Φανάρι και Λιθουανία: συνεχίζεται η κατάρρευση της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας;
Η Λιθουανική Εκκλησία απευθύνθηκε στη ROC ζητώντας καθεστώς αυτοδιοίκησης και στις 21 Μαρτίου ο επικεφαλής του Φαναρίου έφτασε στη Λιθουανία. Τι σημαίνει αυτή η επίσκεψη και τι μπορούμε να περιμένουμε στη συνέχεια;
Η Λιθουανική Εκκλησία απευθύνθηκε στη ROC ζητώντας καθεστώς αυτοδιοίκησης και στις 21 Μαρτίου ο επικεφαλής του Φαναρίου έφτασε στη Λιθουανία. Τι σημαίνει αυτή η επίσκεψη και τι μπορούμε να περιμένουμε στη συνέχεια;
Στις 21 Μαρτίου 2023, ο Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος έφτασε στη Λιθουανία για επίσκεψη. Την παραμονή στην ιστοσελίδα της Λιθουανικής Ορθόδοξης Αρχιεπισκοπής, εμφανίστηκε επιστολή του Μητροπολίτη Λιθουανίας κ.κ. Ιννοκέντιου, στην οποία εξέφραζε «τον σεβασμό προς τον υψηλό βαθμό του Επικεφαλής του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως». Αργότερα έγινε γνωστό ότι ο κ.κ. Βαρθολομαίος σχεδιάζει να συναντηθεί με τον Ορθόδοξο κλήρο της Λιθουανίας. Επιπλέον, με επικεφαλής το Φανάρι έφτασε ο κύριος εκτελεστής της ιστορίας με τον Τόμο της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, Μητροπολίτη Χαλκηδόνας κ.κ. Εμμανουήλ.
Έτσι, θα «διαπραγματευτούν». Όχι χωρίς τη βοήθεια των αρχών, φυσικά. Οι Φαναριώτες δεν ενεργούν καθόλου αν οι αρχές της χώρας δεν είναι με το μέρος τους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, αμέσως μετά την άφιξή τους, το Φανάρι και η Λιθουανία υπέγραψαν συμφωνία συνεργασίας.
Δομή διοίκησης
Το σχέδιο του «έργου» των Φαναριωτών είναι απλό. Πρώτον, οι «δυτικοί εταίροι» του Φαναρίου υπερασπίζονται τις «θρησκευτικές ελευθερίες» σε μία μόνο χώρα και επηρεάζουν πολιτικούς. Ξαφνικά εκείνοι αρχίζουν να ενδιαφέρονται πολύ για τα εκκλησιαστικά ζητήματα, και πιο έντονα - το ζήτημα της δικαιοδοσίας.
Στη συνέχεια, οι ιεράρχες της Εκκλησίας κατηγορούνται για έλλειψη πατριωτισμού, ότι υποστηρίζουν την ιδεολογία του «ρωσικού κόσμου» και ότι εργάζονται για την επιτιθέμενη χώρα. Απειλούνται με κατάληψη ιερών, απέλαση, περιορισμό δικαιωμάτων, απαγόρευση της Εκκλησίας.
Οι ιεράρχες προβάλλουν δικαιολογίες και συμφωνούν με κάποιους συμβιβασμούς. Ωστόσο, δεν υπάρχουν συμβιβασμοί και αποδείξεις ειλικρίνειας. Επειδή το καθήκον των πολιτικών είναι διαφορετικό – να επιτύχουν όχι συμβιβασμούς, αλλά να δυσφημίσουν την Εκκλησία.
Εδώ και αρκετό καιρό, σχολαστικά και μεθοδικά, δημιουργείται η «σωστή» κοινή γνώμη ότι η Εκκλησία είναι ο εχθρός και δεν έχει θέση στη χώρα. Στη συνέχεια, εμπλέκονται τα μέσα ενημέρωσης και οι ριζοσπάστες, οι οποίοι κυριολεκτικά «γίνονται εφιάλτης» για πιστούς και κληρικούς.
Αμέσως, οι τοπικοί σχισματικοί, ή εκείνοι οι «πατριώτες» από τις τάξεις του κανονικού κλήρου, που δεν είναι ενάντια στην «εξυπηρέτηση των κρατικών συμφερόντων», λαμβάνουν τεράστια υποστήριξη. Φωνάζουν από όλα τα σίδερα για «προβλήματα» στην Εκκλησία, αδιακρίτως και χωρίς αποδείξεις κατηγορούν τους ιεράρχες της Εκκλησίας για «λανθασμένη σκέψη», απευθύνονται στις ειδικές ακολουθίες με εκκλήσεις για «απαγόρευση» και «τιμωρία».
Η κατάσταση στον θρησκευτικό τομέα θερμαίνεται υπερβολικά. Και τώρα, όταν το έδαφος είναι έτοιμο, το Φανάρι εμφανίζεται στο σχέδιο, το οποίο «επιλύει» αυτή την κατάσταση. Για παράδειγμα, ο Ντουμένκο το παραδέχεται ευθέως.
Στην επιστολή του προς τον Αρχιεπίσκοπο Αχρίδας Στέφανο, ο Επιφάνιος γράφει ότι το Φανάρι έλαβε την ευθύνη «από τους πατέρες» να λύσει «δύσκολα ζητήματα που προκύπτουν στη ζωή της Εκκλησίας και να δώσει μια λύση που φέρνει επούλωση από τις πληγές που προκαλούνται από τη διαφωνία και τη διαίρεση».
Τι είδους «πατέρες» ήταν αυτοί που έδωσαν τέτοια «ευθύνη» στο Φανάρι δεν είναι σαφές. Αλλά είναι εξαιρετικά σαφές ότι το Φανάρι λύνει όλα τα «προβλήματα» αποκλειστικά υπέρ του. Αλλά ποιος νοιάζεται;
Το παραπάνω σχέδιο επεξεργάστηκε με επιτυχία το παράδειγμα της Ουκρανίας. Τώρα, προφανώς, αποφασίστηκε να εφαρμοστεί σε άλλες Εκκλησίες που βρίσκονται σε επικοινωνία με τη ROC ή βρίσκονται εντός της δικαιοδοσίας της. Έτσι, παρόμοιες διαδικασίες λαμβάνουν χώρα τώρα στη Μολδαβία και δεν θα εκπλαγούμε αν μετά από κάποιο χρονικό διάστημα ο Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος φτάσει στο Κισινάου.
Ο σκοπός αυτού του σχεδίου είναι επίσης σαφής – να αποδυναμώσει (ή ακόμα καλύτερα – να καταστρέψει) τη ROC όσο το δυνατόν περισσότερο και να ανυψώσει το Φανάρι. Είναι προφανές ότι η ιεραρχία της Ρωσικής Εκκλησίας συμβάλλει σημαντικά σε αυτό που συμβαίνει, αλλά είναι επίσης προφανές ότι το Φανάρι προσπαθεί τώρα να αποκόψει όσα μπορεί να καταπιεί.
Για τη στάση του Φαναρίου προς τη Λιθουανία
Στη Λιθουανία, επί του παρόντος, έχει ξεκινήσει ένα από τα τελευταία στάδια του περιγραφόμενου καθεστώτος. Εκεί, κανείς δεν λαμβάνει υπόψη τη γνώμη της Εκκλησίας και ο επικεφαλής του Φαναρίου προσκαλείται στη χώρα από την κυβέρνηση, όχι από τους ιεράρχες της εκκλησίας. Αυτό συνέβη στην Ουκρανία, και το ίδιο συνέβη και στη Λιθουανία.
Για παράδειγμα, ο κ.κ. Βαρθολομαίος προσκλήθηκε από τον πρωθυπουργό της Λιθουανίας και στο αεροδρόμιο συναντήθηκε με τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών της Λιθουανίας.
Αμέσως μετά την άφιξή του, ο Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος και οι λιθουανικές αρχές υπέγραψαν συμφωνία συνεργασίας. Σύμφωνα με τον Λιθουανό πρωθυπουργό, η συμφωνία αυτή αποτελεί τη βάση για τη δημιουργία μιας παράλληλης δομής στη χώρα. Μια παρόμοια συμφωνία, όπως θυμόμαστε, υπογράφηκε κάποτε από τις ουκρανικές αρχές. Τι προέκυψε από αυτή τη «συνεργασία» – όλοι βλέπουμε τώρα.
Με τη σειρά του, ο επίσκοπος κ.κ. Ιννοκέντιος πιθανότατα επέλεξε μια στάση αναμονής. Δεν θέλει να εισέλθει σε άμεση σύγκρουση με τον Βαρθολομαίο (και πάλι, λόγω των όχι πολύ καλών σχέσεων με τις αρχές, οι οποίες έχουν γίνει πολύ περίπλοκες πρόσφατα) και, ταυτόχρονα, δεν θέλει να επικοινωνήσει πολύ στενά μαζί του. Δεν μπορεί να αγνοήσει εντελώς αυτή την επίσκεψη, αλλά δεν μπορεί επίσης να την υποδεχτεί με χαρά. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο επίσκοπος Ιννοκέντιος στην επιστολή του τόνισε ότι δεν σέβεται προσωπικά τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο, αλλά εκφράζει σεβασμό για τον «υψηλό βαθμό» του.
Σέβεται όμως ο Βαρθολομαίος τη Λιθουανική Εκκλησία; Όχι. Τη βλέπει ήδη ως το φέουδό του. Για παράδειγμα, πιο πρόσφατα, «αποκατέστησε» την ιεροσύνη για τους κληρικούς που είχαν προηγουμένως απαγορευτεί από τη Σύνοδο της Λιθουανικής Αρχιεπισκοπής.
Η Λιθουανική Εκκλησία δεν αναγνώρισε την απόφαση του Φαναρίου, καθώς «η έκπτωση από την ιερή τάξη δεν είναι πειθαρχική, αλλά μυστικιστική πράξη» και αυτή, με τη σειρά της, είναι «οριστική και αδικαιολόγητη».
Τι γίνεται όμως με το Φανάρι πριν από τους εκκλησιαστικούς κανόνες και τη θέση της Εκκλησίας που αποφάσισαν να υποτάξουν οι Φαναριώτες; Ειδικά αν υποστηρίζονται από τις αρχές που θα διασφαλίσουν την καταστροφή της ίδιας της Εκκλησίας και θα κλείσουν το στόμα των «διαφωνούντων».
Τόμος ή Πράξη Αυτοδιοίκησης;
Ταυτόχρονα, υπάρχει ένα πολύ ισχυρό κίνημα ανεξαρτησίας από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία εντός της ίδιας της Λιθουανικής Εκκλησίας. Αλλά ταυτόχρονα, στην Εκκλησία της Λιθουανίας δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου υποστηρικτές της εξάρτησης από το Φανάρι.
Και εδώ πολλά εξαρτώνται από το ποιος θα κάνει το πρώτο βήμα. Τον Μάιο του περασμένου έτους, ο Μητροπολίτης Βίλνιους και Λιθουανίας κ.κ. Ιννοκέντιος απευθύνθηκε στο Πατριαρχείο Μόσχας ζητώντας να χορηγηθεί στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Λιθουανίας το καθεστώς της ανεξαρτησίας. Αυτό συνέβη αφού αρκετοί κληρικοί ξεκίνησαν τον διαχωρισμό της Λιθουανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας από το Πατριαρχείο Μόσχας.
Πριν από λίγες ημέρες, ο Μητροπολίτης κ.κ. Ιννοκέντιος δήλωσε ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρωσίας θα εξετάσει το αίτημα της Εκκλησίας της Λιθουανίας για καθεστώς αυτοδιοίκησης: «Έγινε ένα ακόμη βήμα προς την απόκτηση από τη Λιθουανική Ορθόδοξη Εκκλησία του κανονικού καθεστώτος της Αυτοδιοικούμενης Εκκλησίας. Την Πέμπτη 16 Μαρτίου, σε συνεδρίαση της Ιεράς Συνόδου στη Μονή Ντανίλοφ στη Μόσχα, αποφασίστηκε να σταλεί η έκκληση του Μητροπολίτη Βίλνιους και Λιθουανίας Ιννοκέντιου να χορηγήσει στην Επισκοπή Βίλνιους-Λιθουανίας το καθεστώς Αυτοδιοικούμενης Εκκλησίας για εξέταση από τη Σύνοδο των Επισκόπων».
Όχι αυτοκεφαλία, αλλά κάτι τέτοιο
Αλλά ο Βαρθολομαίος μπορεί να προσφέρει έναν Τόμο - το ίδιο όπως πρότεινε την OCU. Τόμος, ο οποίος θα διευκρινίσει με σαφήνεια την εξάρτηση της Λιθουανικής Εκκλησίας από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Με όλες τις επακόλουθες συνέπειες – την αδυναμία να ανοίξουν ενορίες εκτός Λιθουανίας, με τη λήψη του ιερού μύρου από το Φανάρι και με τον υποχρεωτικό συντονισμό όλων των ενεργειών τους. Είναι σαφές ότι αυτή η επιλογή της «ανεξαρτησίας» από τη Μόσχα θα προωθηθεί από Λιθουανούς πολιτικούς. Το γεγονός ότι αυτή η επιλογή μπορεί να ονομαστεί με ασφάλεια «καμπάλ της Κωνσταντινούπολης» δεν τους ενδιαφέρει, αφού δεν ενδιαφέρονται καθόλου για την Εκκλησία.
Τι θα επιλέξει ο Μητροπολίτης κ.κ. Ιννοκέντιος;
Είναι δύσκολο να κρίνουμε. Διότι δεν γνωρίζουμε όλα όσα συμβαίνουν στη Λιθουανία, αλλά μπορούμε μόνο να μαντέψουμε. Πιθανότατα, ο Βλαδίκα αποφάσισε να ενεργήσει όσο το δυνατόν πιο προσεκτικά και θα περιμένει την απόφαση της Συνόδου επισκόπων της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Το ερώτημα είναι, θα του δώσουν χρόνο; Το παράδειγμα της Ουκρανίας λέει όχι.
