«Τώρα η Λαύρα θα ζωντανέψει πραγματικά: εκθέσεις, εκθέματα, συναυλίες...»

Ο υπουργός Πολιτισμού Ολεξάντρ Τκατσένκο έδωσε συνέντευξη το οποίο μπορεί να ονομαστεί πρόγραμμα, καθώς σε αυτό οι αρχές παρουσιάζουν την κατάσταση γύρω από τη Λαύρα του Κιέβου και την UOC στο σύνολό της. Ας αναλύσουμε και τις κύριες θέσεις.

Αφαιρέθηκε η Λαύρα επειδή η UOC δεν ήθελε να έρθει σε επαφή με την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας;
Αυτό ακριβώς είπε ο Τκατσένκο απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου, ποιο ήταν το έναυσμα για τις ενέργειες του κράτους να πάρει τη Λαύρα από την UOC.

«Η ανάγκη για διάλογο μεταξύ του Πατριαρχείου Μόσχας και της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας είναι αντιληπτή εδώ και πολύ καιρό. Και ακόμη και κατά τη διάρκεια του πολέμου, προσπαθήσαμε να οργανώσουμε έναν τέτοιο διάλογο στο έδαφος του καθεδρικού ναού της Αγίας Σοφίας μεταξύ των ιερέων της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας και της UOC-MP. Αλλά μετά από αυτό, εκπρόσωποι της UOC-MP απαγόρευσαν έναν τέτοιο διάλογο», δήλωσε ο Τκατσένκο και πρόσθεσε ότι «οι αξιωματικοί επιβολής του νόμου άρχισαν να μελετούν τις δραστηριότητες των ιερέων του Πατριαρχείου Μόσχας και αποδείχθηκε ότι μεταξύ αυτών υπάρχουν πολλοί συνεργάτες που υποστήριξαν την επιθετικότητα της Ρωσίας. Και στην πραγματικότητα, χωρίστηκαν μεταξύ του ουκρανικού λαού και της Εκκλησίας στην οποία ανήκουν. Αλλά κανείς δεν αποφάσισε να διακόψει τελικά τη σύνδεση με το ΠΜ».

Εδώ βλέπουμε τρεις λόγους που αναφέρει ο Τκατσένκο εξαιτίας των οποίων οι αρχές κατέστειλαν την UOC γενικά και τη Λαύρα ειδικότερα.

1.    Άρνηση διαλόγου με την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας.

2.    Μαζική προδοσία της Ουκρανίας μεταξύ των ιερών.

3.    Άρνηση διακοπής των δεσμών με την ROC.

Από ολόκληρη τη λίστα, μόνο η πρώτη παράγραφος είναι αλήθεια, και ακόμη και τότε με μια υποσημείωση. Ο κλήρος της UOC δεν «απαγόρευσε τον διάλογο» με εκπροσώπους της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας απλώς και μόνο επειδή αρχικά κανείς δεν ζήτησε άδεια για αυτό. Εκείνοι οι λίγοι ιερείς της UOC που πήγαν στη Σόφια το έκαναν με δική τους πρωτοβουλία. Και παρεμπιπτόντως, πήγαμε εκεί για τη δεύτερη συνάντηση, η οποία πραγματοποιήθηκε πρόσφατα. Εδώ λοιπόν ο Τκατσένκο είπε ένα ψέμα.

Η δεύτερη θέση του υπουργού, σχετικά με τους «πολλούς συνεργάτες» στην UOC, είναι επίσης αναληθής. Γνωρίζουμε μόνο μία περίπτωση κατά την οποία ένας ιερέας κατηγορήθηκε για συνεργατικές δραστηριότητες και στη συνέχεια συναλλάχθηκε με τη Ρωσική Ομοσπονδία. Υπάρχει επίσης μια δήλωση από τον επικεφαλής της SBU σχετικά με 19 υποψίες και 5 ποινές σε κληρικούς της UOC. Αλλά αν λάβετε υπόψη σας ότι υπάρχουν περισσότεροι από 12.500 κληρικοί, 114 επίσκοποι και 4.600 μοναχοί στην UOC, τότε αυτοί είναι ασήμαντοι αριθμοί. Στην ίδια SBU, το ποσοστό των συνεργατών είναι ασύγκριτα υψηλότερο.

Ο ισχυρισμός ότι η UOC αρνήθηκε να διακόψει τους δεσμούς με τη ROC είναι ένα προφανές ψέμα που ο ίδιος ο Tkachenko διέψευσε πριν από μερικούς μήνες. Απόσπασμα: «Δεν γνωρίζω τους εκπροσώπους της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας στην Ουκρανία, υπάρχει η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία στην τελευταία Σύνοδο (δηλαδή στη Σύνοδο της Θεοφανίας – Επιμ.) αποστασιοποιήθηκε από τη ROC».

Σας διώχνουμε χωρίς λόγο, αλλά πρέπει να μας σέβεστε
«Τώρα εργάζεται μια επιτροπή στο μοναστήρι, η οποία θα πρέπει να μελετήσει τις συνθήκες συμμόρφωσης ή μη συμμόρφωσης με αυτό το συμβόλαιο (των αρχών με τη Λαύρα, – Εκδ.) Νομίζω ότι όσοι βρίσκονται στο έδαφος της Κάτω Λαύρας θα πρέπει να ενεργούν με σεβασμό στους ουκρανικούς νόμους» - δήλωσε ο Τκατσένκο.

Πράγματι, οι μοναχοί πρέπει να υπακούουν στο νόμο. Πρέπει να τους γίνει σεβαστή η εξουσία; Υπενθυμίζουμε ότι το μοναστήρι είχε συμβόλαιο με το κράτος για την επ' αόριστον χρήση της περιουσίας της Κάτω Λαύρας. Χρειάζονται πολύ καλοί λόγοι για να το σπάσει κανείς. Ας δώσουμε προσοχή στα λόγια ότι η επιτροπή θα μελετήσει μόνο το ζήτημα της «συμμόρφωσης ή μη συμμόρφωσης» με τους όρους του συμβόλαιου. Ωστόσο, οι αρχές τον διασπούν ήδη. Σε ποια βάση; Χωρίς καμιά βάση. Το Υπουργείο Πολιτισμού ταξινόμησε τα συμπεράσματα της εξέτασης της διυπηρεσιακής επιτροπής, η οποία έλεγξε τους όρους τήρησης του συμβόλαιου.

Η περιουσία των μοναχών δεν τους ανήκει;
Τώρα πολλά ουκρανικά μέσα ενημέρωσης μιλάνε βρώμικα για τη «ληστεία» της Λαύρας από μοναχούς. Όπως, βγάζουν θρασύτατα εικόνες και τα υπάρχοντά τους. Γιατί οι αδελφοί πρέπει να αφήσουν όλα αυτά σε ένα άγνωστο άτομο, δεν διευκρινίζουν. Ο Τκατσένκο σχολίασε επίσης αυτό το θέμα. Αποδείχθηκε περίεργο.

Ο. Τκατσένκο: «Αυτό που βρίσκεται στο έδαφος της Λαύρας δεν δόθηκε σε συγκεκριμένα άτομα, π.χ. στον Παύλο, αλλά έδωσαν το έδαφος της Λαύρας, το έδωσαν στη Λαύρα. Το γεγονός ότι αντιλαμβάνονται αυτή την ιδιότητα ως δική τους δείχνει επίσης για τη στάση τους απέναντι στο επάγγελμά τους, την κλίση τους».

Στο Διαδίκτυο υπάρχουν πολλές φωτογραφίες της κατάστασης στην οποία η Λαύρα μεταφέρθηκε στην UOC το 1988 και πώς φαίνεται τώρα. Κατεστραμμένα κτίρια, οικοδομικά συντρίμμια, ξεφτισμένοι τοίχοι, τουαλέτες στους βωμούς - περίπου σε τέτοια κατάσταση ήταν τότε οι ναοί και τα κελιά της Λαύρας. Όλα αυτά αποκαταστάθηκαν και «γλείφτηκαν» από τα χέρια μοναχών και ενοριτών, με προσωπικά τους έξοδα. Και φυσικά, δεν υπήρχε ιδιοκτησία εκεί. Τα χρήματα με τα οποία χτίστηκε το ιερό, οι εικόνες, τα πράγματα, οι πιστοί δεν έφεραν στο κράτος, όχι στο «έδαφος της Λαύρας» (όπως το έθεσε ο Τκατσένκο), αλλά στο μοναστήρι, μεταφέρθηκαν στον Θεό. Και το πιο σημαντικό είναι ότι ο υπουργός τα γνωρίζει όλα αυτά πολύ καλά. Αλλά η θέση του τον υποχρεώνει να χειραγωγεί. Και πολύ πρωτόγονα.

Ένας μοναχός δεν έχει πού να πάει; Υποκλίσου στον Ντουμένκο και μείνε
Η δημοσιογράφος λέει ότι επικοινώνησε με τους μοναχούς της Λαύρας και πολλοί της είπαν ότι δεν είχαν απολύτως πουθενά να πάνε – δεν έχουν ούτε σπίτια ούτε διαμερίσματα. Και ρωτάει τον υπουργό τι πρέπει να κάνουν.

«Αν μιλάμε για μοναχούς και είμαι πεπεισμένος ότι η μοναστική ζωή στη Λαύρα πρέπει να συνεχιστεί, ξέρουν πολύ καλά τι επιλογές έχουν. Και για να μείνουν στη Λαύρα», απαντά με ένα ειρωνικό χαμόγελο ο Ολεξάντρ Τκατσένκο. Υπό το φως των προηγούμενων σχολίων του, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτές οι «επιλογές» περιλαμβάνουν την αναγνώριση της δύναμης του Επιφανίου Ντουμένκο. Πώς συνάδει αυτό με τον νόμο, τον οποίο υποστηρίζει ο υπουργός; Για παράδειγμα, το άρθρο 35 του Συντάγματος, το οποίο ορίζει ότι «καθένας έχει το δικαίωμα στην ελευθερία να πρεσβεύει οποιαδήποτε θρησκεία», ότι «η Εκκλησία και οι θρησκευτικές οργανώσεις στην Ουκρανία διαχωρίζονται από το κράτος ... Καμία θρησκεία δεν μπορεί να αναγνωριστεί από το κράτος ως υποχρεωτική»;

Δεν είναι συνεπής. Ο Τκατσένκο, ως εκπρόσωπος των αρχών, λέει σχεδόν άμεσα ότι η προϋπόθεση για τους μοναχούς να παραμείνουν στο μοναστήρι είναι η μετάβαση σε άλλη ονομασία.

Η περαιτέρω μοίρα της Λαύρας είναι οι εκθέσεις, οι συναυλίες και τα εκθέματα;

Η δημοσιογράφος μιλά για επικοινωνία με τους ενορίτες της UOC, οι οποίοι φοβούνται ότι σε περίπτωση εκδίωξης του μοναστηριού, τα σπήλαια και οι ναοί θα κλείσουν και δεν θα μπορούν πλέον να προσεύχονται στη Λαύρα.

Τι της λέει ο Τκατσένκο; Όμως εδώ τελεί η OCU, ας πάνε στην OCU. Ειρήσθω εν παρόδω, όμως, ο υπουργός το συζητάει. Έχει τα δικά του σχέδια για το ορθόδοξο ιερό, για το οποίο μιλάει με πολύ ενθουσιασμό.

«Η Λαύρα είναι ένα στολίδι όπου πρέπει να έρχονται οι επισκέπτες. Το κράτος θα πρέπει να αναπτύξει ένα σχέδιο για τις εγκαταστάσεις έτσι ώστε να μπορούν να οργανωθούν εκθέσεις, πλούσια εκθέματα, θεματικές συναντήσεις. Για να ζωντανέψει πραγματικά η Λαύρα», λέει ο Τκατσένκο. Σύμφωνα με τον ίδιο, «οι ροκ συναυλίες δεν θα είναι 100% εδώ, αλλά πολιτιστικές εκδηλώσεις - ναι ... Το έδαφος της Λαύρας είναι πολύ κατάλληλο για τέτοιες ενέργειες».

Συμπεράσματα

Πρώτον, δεν υπάρχουν νομικοί λόγοι για την απέλαση της UOC από τη Λαύρα του Κιέβου.

Δεύτερον, για να δικαιολογήσουν μια τέτοια απέλαση, οι αρχές μεταδίδουν προφανείς αναλήθειες.

Τρίτον, το γεγονός ότι για να συνεχιστεί η προσευχή στο μοναστήρι, οι αρχές έθεσαν ως όρο για τους αδελφούς να μεταφερθούν στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, παραβιάζει προφανώς το άρθρο 35 του Συντάγματος της Ουκρανίας.

Τέταρτον, σε περίπτωση απέλασης, η Λαύρα της UOC θα επιστρέψει πλήρως στο μουσειακό καθεστώς που είχε κατά τη σοβιετική εποχή. Δεν θα υπάρχουν Θείες Λειτουργίες σε αυτή (περιστασιακά θα επισκέπτεται ο Ντουμένκο), αλλά θα υπάρχουν εκθέσεις, συναυλίες και εκθέματα. Και, σύμφωνα με τον Τκατσένκο, σε αυτή την κατάσταση η Λαύρα «θα ζωντανέψει πραγματικά».

Οι αρχές θα είναι απόλυτα ικανοποιημένες με αυτό, αλλά για την πιστή καρδιά θα είναι μια τραγωδία.