Λαύρα, πραγματοποιήθηκε ροκ συναυλία στην Τράπεζα του Αντωνίου και του Θεοδοσίου των Σπηλαίων. Και στα τέλη Μαρτίου 2023, ο υπουργός Πολιτισμού Α. Τκατσένκο δήλωσε: «Η Λαύρα είναι ένα μαργαριτάρι όπου πρέπει να έρχονται οι επισκέπτες. Το κράτος πρέπει να αναπτύξει ένα σχέδιο για τους χώρους έτσι ώστε να μπορούν να οργανωθούν εκθέσεις, πλούσιες εκθέσεις και θεματικές συναντήσεις. Για να ζωντανέψει πραγματικά η Λαύρα».

Ο νέος επικεφαλής του αποθεματικού Kyiv-Pechersk συνεχίζει να αναπτύσσει αυτό το θέμα: «Η Λαύρα πρέπει να γίνει ένα σύγχρονο πολιτιστικό κέντρο, όπου βρίσκονται ήδη μουσειακά αντικείμενα, όπου θα υπάρχουν προγράμματα εκδρομών, όπου θα υπάρχει σύγχρονη πολιτική πληροφόρησης για τα αξιοθέατα. Και αυτό πρέπει να αποδειχθεί με τον πιο σύγχρονο τρόπο».

Δηλαδή, ένα από τα σημαντικότερα ιερά της Ορθοδοξίας, όπου η προσευχή ακουγόταν για σχεδόν χίλια χρόνια, θεωρείται ως ένα είδος πολιτιστικού κέντρου. Και φυσικά, αυτό το κέντρο πρέπει να είναι πατριωτικό. Το κείμενο του Radio Liberty λέει: «Ο νέος επικεφαλής της Λαύρας ελπίζει ότι η εμπειρία του στη διαχείριση της εφεδρείας Zaporozhye Khortytsia θα βοηθήσει στη μετατροπή της Λαύρας στο «το πιο πατριωτικό αντικείμενο»».

Δεν μπορεί να ειπωθεί ότι ο Μ. Οσταπένκο αρνείται εντελώς τη Λαύρα ως μια θρησκευτική έννοια, αλλά φαίνεται επίσης πολύ περίεργο. Παράθεση: «Η πνευματική συνιστώσα της Λαύρας πρέπει να παραμείνει. Πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι μόνο οι άνθρωποι που υποστηρίζουν πραγματικά την Ουκρανία, που προσεύχονται για τους στρατιώτες μας, που βοηθούν τα θύματα της ρωσικής επιθετικότητας, θα παραμείνουν εκεί; Πρόκειται για ένα θέμα αυτού του διαλόγου, ο οποίος τώρα βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη».

Με άλλα λόγια, ο Οσταπένκο, όπως και ο Τκατσένκο, υπαινίσσεται ότι οι άνθρωποι από τη «σωστή» ομολογία πρέπει να βρίσκονται στη Λαύρα. Και αυτή η ονομασία δεν είναι η UOC. Και αυτό παρά το γεγονός ότι ήταν η μοναστική κοινότητα της UOC, την οποία προσπαθούν τώρα να εκδιώξουν από τη Λαύρα, που βοήθησε περισσότερο από όλα τα «θύματα της ρωσικής επιθετικότητας». Ούτε η εφεδρεία ούτε η OCU θα παράσχουν ούτε το ένα δέκατο της βοήθειας στις Ένοπλες Δυνάμεις της Ουκρανίας και στα θύματα του πολέμου που παρέχει η UOC.

Αλλά ακόμη και αυτό δεν είναι το κύριο πράγμα. Ο όρος «πνευματικό στοιχείο» χρησιμοποιείται στο πλαίσιο του πολέμου και του πατριωτισμού, και όμως το μοναστήρι ιδρύθηκε από τον Άγιο Αντώνιο για τίποτα περισσότερο από τη σωτηρία της ψυχής, την ευαρέσκεια του Θεού και την εκτέλεση μοναστικών άθλων από τους κατοίκους του. Αλλά για κάποιο λόγο δεν μιλάμε για αυτό.

Ένα άλλο απόσπασμα από μια συνέντευξη με τον Μ. Ostapenko: «Είναι απαραίτητο να κάνουμε τη Λαύρα πιο σύγχρονη, γι’ αυτό υπάρχουν τεχνολογίες που σας επιτρέπουν να κάνετε εικονικές συλλογές, να τις χρησιμοποιήσετε για προβολή. Δηλαδή, η Λαύρα, εκτός από την πνευματική συνιστώσα, θα πρέπει να γίνει ένα σύγχρονο μουσείο, τουριστικός μαγνήτης, ο οποίος θα είναι ενδιαφέρον όχι μόνο για το ηλικιακό κοινό, λίγο πάνω από 60, αλλά και ενδιαφέρον για τους νέους».

Ναι, στην Ευρώπη, τα παλαιότερα μοναστήρια συχνά μετατρέπονται σε τέτοιους «τουριστικούς μαγνήτες». Κατά κανόνα, αυτό συμβαίνει επειδή απλά δεν υπάρχουν μοναχοί εκεί, δεν υπάρχουν άνθρωποι που θα συνέχιζαν τις μοναστικές παραδόσεις. Ή υπάρχουν τόσο λίγοι από αυτούς που απλά δεν μπορούν να διατηρήσουν το μοναστήρι μόνοι τους. Αλλά στη Λαύρα του Κιέβου-Pechersk, όλα είναι διαφορετικά. Υπάρχει επίσης μια μοναστική κοινότητα, περισσότεροι από 200 μοναχοί, υπάρχουν θεσμοθετημένες υπηρεσίες, υπάρχουν κονδύλια όχι μόνο για τη συντήρηση του μοναστηριού, αλλά και για την επισκευή και τη διακόσμησή του. Και τώρα αυτή η μοναστική κοινότητα πρέπει να εκδιωχθεί και οι «εικονικές συλλογές» πρέπει να προβληθούν στη Λαύρα;

«Αναζωογονήστε τη Λαύρα»
Το Radio Liberty αναφέρει ότι «ο νέος ηγέτης έχει ιδέες για τη δημιουργία σύγχρονων χώρων που θα επιτρέψουν στα παιδιά να συμμετάσχουν στη μελέτη της αρχαιολογικής κληρονομιάς της Λαύρας, να ξεκινήσουν νέες τουριστικές διαδρομές που απευθύνονται σε νέους».

Η ιδέα της προσευχής για τη σωτηρία της ψυχής, η απόκτηση του Αγίου Πνεύματος είναι διαχρονικές ιδέες, είναι αιώνιες και πάντα σύγχρονες. Η Ορθοδοξία και ο μοναχισμός, ως ο ύψιστος τρόπος πνευματικής ζωής, δεν χρειάζονται αναζωογόνηση. Ποιες είναι, λοιπόν, οι ιδέες του Μ. Οσταπένκο για τη «δημιουργία σύγχρονων χώρων» και την «έναρξη τουριστικών διαδρομών που απευθύνονται σε νέους»;

Όπως και οι μπολσεβίκοι, η σημερινή κυβέρνηση της Ουκρανίας δεν ενδιαφέρεται καθόλου για τη Λαύρα ως μοναστήρι, ως τόπο προσευχής, ως σκάλα που ανεγείρεται από τη γη στον ουρανό. Μόνο ως αντικείμενο πολιτιστικής κληρονομιάς και στο πλαίσιο του πατριωτισμού και του σημερινού πολέμου. Παράθεση: «Η Λαύρα πρέπει να μετατραπεί και σε κάποιο βαθμό να ανανεωθεί, γιατί είναι πολύ σημαντικό τώρα σε αυτό το στάδιο, ειδικά όταν βρισκόμαστε σε εμπόλεμη κατάσταση, να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά, να εκπαιδεύσουμε τους Ουκρανούς πατριώτες σε πραγματικά αριστουργήματα της κληρονομιάς μας, του πολιτισμού μας. Και αυτό είναι το καθήκον τέτοιων αντικειμένων όπως το Εθνικό Απόθεμα και η Λαύρα του Κιέβου-Pechersk».

Η Εκκλησία δεν είναι εναντίον του πατριωτισμού. Αλλά η Ορθοδοξία είναι ο πολιτισμικός κώδικας του λαού της Ουκρανίας. Τώρα, που η Λαύρα καταστέλλεται, υπάρχουν πολλοί νέοι ανάμεσα στους υπερασπιστές της, ανάμεσα στα προσευχητάρια. Πώς αλλιώς να το αναζωογονήσετε; Ή μήπως οι νέοι που προσεύχονται στη Λαύρα και την υπερασπίζονται είναι λάθος νέοι;

Δεν υπάρχουν χρήματα για τη συντήρηση της Λαύρας
Ο Μ. Οσταπένκο δήλωσε ότι η χρηματοδότηση του αποθεματικού σε συνθήκες πολέμου είναι «εξαιρετικά περιορισμένη». Και όταν το αποθεματικό λάβει επίσης την Κάτω Λαύρα στη διάθεσή του, μπορεί να μην υπάρχουν καθόλου χρήματα. Το Υπουργείο Πολιτισμού εργάζεται επί του παρόντος για πρόσθετη χρηματοδότηση, αλλά τα αποτελέσματα αυτής της εργασίας δεν είναι ακόμη σαφή.

Πώς θα λύσει αυτό το πρόβλημα ο νέος επικεφαλής του αποθεματικού; Παράθεση: «Είναι δυνατόν για ορισμένα έργα, για μερικές ενδιαφέρουσες τοποθεσίες, να προσελκυθούν κεφάλαια χορηγίας, να προσελκυθούν πρόσθετα έργα, επιχορηγήσεις έτσι ώστε εκείνα τα αντικείμενα που μπορούν να υποστηριχθούν όχι μόνο με κονδύλια του προϋπολογισμού να αρχίσουν να αναπτύσσονται στη Λαύρα».

Μιλάμε δηλαδή για εμπορευματοποίηση της Λαύρας. Κάποιοι χορηγοί θα έρθουν στη Λαύρα για συγκεκριμένα έργα. Και φυσικά, όχι με απώλεια.

Ο Μ. Οσταπένκο ελπίζει ότι, με βάση την εμπειρία του φυσικού καταφυγίου Khortytsia, του οποίου ηγήθηκε μέχρι πρόσφατα, θα μπορέσει να προσελκύσει χρήματα από χορηγίες. Αλλά στην αρχή της συνέντευξής του, απλώς παραπονέθηκε ότι η UOC έχτισε 15 MAF στο έδαφος της Λαύρας, τα οποία ήταν κυρίως καταστήματα λιανικής πώλησης για την «εξυπηρέτηση επισκεπτών που έρχονταν στο μοναστήρι των πιστών». Με άλλα λόγια, είναι μια ανακατεύθυνση των ταμειακών ροών.

Αλλά αν μέχρι πρόσφατα η Λαύρα εμπορευόταν κυρίως κεριά, εικόνες, εκκλησιαστικά σκεύη και τα παρόμοια, τα οποία δεν παραβίαζαν τον θρησκευτικό προσανατολισμό του μοναστηριού, τότε τι πρόκειται να πουλήσει το αποθεματικό εάν το κοινό-στόχος του είναι τουρίστες και νέοι, για τους οποίους είναι απαραίτητο να οργανωθούν εκθέσεις και εικονικές παραστάσεις;

Δεν υπάρχουν ειδικοί
Ένα άλλο πρόβλημα για το αποθεματικό είναι η έλλειψη ειδικών για τη διατήρηση της Λαύρας σε καλή κατάσταση. «Το ζήτημα της στελέχωσης, το ζήτημα του προσωπικού που πρέπει να εργαστεί στις συνθήκες ανακαίνισης της Λαύρας, λαμβάνοντας υπόψη την Κάτω Λαύρα, είναι ένα πολύ σοβαρό έργο», λέει ο Μ. Οσταπένκο.

Δηλαδή, αν τώρα η μοναστική κοινότητα της UOC εκδιωχθεί από τη Λαύρα, τότε απλά δεν θα υπάρχει κανείς να τη διατηρήσει σε κανονική κατάσταση. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις σπηλιές.

«Πρόκειται για ξεχωριστές υπόγειες κατασκευές που πρέπει να αντιμετωπιστούν και να έχουν ειδικούς αυτού του επιπέδου, οι οποίοι δεν βρίσκονται ακόμη στη Λαύρα. Αυτοί οι ειδικοί ήταν κάποτε, πριν από τη μεταφορά της ίδιας της Κάτω Λαύρας στο μοναστήρι, και τώρα είναι απαραίτητο να επαναληφθεί το έργο αυτού του τμήματος», λέει ο νέος επικεφαλής του αποθεματικού. Ωστόσο, τώρα, με όλη την επιθυμία, το αποθεματικό δεν θα μπορέσει να βρει τους απαραίτητους ειδικούς. Τι θα γίνει, λοιπόν, με τις σπηλιές, με τα λείψανα;

Συμπέρασμα
Το πιο περίεργο πράγμα στη δημοσίευση του Radio Liberty είναι η πλήρης σιωπή για το γεγονός ότι η Λαύρα του Κιέβου-Pechersk ιδρύθηκε το 1051 από τον Άγιο Αντώνιο του Κιέβου-Pechersk και για σχεδόν χίλια χρόνια ήταν ένας τόπος σωτηρίας και προσευχητικών κατορθωμάτων των αδελφών του μοναστηριού και των ενοριτών του. Ως ιστορική αναφορά, ο πόρος αναφέρει τα εξής: «Το Εθνικό Απόθεμα «Λαύρα Κιέβου-Pechersk» είναι ένα μουσειακό συγκρότημα που ιδρύθηκε το 1922. Περιλαμβάνει 144 ιστορικά και πολιτιστικά μνημεία». Σαν να μην υπήρχαν εννέα αιώνες προσευχής, λατρείας, πνευματικών κατορθωμάτων.

Γιατί ο Μ. Οσταπένκο και το Radio Liberty δεν λένε την αλήθεια; Γιατί να μην πούμε ότι το 1922 η άθεη σοβιετική κυβέρνηση πήρε τη Λαύρα του Κιέβου-Pechersk από την Εκκλησία και την μετέτρεψε σε αποθεματικό, πυροβολώντας ή εκδιώκοντας ταυτόχρονα τους αδελφούς. Ότι το 1988 η εφεδρεία μετέφερε μέρος της Λαύρας πίσω στην Εκκλησία σε εντελώς αξιοθρήνητη κατάσταση, ότι παντού υπήρχε ερήμωση και «βδέλυγμα της ερήμωσης».

Γιατί να μην πούμε ότι η ίδια η ύπαρξη της εφεδρείας στο έδαφος της Λαύρας είναι το πιο στοιχειώδες του κομμουνιστικού παρελθόντος, το οποίο υποτίθεται ότι πολεμούν οι σημερινές ουκρανικές αρχές; Αν αυτός ο αγώνας είχε διεξαχθεί αληθινά και όχι επιλεκτικά, τότε δεν θα ήταν απαραίτητο να εκδιωχθεί η UOC από την Κάτω Λαύρα, αλλά αντίθετα, η εφεδρεία από την Άνω Λαύρα.

Στις 26 Μαΐου 1922, η Επιτροπή του Κιέβου για την Προστασία των Μνημείων Τέχνης ενέκρινε ψήφισμα «Σχετικά με την οργάνωση του Μουσείου Πολιτισμού και Ζωής» στο έδαφος της Λαύρας του Κιέβου-Pechersk και στις 29 Σεπτεμβρίου 1926, η Πανουκρανική Κεντρική Εκτελεστική Επιτροπή και το Συμβούλιο των Λαϊκών Επιτρόπων της Ουκρανικής ΣΣΔ υιοθέτησαν ψήφισμα «Σχετικά με τον ορισμό της πρώην Λαύρας του Κιέβου-Pechersk ως ιστορικού και πολιτιστικού κρατικού αποθέματος και τη μετατροπή της σε Πανουκρανική Μουσειακή Πόλη». Γιατί, στο πλαίσιο της αποκομμουνιστικοποίησης, που πραγματοποιείται στην Ουκρανία σύμφωνα με το νόμο, να μην ακυρώσουμε αυτές τις αποφάσεις της άθεης σοβιετικής κυβέρνησης;

Αυτό θα ήταν απολύτως λογικό, αλλά βλέπουμε ακριβώς το αντίθετο: οι αποφάσεις της σοβιετικής κυβέρνησης όχι μόνο δεν ακυρώνονται, αλλά και τους δίνεται μια νέα πνοή. Και θέλουν να επιστρέψουν τη Λαύρα σε άθεες μουσειακές εποχές. Ίσως αυτό να συμβεί. Αλλά αυτό δεν θα έχει καμία σχέση με τον πατριωτισμό, την αγάπη για την Ουκρανία και την Ορθοδοξία ως πολιτισμική επιλογή της.