Νουθεσία προς τους Έλληνες

Τι έδωσαν οι Έλληνες στον κόσμο;

Πολιτισμός, φιλοσοφία, ποίηση, πολιτική, μαθηματικά, φυσική, ιατρική... Μάλλον, δεν υπάρχουν σφαίρες που δεν βασίζονταν στην ελληνική κληρονομιά. Ο Αριστοτέλης και ο Πλάτωνας, ο Ιπποκράτης και ο Πυθαγόρας, ο Σωκράτης και ο Όμηρος και πολλά άλλα ελληνικά ονόματα είναι εγγεγραμμένα στο χρυσό κεφάλαιο της ανθρώπινης σκέψης. Παίρνουμε εκπαίδευση σε σχολεία και ακαδημίες που εφευρέθηκαν από τους Έλληνες. Σκεφτόμαστε σύμφωνα με τους νόμους της λογικής που διατύπωσαν οι Έλληνες. Ζούμε στη δημοκρατία που εφευρέθηκε από τους Έλληνες. Χρησιμοποιούμε τις έννοιες και τους ορισμούς που μας έδωσαν οι Έλληνες. Επιδιώκουμε την αλήθεια στα δικαστήρια και πολλές φορές δεν σκεπτόμαστε καν ότι οι Έλληνες βρήκαν τις βασικές αρχές και μορφές δικαστικών διαδικασιών. Αθλούμαστε ή απλώς παρακολουθούμε τα αθλήματα, τα οποία μας έδωσαν και οι Έλληνες.

Τι έδωσαν οι Έλληνες στον Χριστιανισμό;

Σχεδόν όλα τα βιβλία της Καινής Διαθήκης είναι γραμμένα στα Ελληνικά. Το όνομα των οπαδών του Χριστού Χριστιανοί εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Αντιόχεια, μια πόλη με κυρίως ελληνικό πληθυσμό. Οι πρώτοι χριστιανοί συγγραφείς ήταν είτε Έλληνες είτε εκπρόσωποι του ελληνικού πολιτισμού. Οι περισσότεροι από τους Αγίους Πατέρες και οι καθηγητές της Εκκλησίας ήταν Έλληνες. Ο Μέγας Αθανάσιος, ο Κύριλλος της Αλεξάνδρειας, ο Βασίλειος ο Μεγάλου, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Γρηγόριος Νύσσης, ο Κύριλλος της Ιερουσαλήμ, ο Μάξιμος ο Ομολογητής και πολλοί άλλοι πατέρες ήταν Έλληνες. Οι Άγιοι Πατέρες άλλων εθνικοτήτων: ο Εφραίμ ο Σύρος, ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός, ο Ισαάκ ο Σύρος, ο Αμβρόσιος Μεδιολάνων, ο Κυπριανός της Καρχηδόνας και άλλοι ανατράφηκαν στην ελληνική πολιτιστική παράδοση. Ως επί το πλείστον, το σώμα των έργων των Αγίων Πατέρων είναι η ελληνική παράδοση, όχι πια παγανιστική, αλλά χριστιανική.

Οι διατυπώσεις των χριστιανικών αληθειών στο Σύμβολο της Πίστεως και άλλες διατυπώσεις που διδάσκουν την πίστη δημιουργήθηκαν με τη βοήθεια των όρων της ελληνικής φιλοσοφίας, όπως η ύπαρξη, η ουσία, η φύση, η υπόσταση, η ενέργεια και ούτω καθεξής.

Όλη η λειτουργική μας σειρά τελείται σύμφωνα με το Τυπικό, που συντάχτηκε από τους Έλληνες. Τυπικό της Μονής Στουδίου υιοθετήθηκε από την Κωνσταντινούπολη, ενώ της Μονής της Ιερουσαλήμ από τη Λαύρα του Σάββα του Αγιασμένου, όπου κατοικούνταν κυρίως Έλληνες. Οι Έλληνες συνέταξαν το Οκτώηχο και άλλα λειτουργικά βιβλία. Δοξάζουμε τον Θεό χρησιμοποιώντας τους μεγαλοπρεπούς ύμνους των Ελλήνων υμνογράφων: του Θεοφάνη του Γραπτού, του Ιωσήφ του Υμνογράφου, του Ρωμανού του Μελωδού και πολλών άλλων.

Οι πιο διάσημοι Χριστιανοί άγιοι θαυματουργοί: ο Νικόλαος των Μύρων της Λυκίας και ο Σπυρίδωνας των Τριμυθούντος ήταν Έλληνες.

Ο ορθόδοξος μοναχισμός διαμορφώθηκε επίσης κάτω από τη μεγάλη επιρροή της ορθόδοξης ελληνικής παράδοσης. Τα μοναστήρια του Άθω και άλλων μέρων φανέρωσαν στον κόσμο μια σειρά οσίων ανδρών. Το δόγμα της άκτιστης φύσης του φωτός του Θαβώρ και των Θεϊκών ενεργειών που μπορεί να κοινωνήσει ο άνθρωπος δια μέσω της αδιάκοπης προσευχής, διατυπώθηκε από τον Έλληνα Γρηγόριο Παλαμά. Ο Ρωσικός μοναχισμός, που φυτεύτηκε στη Ρωσία από τον μοναχό Αντώνιο των Σπηλαίων, είχε τις ρίζες του στο Άγιο Όρος.

Από την αφθονία των πλεονεκτημάτων του ελληνικού λαού μπροστά στον Χριστιανισμό και στην ανθρωπότητα γενικά μπορεί κανείς να ενθουσιαστεί και να φτάσει σε αμηχανία.

Οι άγιοι ισαπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος, οι Έλληνες στην καταγωγή, έδωσαν στους σλαβικούς λαούς το αλφάβητο και μετέφρασαν τα βιβλία της Καινής Διαθήκης στη γλώσσα των Σλάβων. Χάρη στους Έλληνες ιεραποστόλους, η Ρωσία και πολλές άλλες χώρες διαφωτίστηκαν με το φως της αλήθειας του Χριστού. Έλληνες επισκόπους και ιερείς ήταν οι πρώτοι κήρυκες στη Ρωσία. Και για πολλούς αιώνες η Ρωσία τροφοδοτούταν από την ελληνική πνευματική παράδοση, τα σλαβικά λειτουργικά και θρησκευτικά βιβλία διορθώνονταν σύμφωνα με τα ελληνικά βιβλία, οι Ρώσοι μητροπολίτες τοποθετούνταν στην ελληνική Κωνσταντινούπολη.

Από την αφθονία των πλεονεκτημάτων του ελληνικού λαού μπροστά στον Χριστιανισμό και στην ανθρωπότητα γενικά μπορεί κανείς να ενθουσιαστεί και να φτάσει σε αμηχανία: πώς θα μπορούσε ένας λαός να δώσει στον κόσμο τόσα πολλά ευεργετήματα και πάνω από όλα πνευματικά οφέλη; Απαριθμώντας τα ονόματα των μεγάλων εκπροσώπων του ελληνικού λαού θα ήθελα να αναφωνήσω με τον Άγιο Απόστολο Παύλο: «Καὶ τί ἔτι λέγω; ἐπιλείψει γάρ με διηγούμενον ὁ χρόνος περὶ Γεδεών, Βαράκ τε καὶ Σαμψὼν καὶ Ἰεφθάε, Δαυΐδ τε καὶ οἳ διὰ πίστεως κατηγωνίσαντο βασιλείας, εἰργάσαντο δικαιοσύνην, ἐπέτυχον ἐπαγγελιῶν, ἔφραξαν στόματα λεόντων, ἔσβεσαν δύναμιν πυρός, ἔφυγον στόματα μαχαίρας, ἐνεδυναμώθησαν ἀπὸ ἀσθενείας, ἐγενήθησαν ἰσχυροὶ ἐν πολέμῳ, παρεμβολὰς ἔκλιναν ἀλλοτρίων· ἔλαβον γυναῖκες ἐξ ἀναστάσεως τούς νεκροὺς αὐτῶν· ἄλλοι δὲ ἐτυμπανίσθησαν, οὐ προσδεξάμενοι τὴν ἀπολύτρωσιν, ἵνα κρείττονος ἀναστάσεως τύχωσιν· ἕτεροι δὲ ἐμπαιγμῶν καὶ μαστίγων πεῖραν ἔλαβον, ἔτι δὲ δεσμῶν καὶ φυλακῆς· ἐλιθάσθησαν, ἐπρίσθησαν, ἐπειράσθησαν, ἐν φόνῳ μαχαίρας ἀπέθανον, περιῆλθον ἐν μηλωταῖς, ἐν αἰγείοις δέρμασιν, ὑστερούμενοι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι, ὧν οὐκ ἦν ἄξιος ὁ κόσμος, ἐν ἐρημίαις πλανώμενοι καὶ ὄρεσι καὶ σπηλαίοις καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς». (Εβρ. 11, 32-38).

Περί μεγάλου εβραϊκού λαού

Η σύγκριση με τους μεγάλους αντιπροσώπους του εβραϊκού λαού εδώ δεν είναι τυχαία. Ο εβραϊκός λαός έδειξε στον κόσμο όχι λιγότερα αγαθά και αποκάλυψη. Αυτό το έθνος, το μοναδικό στη γη, έχει διατηρήσει τη Θεϊκή Αλήθεια, ενώ άλλα έθνη έχουν αποκλίνει στον παγανισμό και την πλάνη. Μέσω του εβραϊκού λαού ο Θεός φανέρωσε τις αποκαλύψεις του στους ανθρώπους, έδωσε τον ηθικό νόμο και έστειλε τους προφήτες Του στη γη. Ο άγιος προφήτης Αβραάμ ονομάζεται φίλος του Θεού: «καὶ ἐπληρώθη ἡ γραφὴ ἡ λέγουσα· ἐπίστευσε δὲ Ἀβραὰμ τῷ Θεῷ, καὶ ἐλογίσθη αὐτῷ εἰς δικαιοσύνην, καὶ φίλος Θεοῦ ἐκλήθη» (Ιακ. 2, 23). Ο λαός του Θεού προήρθε από αυτόν και ο ίδιος «τὸ εἶναι αὐτὸν πατέρα πάντων τῶν πιστευόντων» (Ρωμ. 4, 11).

Ο άγιος προφήτης Μωυσής, για τον οποίο λέγεται: «Ο Κύριος μιλούσε με το Μωυσή πρόσωπο με πρόσωπο, όπως συζητάει κανείς με το φίλο του» (Έξοδος 33, 11), έφερε στον κόσμο τον νόμο του Θεού, τις εντολές σύμφωνα με τις οποίες ολόκληρη η ανθρωπότητα πρέπει να ζήσει.

Ο βασιλιάς Σολομών έχτισε τον ναό του Θεού στην Ιερουσαλήμ, ο οποίος για χίλια χρόνια ήταν ο μόνος χώρος στη γη όπου πραγματοποιούταν αληθινή θεία λειτουργία.

Οι άγιοι προφήτες του Θεού Ησαΐας, Ιερεμία, Ιεζεκιήλ, Δανιήλ, Ιώβ και πολλοί άλλοι διακήρυξαν στον κόσμο το αληθινό θέλημα του Θεού, ανακοίνωσαν τον ερχομό του Μεσσία στον κόσμο, έδωσαν στους ανθρώπους αποκαλύψεις για την τύχη του κόσμου και για τους τελευταίους καιρούς. Ο Άγιος Προφήτης και ο Πρόδρομος του Χριστού Ιωάννης, για τον οποίο λέγεται: «λέγω γὰρ ὑμῖν, μείζων ἐν γεννητοῖς γυναικῶν προφήτης Ἰωάννου τοῦ βαπτιστοῦ οὐδείς ἐστιν...» (Λουκ. 7, 28), ήταν επίσης ο γιος του εβραϊκού λαού.

Όμως, μια τέτοια αφθονία δώρων που χάρισε ο Θεός στον εβραϊκό λαό, καθώς και το μεγαλείο και η δόξα του εβραϊκού κράτους κάτω από τους Βασιλιάδες Δαβίδ και Σολομών, οδήγησαν στο γεγονός ότι μέσα στον εβραϊκό λαό καθιερώθηκε η ιδέα της αυτάρκειας αυτού του λαού, της αποκλειστικότητας και της ανωτερότητάς του έναντι άλλων λαών. Από την άποψη της ηθικής και της εκλεκτικότητας του Θεού οι Εβραίοι θεωρούνταν τον εαυτό τους πάνω απ’ όλα. Πίστευαν ότι θα έπρεπε να κυβερνούν όλα τα έθνη και το κράτος τους θα ήταν το ίδιο μεγάλο και λαμπρό όπως υπό το Μασιλιά Δαβίδ. Μια τέτοια κατανόηση έχει διαστρεβλώσει εντελώς την αντίληψή τους για τον ερχόμενο Μεσσία. Άρχισαν να κατανοούν τις προφητικές γραφές με την έννοια ότι ο Μεσσίας θα γινόταν γήινος βασιλιάς, που θα πέταγε τον μισητό ζυγό της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από τον εβραϊκό λαό και θα αποκαθιστούσε τη δύναμη και τη δόξα του εβραϊκού κράτους. Ακριβώς με αυτή την άποψη συνάντησαν τον Ιησού Χριστό και αυτό ακριβώς περίμεναν από αυτόν. Ακόμη και οι απόστολοι του Χριστού, πριν κατέβει το Άγιο Πνεύμα επάνω τους, μολύνθηκαν με αυτές τις ψευδείς προσδοκίες: «οἱ μὲν οὖν συνελθόντες ἐπηρώτων αὐτὸν λέγοντες Κύριε, εἰ ἐν τῷ χρόνῳ τούτῳ ἀποκαθιστάνεις τὴν βασιλείαν τῷ Ἰσραήλ;» (Πραξ. 1, 6).

Μέσα στον εβραϊκό λαό καθιερώθηκε η ιδέα της αυτάρκειας αυτού του λαού, της αποκλειστικότητας και της ανωτερότητάς του έναντι άλλων λαών. Από την άποψη της ηθικής και της εκλεκτικότητας του Θεού οι Εβραίοι θεωρούνταν τον εαυτό τους πάνω απ’ όλα.

Οι Φαρισαίοι, τους οποίους ο Κύριος κάλεσε τυφλούς («Φαρισαῖε τυφλέ») (Ματ. 23, 26), δικαιολογούσαν τις ανομίες τους με το ότι ήταν παιδιά του Αβραάμ. Ο Κύριος τους έλεγε είπε ότι ήταν παιδιά της αμαρτίας, ενώ αυτοί επέμεναν ότι ήταν παιδιά του Αβραάμ: «ἀπεκρίθησαν αὐτῷ· σπέρμα Ἀβραάμ ἐσμεν καὶ οὐδενὶ δεδουλεύκαμεν πώποτε· πῶς σὺ λέγεις ὅτι ἐλεύθεροι γενήσεσθε; ἀπεκρίθη αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι πᾶς ὁ ποιῶν τὴν ἁμαρτίαν δοῦλός ἐστι τῆς ἁμαρτίας». (Ιω. 8, 33-34). Ο Κύριος τους καταδίκαζε στην ανομία και την αδικία και αυτοί υπερήφανα δικαιολογούνταν με το να ανήκουν στον λαό που επέλεξε ο Θεός. Έχουμε δίκιο επειδή είμαστε Εβραίοι. Γνωστή στάση, ακόμη και σήμερα, έτσι δεν είναι;

Αλλά τι λέει ο Κύριος; «λέγει αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· εἰ τέκνα τοῦ Ἀβραὰμ ἦτε, τὰ ἔργα τοῦ Ἀβραὰμ ἐποιεῖτε» (Ιω. 8, 39).

Πιστεύοντας ότι ο Ιησούς Χριστός, εισερχόμενος επίσημα στην Ιερουσαλήμ, φέρνει την αποκατάσταση του εβραϊκού κράτους στους Ιουδαίους, «πήραν κλαδιά παλάμης, βγήκαν για να τον συναντήσουν και αναφώνησαν: «ὡσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου, ὁ βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ» (Ιω. 12, 13). Αλλά μετά από λίγες μέρες, βλέποντας ότι δεν έκανε τίποτα γι 'αυτό, αυτοί οι ίδιοι Εβραίοι άρχισαν να φωνάζουν: «ἆρον ἆρον, σταύρωσον αὐτόν» (Ιω. 19, 15). Και οι αρχιερείς, αποφασίζοντας να σκοτώσουν τον Χριστό, έκαναν το λόγο γι 'αυτό είναι ότι απειλεί τον εβραϊκό λαό: «συνήγαγον οὖν οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι συνέδριον καὶ ἔλεγον· τί ποιοῦμεν, ὅτι οὗτος ὁ ἄνθρωπος πολλὰ σημεῖα ποιεῖ; ἐὰν ἀφῶμεν αὐτὸν οὕτω, πάντες πιστεύσουσιν εἰς αὐτόν, καὶ ἐλεύσονται οἱ Ῥωμαῖοι καὶ ἀροῦσιν ἡμῶν καὶ τὸν τόπον καὶ τὸ ἔθνος» (Ιω. 11, 47-48). Δηλαδή, οι Εβραίοι έβαλαν τον λαό τους και το κράτος τους πάνω από τον Θεό ενσαρκωμένο.

Ο Ευθύμιος Ζιγκάμπεν, Έλληνας θεολόγος του 12ου αιώνα, στην ερμηνεία σε αυτό το μέρος, λέει: «Ως αφορμή για τη δολοφονία του Ιησού Χριστού, οι Ιουδαίοι έβγαλαν να μην πεθάνουν οι ίδιοι από τους Ρωμαίους, αλλά εν τω μεταξύ πέθαναν επειδή δολοφόνησαν τον Ιησού Χριστό, οι ίδιοι δεν διέφυγαν απ’ αυτό που έκαναν για να αποφύγουν την καταστροφή επειδή το έκαναν, δηλ. σκότωσαν τον Ιησού Χριστό». Δηλαδή, οι Εβραίοι θυσίασαν τον Ιησού Χριστό για να σώσουν τον λαό τους και ακριβώς γι’ αυτό κατέστρεψαν τον λαό τους. Έβαλαν το έθνος τους πάνω από την Αλήθεια και έχασαν και τα δύο.

Οι Έλληνες θεωρούν τον εαυτό τους πιο πάνω από άλλα έθνη;

Μήπως κάτι παρόμοιο συνέβη με τον ελληνικό λαό; Κατά το πρώτο μισό του 15ου αιώνα, όταν η Κωνσταντινούπολη και μαζί της ολόκληρη η Βυζαντινή Αυτοκρατορία απειλούνταν με την πτώση από την επίθεση των Οθωμανών Τούρκων, μήπως οι Έλληνες στο πρόσωπο του βασιλιά και του πατριάρχη πρόδωσαν την ορθόδοξη πίστη στους Λατίνοι στη Σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας (1438–1445); Με την αλήθεια του Χριστού, που περιέχει η Αγία Ορθόδοξη Εκκλησία, ήθελαν να πληρώσουν τη στρατιωτική βοήθεια από τον Πάπα της Ρώμης και τους ευρωπαίους ηγέτες. Όπως και οι Εβραίοι, οι Έλληνες έβαλαν τον λαό τους και το κράτος τους πάνω από την Αλήθεια. Αλλά αυτό ακριβώς οδήγησε στο γεγονός ότι η Κωνσταντινούπολη έπεσε το 1453 και λεηλατήθηκε άγρια από τα στρατεύματα του Σουλτάνου Μεχμέτ Β΄ Κατακτητή. Ίσως κάποιος από τους αμφισβητούμενους θα πει ότι η πτώση της Κωνσταντινούπολης ήταν αναπόφευκτη, αλλά η ιστορία λέει το αντίθετο. Το 1396, όταν η Κωνσταντινούπολη είχε επτά χρόνια πολιορκίας από τον οθωμανικό σουλτάνο Βαγιαζήτ Α΄, ο Κύριος έσωσε την πόλη με το γεγονός ότι οι Τάταροι και Μογγόλοι επιτέθηκαν στη τουρκική επικράτεια υπό την ηγεσία του Ταμερλάνου. Και το 1423, όταν ο Σουλτάνος Μουράτ Β΄ πολιορκούσε την Κωνσταντινούπολη, ο Κύριος επέτρεψε να επιδεινωθούν οι ίντριγκες στην αυλή του σουλτάνου και αυτός αναγκάστηκε να υποχωρήσει από την πόλη. Και μόνο μετά την προδοσία της Ορθοδοξίας και την υπογραφή της Ένωσης της Φλωρεντίας από τους Έλληνες, η Κωνσταντινούπολη έπεσε. Έβαλαν το έθνος τους πάνω από την Αλήθεια και έχασαν και τα δύο.

Τι συμβαίνει σήμερα; Μήπως συμβαίνει κάτι παρόμοιο σήμερα; Ο Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης Βαρθολομαίος παρενέβη στις εκκλησιαστικές υποθέσεις στην Ουκρανία και δημιούργησε από τις δύο σχισματικές οντότητες, την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία του Πατριαρχείου Κιέβου και την Ουκρανική Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία, το ίδιο σχισματική Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας. Ταυτόχρονα διέπραξε αρκετές πολύ αμφιλεγόμενες πράξεις.

Πρώτον, προκήρυξε την Ουκρανία κανονική του δικαιοδοσία μετά από το γεγονός που για τριακόσια χρόνια ήταν το κανονικό έδαφος μιας άλλης Τοπικής Εκκλησίας, Ρωσικής.

Δεύτερον, χωρίς καμία μετάνοια, δέχθηκε στην κοινωνία τους σχισματικούς.

Τρίτον, αναγνώρισε τις χειροτονίες των επισκόπων που τέλεσαν οι άνθρωποι που είχαν αποκηρυχτεί από την εκκλησία και ταυτόχρονα το ίδιο το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης αναγνώρισε αυτή την αποκήρυξη.

Τέταρτον, χορήγησε αυτοκέφαλο σε αντίθεση με τη γνώμη της αναγνωρισμένης, κανονικής Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, με επικεφαλής τον Μακαριώτατο Μητροπολίτη Ονούφριο.

Έπραξε σωστά ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος; Είχε το κανονικό δικαίωμα να το πράξει; Δεν θα απαντήσουμε τώρα σε αυτές τις ερωτήσεις, αλλά ας κοιτάξουμε ποια επιχειρήματα αναφέρουν όσοι δικαιολογούν τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο και πείθουν όλους να υιοθετήσουν τις αποφάσεις του. Πρόκειται κυρίως για ιεράρχες του ίδιου Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης, καθώς και για κάποιους ηγουμένους και κατοίκους μερικών μοναστηριών του Αγίου Όρους. Υπάρχουν εκείνοι που επικαλούνται στην υπακοή στον Πατριάρχη Βαρθολομαίο και ανάμεσα στους ιεράρχες της Εκκλησίας της Ελλάδας.

Ας ακούσουμε τα επιχειρήματά τους:

Αρχιεπίσκοπος Τελμησσού Ιώβ (Getcha): «Με βάση τους κανόνες, σύμφωνα με τις διδασκαλίες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει ορισμένα προνόμια. Όποιος διαφωνεί με αυτό, στην ουσία απομακρύνει τον εαυτό του από την Ορθοδοξία».

Αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος (Λαμπρυνιάδης): «Η πρωτοκαθεδρία του αρχιεπίσκοπου της Κωνσταντινούπολης ... δεν έχει καμία σχέση με τα δίπτυχα που απλώς εκφράζουν μια ιεραρχική τάξη... Αν μιλήσουμε για την πηγή της υπεροχής, αυτή η πηγή είναι η προσωπικότητα του αρχιεπίσκοπου της Κωνσταντινούπολης, ο οποίος ως επίσκοπος είναι ο πρώτος «μεταξύ των ίσων», αλλά ως Αρχιεπίσκοπος της Κωνσταντινούπολης και, κατά συνέπεια, Οικουμενικός Πατριάρχης είναι ο πρώτος άνευ ίσων (primus sine paribus)».

Μητροπολίτης Αδριανουπόλεως Αμφιλόχιος (Στεργίου): «Τι θα ήταν η Ορθόδοξη Εκκλησία χωρίς το Οικουμενικό Πατριαρχείο; Ένα είδος προτεσταντισμού... Είναι αδιανόητο κάποια Τοπική Εκκλησία... να διακόψει την επικοινωνία [με το Οικουμενικό Πατριαρχείο], καθώς η κανονικότητα της ύπαρξής της ρέει από αυτό».

Πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Τσέτσης: «Ο Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης, αν αυτό αρέσει σε κάποιον ή όχι, είναι ο Προκαθήμενος της Ορθοδοξίας, το ορατό σημάδι της Ενότητάς της και ο εγγυητής της κανονικής λειτουργίας του θεσμού, που ονομάζουμε “Ορθόδοξη Εκκλησία”».

Να πώς ο ίδιος Πατριάρχης Βαρθολομαίος καθορίζει την ιδιότητα του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως: «Για την Ορθοδοξία το Οικουμενικό Πατριαρχείο λειτουργεί ως ζύμη που «ὅλον τὸ φύραμα ζυμοῖ» (Γαλ. 5, 9) της Εκκλησίας και της ιστορίας... Η αρχή της Ορθοδόξου Εκκλησίας είναι το Οικουμενικό Πατριαρχείο, "η ζωή είναι μέσα σ’ αυτό κι αυτή η ζωή είναι το φως των Εκκλησιών"... Η Ορθοδοξία δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς το Οικουμενικό Πατριαρχείο... Ο Οικουμενικός Πατριάρχης ως επικεφαλής του Ορθοδόξου Σώματος... Αν το Οικουμενικό Πατριαρχείο... εγκαταλείψει την διορθόδοξη σκηνή, οι Τοπικές Εκκλησίες θα γίνουν “ὡς πρόβατα μὴ ἔχοντα ποιμένα” (Ματθ. 9, 36)».

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει δίκιο επειδή είναι το Οικουμενικό Πατριαρχείο;

Μπορούμε να αναφέρουμε πολλά περισσότερα τέτοια εισαγωγικά. Αλλά αυτό που τα ενώνει όλα είναι ο ισχυρισμός ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει δίκιο, επειδή είναι το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Η Κωνσταντινούπολη είναι ο πυλώνας του βυζαντινού, ελληνικού πολιτισμού, ο οποίος έχει ειδικά πλεονεκτήματα και γι’ αυτό οι σημερινοί ιεράρχες της Κωνσταντινούπολης καταλαβαίνουν καλύτερα απ’ όλους τους κανόνες της Εκκλησίας, γνωρίζουν καλύτερα τι πρέπει να κάνουν και παίρνουν τις σοφότερες αποφάσεις. Ενώ οι υπόλοιποι πρέπει να ακούνε και να υπακούνε στο Οικουμενικό θρόνο.

Μήπως ακούγετε στα μόνιμα επαναλαμβανόμενα λόγια των ιεραρχών του Φαναρίου ότι κανείς δεν μπορεί να ακυρώσει ή να μειώσει τις πρεσβείες του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης και ότι είναι το σημαντικότερο από όλες τις Τοπικές Εκκλησίες, από καιρό γνωστή δήλωση των περήφανων Φαρισαίων: «...σπέρμα Ἀβραάμ ἐσμεν...»;

Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος και οι ιεράρχες του συνεχώς λένε ότι η Κωνσταντινούπολη έχει πρεσβείες, ότι κανείς δεν μπορεί να ακυρώσει ή να μειώσει αυτές τις πρεσβείες, ότι είναι η σημαντικότερη από όλες τις Τοπικές Εκκλησίες και ούτω καθεξής. Αλλά μήπως ακούγετε εδώ η από καιρό γνωστή δήλωση των υπερήφανων Φαρισαίων: «...σπέρμα Ἀβραάμ ἐσμεν...» (Ιω. 8, 33-34); Μήπως τα λόγια για τις πρεσβείες της Κωνσταντινούπολης είναι απλά κάλυψη και δικαιολογία για τις ανομίες που διέπραξε ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος; Όπως κι να ‘χει, αλλά τα γεγονότα παραμένουν γεγονότα, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος έπραξε τα εξής:

Πρώτον, συλλειτούργησε με τον Επιφάνειο Ντουμένκο και άλλα πρόσωπα τα οποία, σύμφωνα με τους κανόνες, δεν είχαν επισκοπική χειροτονία και γενικά ιεροσύνη.

Δεύτερον, δέχθηκε στην κοινωνία από το σχίσμα, το οποίο είναι θανάσιμη αμαρτία, άτομα χωρίς μετάνοια. Και ακόμη και οι ισχυρισμοί του ότι εξέτασε την προσφυγή τους κατά των αποφάσεων του Πατριαρχείου Μόσχας δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, επειδή η εξέταση της προσφυγής συνεπάγεται με τη συγκεκριμένη δίκη και την υποχρεωτική ακρόαση και των δύο πλευρών της διαφοράς. Όλα αυτά δεν υπήρχαν.

Τρίτον, χορήγησε αυτοκέφαλο στην Ουκρανία, σε αντίθεση με την σαφώς διατυπωμένη διαφωνία της μοναδικής κανονικής δομής στην Ουκρανία – Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, με επικεφαλής τον Μακαριώτατο Μητροπολίτη Ονούφριο. Είναι πρωτοφανές θέμα για την Εκκλησία, η αυτοκεφαλία να χορηγείται σε αυτούς που είναι ενάντια σε αυτήν την αυτοκεφαλία.

Και αποδεικνύεται ότι οι ανομίες του Πατριάρχη Βαρθολομαίου πρέπει να υιοθετηθούν από το σεβασμό προς το Οικουμενικό θρόνο;

Όλα αυτά, όπως και άλλες πράξεις του Πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης, προτείνεται να δικαιολογηθούν με το γεγονός ότι είναι ο Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης και, είτε έχει δίκιο ή όχι, πρέπει να τον υπακούμε. Ακριβώς τέτοιες διαθέσεις υπάρχουν σήμερα σε εκείνα τα μοναστήρια του Αγίου Όρους που συμφωνούν να δεχτούν στην κοινωνία την σχισματική Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας. Τα ίδια αισθήματα υπάρχουν μεταξύ ορισμένων ιεραρχών της Ελληνικής Εκκλησίας. Και αποδεικνύεται ότι οι ανομίες του Πατριάρχη Βαρθολομαίου πρέπει να υιοθετηθούν από το σεβασμό προς το Οικουμενικό θρόνο;

Μάλλον όλοι, χωρίς εξαίρεση, καταλαβαίνουν ότι οι αποφάσεις της Κωνσταντινούπολης για την Ουκρανία είναι λάθος. Αυτό αποδεικνύεται επίσης από το γεγονός ότι μετά από αυτές τις αποφάσεις στην Ουκρανία άρχισαν οι πραγματικοί θρησκευτικοί διωγμοί κατά των πιστών της κανονικής Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Οι ναοί και η εκκλησιαστική ιδιοκτησία βίαια καταλαμβάνονται από τους πιστούς και αυτοί εκδιώκονται από τα σπίτια τους και απειλούνται με σωματική βλάβη. Μπορείτε να έρθετε σε ένα τέτοιο χωριό και να δείτε με τα μάτια σας τους καταστρεπτικούς καρπούς των αποφάσεων του Πατριάρχη Βαρθολομαίου.

«ἄραγε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούς» (Ματθαίος 7, 20) είπε ο Κύριος. Στις ουκρανικές πόλεις και χωριά έγινε μεγάλη σύγκρουση. Η εχθρότητα έλαβε χώρα εκεί όπου υπήρχε ειρήνη πριν. Ο γείτονας έγινε εχθρός του γείτονά του, ο συγγενής του συγγενή του, ακόμη και μέσα στις οικογένειες υπάρχει ρωγμή εχθρότητας και μίσους. Αυτοί είναι οι καρποί που έφερε ο Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης στην Ουκρανία. Όλα αυτά έρχονται σε αντίθεση με την αλήθεια του Θεού, η οποία καλεί να αγαπάμε τον Θεό και το πλησίον μας.

Όμως, παρά την προφανή αντίληψη ότι η Κωνσταντινούπολη έκανε λάθος και αδικία, πολλοί φοβούνται να το παραδεχτούν επειδή μια τέτοια αναγνώριση μπορεί να τινάξει την εξουσία του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης. Αλλά είναι σωστή αυτή η άποψη;

Ο γείτονας έγινε εχθρός του γείτονά του, ο συγγενής του συγγενή του, ακόμη και μέσα στις οικογένειες υπάρχει ρωγμή εχθρότητας και μίσους. Αυτοί είναι οι καρποί που έφερε ο Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης στην Ουκρανία. Όλα αυτά έρχονται σε αντίθεση με την αλήθεια του Θεού, η οποία καλεί να αγαπάμε τον Θεό και το πλησίον μας.

Δεν υπάρχει τίποτα κακό στο σεβασμό προς τον Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, δεν υπάρχει τίποτα κακό να αποδίδουμε φόρο τιμής στα κατορθώματα του βυζαντινού πολιτισμού, δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να σεβόμαστε τη συμβολή των Ελλήνων στην Ορθοδοξία και στην ανθρώπινη κοινωνία εν γένει. Μπορούμε επίσης να ονειρευόμαστε ότι κάποια μέρα η Κωνσταντινούπολη, ως πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, θα αποκατασταθεί σε όλη της την προηγούμενη δόξα και δύναμη και ο Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης θα είναι πάλι ο επίσκοπος της «βασιλεύουσας πόλης». Αλλά δεν μπορούμε να βάλουμε όλα αυτά πάνω από την αλήθεια του Θεού. Δεν μπορούμε να τιμούμαι το εθνικό πάνω από το Θείο. Η εξουσία του θρόνου της Κωνσταντινούπολης δεν μπορεί να τοποθετηθεί πάνω από την ίδια την Εκκλησία του Χριστού. Ο Κύριος είπε: «Ὁ φιλῶν πατέρα ἢ μητέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος· καὶ ὁ φιλῶν υἱὸν ἢ θυγατέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος·» (Ματθ. 10, 37). Η αξιοπρέπεια της Κωνσταντινούπολης δεν μπορεί να επιβεβαιώνεται παραβιάζοντας τις εντολές του Θεού και τους Ιερούς Κανόνες της Εκκλησίας.

Και αν οι σημερινές αποφάσεις του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης στην Ουκρανία θα αναγνωριστούν παράνομες, αυτό δεν θα μειώσει, αλλά θα ενισχύσει μόνο την εξουσία του θρόνου της Κωνσταντινούπολης. Και αν οι πράξεις του Πατριάρχη Βαρθολομαίου κηρυχθούν παράνομες, αυτό θα δείξει μόνο την πιστότητα της Κωνσταντινούπολης στον Χριστό και την Εκκλησία Του. Στην ιστορία του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως έχει επανειλημμένα συμβεί ότι ένα συμβούλιο ιεραρχών εξέθεσε την αστάθεια των προκαθήμενων της Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης. Έτσι συνέβη το 5ο αιώνα με τον Πατριάρχη Νεστόριο, τον 6ο αιώνα με τον Πατριάρχη Άνθιμο, τον 7ο αιώνα με τους Πατριάρχες Σέργιο, Πύρρο, Παύλο Β' και Πέτρο, τον 8ο αιώνα με τους Πατριάρχες Αναστάσιο, Κωνσταντίνο Β και Νικήτα, τον 9ο αιώνα με τους Πατριάρχες Θεόδοτο, Αντώνιο και τον Ιωάννη Ζ’ Γραμματικό, τον 13ο αιώνα με τον Πατριάρχη Ιωάννη ΙΑ’ Βεκκός και άλλους. Έχοντας αποκαλύψει το λάθος σκέψεων αυτών των προκαθήμενων η ίδια η έδρα της Κωνσταντινούπολης ενισχύθηκε μόνο με τη σωστή πίστη και έγινε ικανή να εδραιώσει άλλους σε αυτήν. Ίσως κάτι τέτοιο συμβεί και τώρα, ίσως ο ίδιος ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος θα βρει το θάρρος να παραδεχτεί τα λάθη του. Διαφορετικά, κανένα πλεονέκτημα τόσο του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης όσο και ολόκληρου του ελληνικού πολιτισμού δεν θα ωφελήσει κανέναν. «καὶ μὴ ἄρξησθε λέγειν ἐν ἑαυτοῖς, πατέρα ἔχομεν τὸν Ἀβραάμ· λέγω γὰρ ὑμῖν ὅτι δύναται ὁ Θεὸς ἐκ τῶν λίθων τούτων ἐγεῖραι τέκνα τῷ Ἀβραάμ» (Λουκ. 3, 8).