უმე-ის აკრძალვა, როგორც უკრაინის ხელისუფლების პოლიტიკური „შპაგატი“
უმე-ის აკრძალვის ვითარებაში, უკრაინის მთავრობა დილემის წინაშეა. ერთის მხრივ, უმე-ის აკრძალვა ნიშნავს სანქციებთან შეჯახებას. მეორეს მხრივ, თუ არ აკრძალავენ, ეს ნიშნავს რადიკალებთან შეჯახებას. რას აირჩევენ ბანკოვაზე?
ბოლო ორი წლის განმავლობაში, კიევ-პეჩერის ლავრაში პირველი ჩხრეკით დაწყებული, ჩვენ ვნახეთ უკრაინის მართლმადიდებლური ეკლესიის აკრძალვის საოცარი „ეპოპეა“. საოცარი კანონზომიერებით ისმის უმაღლესი რადიდან და უკრაინის პოლიტიკის ცალკეული წარმომადგენლების მხრიდან განცხადებები, რომ „მოსკოვის ეკლესიას“ ადგილი არ აქვს უკრაინაში. გამუდმებით ჩანს, რომ კანონი N 8371 უახლოეს მომავალში მიიღება, თუმცა... ეს ჯერ არ მომხდარა. რატომ?
პრეზიდენტი ზელენსკი და მისი პოზიცია
ეს სიტუაცია გვიჩვენებს კლასიკურ პოლიტიკურ თამაშს, სახელწოდებით "შპაგატი". უკრაინის ხელისუფლებამ ამ პოზიციაზე თავისი თავი დააყენა და ახლა ინტენსიურად ეძებს პოზიციის შეცვლის შესაძლებლობას.
ჩვენ გვახსოვს, რომ არჩევნებამდე ზელენსკიმ მკაცრად გაუსვა ხაზი თავის არარელიგიურობას და არაერთხელ განაცხადა, რომ არ აპირებდა ეკლესიის საქმეებში ჩარევას, განსხვავებით მისი წინამორბედი პეტრო პოროშენკოსგან. მას არ ეშინოდა ამაზე საუბარის არა მხოლოდ უკრაინელი ამომრჩევლის, არამედ მეუ-ს შექმნის ერთ-ერთი ინიციატორის - პატრიარქ ბართლომეოსის თვალწინ.
მაგალითად, 2019 წელს კონსტანტინოპოლის საპატრიარქოს ხელმძღვანელთან შეხვედრისას ზელენსკიმ პირდაპირ თქვა, რომ „ჩვენი საერთო ღირებულება ადამიანის სიცოცხლეა. და ეს არის ჩემთვის მთავარი, განსაკუთრებით ახლა, როცა გავხდი უკრაინის პრეზიდენტი. ხელისუფლება არ უნდა ჩაერიოს საეკლესიო საქმეებში, მე დავიცავ ეკლესიის დამოუკიდებლობას“.
ამან ზელენსკის საშუალება მისცა დიდი ხნით მოეშუშებინა უკრაინაში საეკლესიო დაპირისპირება, რადგან აშკარა იყო, რომ უმე-ის წინააღმდეგ თამაში იყო თამაში პოროშენკოს მხარეზე. რადგან ეკლესიის წინააღმდეგ ბრძოლაში მხოლოდ პოროშენკომ გაიმარჯვა - ბოლოს და ბოლოს, სწორედ მან წამოიწყო ტომოსი, მეუ და კანონიკური ეკლესიის აკრძალვა. ეს ფაქტი იმდენად აშკარაა, რომ ცდილობენ როგორმე გაათანაბრონ ის „სიკოფანტის“ გარემოცვაში. მაგალითად, "ტომოსის ისტორიის" პირდაპირი მონაწილე როსტისლავ პავლენკო სიტყვასიტყვით იმართლებს თავს, რომ უმე-ის აკრძალვის პროექტი არ არის მომგებიანი პოროშენკოსთვის, მაგრამ "სასარგებლოა უკრაინისთვის, რადგან ის წყვეტს ძლიერებს და "ყველაზე ცნობილს". სტატიის ტერმინოლოგია, "რუსული სამყაროს საცეცები". „ამიტომ პოროშენკო და ევროპული სოლიდარობა მხარს უჭერენ მას“, არწმუნებს პავლენკო ყველას, ვისაც ამაში ეჭვი ეპარება.
რიტორიკის შეცვლა
პრეზიდენტის კაბინეტში კი ასეთი „ეჭვები“ საკმარისი იყო. ომის დასაწყისშიც კი, ზელენსკის გარემოცვამ თქვა, რომ უმე-ის აკრძალვა შიდა კონფლიქტს გამოიწვევდა. მაგალითად, მიხაილ პოდოლიაკი, რომელიც კომენტარს აკეთებს უკრაინის მართლმადიდებლური ეკლესიის საქმიანობის აკრძალვის იდეაზე უკრაინაში, მოუწოდა არ გაეკეთებინა სპეკულირება რელიგიურ თემებზე. „მე ვთხოვდი ხალხს, არ აკეთონ სპეკულირება ამ თემაზე, რადგან ჩვენ შეგვიძლია მივიღოთ შიდა კონფლიქტი, მაგრამ ჩვენთვის დღეს ის ერთიანობა, რომელიც უკრაინამ აჩვენა მთელ მსოფლიოს, ბევრად უფრო ფუნდამენტური და მნიშვნელოვანია. „უკრაინის მართლმადიდებლური ეკლესია თავად გადაწყვეტს, როგორ იცხოვროს ომის შემდგომ უკრაინაში, რადგან ეს მათთვის ფუნდამენტურად მნიშვნელოვანი იქნება“, - აღნიშნა პრეზიდენტის აპარატის უფროსის მრჩეველმა 2022 წლის მარტში.
თუმცა, ომის დაწყებიდან დაახლოებით ექვსი თვის შემდეგ, ზელენსკის და მისი წრის რიტორიკა მკვეთრად შეიცვალა. ჯერ გაჩნდა განცხადებები „კოლაბორანტი მღვდლების“ შესახებ, რასაც მოჰყვა ჩხრეკა ლავრაში, მონასტრებსა და ეპარქიებში, შემდეგ კი ეპისკოპოსებისა და მღვდლების დაპატიმრება. ხელისუფრლებამ ყველა დონეზე დაიწყო ლაპარაკი უმე-ის აკრძალვის აუცილებლობაზე, რაც ამ ნაბიჯს ამართლებს მოსკოვთან დაკავშირებული რელიგიური ორგანიზაციების საქმიანობის შეწყვეტის კანონით. და ამ შემთხვევაშიც ზელენსკის ჰყავდა ადამიანები, რომლებიც კატეგორიულად ეწინააღმდეგებოდნენ იმას, რაც ხდებოდა.
მაგალითად, იმდროინდელმა პრეზიდენტის ოფისის კიდევ ერთმა მრჩეველმა, ალექსეი არესტოვიჩმა, ნათლად განმარტა, რომ უმე-ის აკრძალვის საკითხი უკიდურესად არახელსაყრელი იყო უკრაინის ხელისუფლებისთვის: ”თქვენ ნახეთ სათაურები Fox News-ზე, როდესაც უუს შევიდა კიევ-პეჩერის და სხვა ლავრაში: "ზელენსკიმ ომი გამოუცხადა ქრისტიანობას"? Fox News არის რესპუბლიკელების მთავარი არხი. კარგია ასეთი სათაურები უკრაინისთვის? იმ კომპლექსური პროცესების გათვალისწინებით, რაც იქ მიმდინარეობს (უმე-ში - რედ.), ჩვენ უნდა მოვიგოთ ჩვენს მხარეზე ისინი, ვინც ჩვენ გვერდით არიან და უხეში რეპრესიები გავხდეთ უკრაინის წინააღმდეგ. ანუ ზეწოლას მოვახდენთ იქ მიმავალ 6 მილიონ მოქალაქეზე, რომლებიც ვერ ლაპარაკობენ რუსულად? ისინი უბრალოდ მიდიან იქ, რადგან მათი ბებიები და ბაბუები დადიოდნენ იქ! ისინი ყველა მტრები და აგენტები არიან?!“ - აღნიშნა არესტოვიჩმა.
პრეზიდენტის ოფისის მრჩეველმა დასძინა, რომ ასეთი პოლიტიკური ტექნოლოგია აშკარად აზიანებს სახელმწიფოს. „გვინდა ნორმალური ძალაუფლება, თუ გვინდა ვიყოთ იდიოტები გაყოფის პრიმიტიული ტექნოლოგიის გულისთვის? ეს არის პოლიტიკური ტექნოლოგია და არა კულტურული პოლიტიკა. ძალიან მარტივია: ან გონივრული ადამიანებივით ვიქცევით ან იდიოტებივით. ჩვენ ისევ იდიოტებივით ვიქცევით“, - თქვა არესტოვიჩმა 2023 წლის იანვარში (!).
თუმცა, პრეზიდენტის ოფისმა არ მოუსმინა არც მის სიტყვებს და არც „ადრეული“ პოდოლიაკისა და ზელენსკის სიტყვებს და დაიწყო აქტიური პროპაგანდა თემაზე, რომ უმე-ის აკრძალვის ინიციატივა პრეზიდენტის მხრიდან მოვიდა. ამოცანა მარტივია: პოროშენკოს „განზე გადადგომა“ ისე, რომ ,,ლავრა’’ ზელენსკის დარჩეს. პრეზიდენტს უბრალოდ მოატყუეს, რომ 8371 კანონის მიღება მის პოლიტიკურ რეიტინგს წაადგება.
ამგვარად, უკრაინის უმაღლესი რადას ჰუმანიტარული პოლიტიკის კომიტეტის ხელმძღვანელმა, დეპუტატმა ,, ხალხის მსახური’’-ს პარტიიდან ნიკიტა პოტურაევმა განაცხადა, რომ როდესაც ის შეხვდა ზელენსკის, მან მოწმეების თანდასწრებით გააჟღერა, რომ რთული პოლიტიკური ვითარების გამო, უმე-ს ამკრძალავ კანონს კენჭი უნდა უყარონ და რაც შეიძლება მალე მიიღონ. „პრეზიდენტის პოზიცია (უმე-ს აკრძალვის საკითხზე), როგორც ვიცი, არ შეცვლილა. მაგრამ ვიცი, რომ ოფისში (პრეზიდენტის - რედ.) გარკვეული ხალხი მოვიდა, ისინი არ იყვნენ ოფისიდან და ცდილობდნენ პრეზიდენტის დეზინფორმირებას: თითქოს ეს კანონი სასარგებლო იყო ევროსოლიდარობისთვის. მაგრამ ვოლოდიმირ ალექსანდროვიჩს ძალიან კარგად შეუძლია სიცრუის გარჩევა სიმართლისგან და, როგორც ვიცი, ამან არანაირად არ იმოქმედა მასზე“, - დაასკვნა პოტურაევმა.
მას ეხმაურება უზენაესი რადას სპიკერი სტეფანჩუკი, რომელიც ამტკიცებს, რომ როგორც კი კანონი „დასრულდება“, მას დაუყოვნებლივ შეიტანეს სხდომათა დარბაზში კენჭისყრისთვის.
შიდა წინააღმდეგობები
თუმცა, მეორე მხრივ, ვხედავთ, რომ კანონის მიღება რთულდება. ამრიგად, საპარლამენტო მონოუმრავლესობის წყარომ, ანონიმურობის პირობით, აუხსნა «Главкому»-ს , რატომ არ ჩქარობენ 8371 კანონპროექტის შეტანას უმაღლეს რადაში: "დანილოვი (ეროვნული ყოფილი მდივანი. უშიშროებისა და თავდაცვის საბჭო), რომელმაც ხელი შეუწყო უმე-მს-ის აკრძალვას, იქ აღარ არის, უშიშროების საბჭოს ახალ მდივანს ამის დრო არ აქვს, მალიუკს - ასევე, პოტურაევი კიდევ უფრო დაშორდა პრეზიდენტის ადმინისტრაციას. არახამია პრეზიდენტს განუმარტავს, რომ საკმარისი ხმები არ არის, ერმაკი უბრალოდ არ არის აღფრთოვანებული ამ იდეით. და ზოგადად, ბანკოვაიაში კიდევ ერთი ასეთი საჯარო განხეთქილების დაძლევის გარანტია არ არის. უფრო მეტიც, წყარომ დასძინა, რომ მონოუმრავლესობას აქვს მტკიცე რწმენა, რომ ამ კანონპროექტის კენჭისყრა პოპულარობას შემატებს უკრაინის ყოფილ პრეზიდენტ პეტრო პოროშენკოს და მის პარტიას „ევროპული სოლიდარობა“. ”ანუ, ყველა ისარი “ქრისტიანობის დევნასთან” დაკავშირებით ვლადიმერ ალექსანდროვიჩისკენ არის მიმართული და ყველა მიღწევა პიოტრ ალექსეევიჩს ეკუთვნის. მაშ, რატომ ჩქარობთ?“ - დაასკვნა გლავკომის თანამოსაუბრემ.
თუმცა, ხელისუფლების წინაშე არსებული წმინდა პოლიტიკური პრობლემების გარდა, თუ უმე აიკრძალება, ჩნდება საერთაშორისო პრობლემების უკიდურესად სერიოზული პერსპექტივა. არ აქვს მნიშვნელობა, როგორ ყვიროდა პოროშენკო, რომ გარდაცვლილი მაიკლ ჯექსონი ემხრობოდა კანონიკური ეკლესიის განადგურებას, შეერთებულ შტატებში მცხოვრები პოლიტიკური და საზოგადო მოღვაწეები აშკარად არ უჭერენ მხარს ამ იდეას.
ადვოკატი რობერტ ამსტერდამი დაჰპირდა სანქციებს შეერთებული შტატებისა და სხვა ცივილიზებული ქვეყნებისგან უმე-ის აკრძალვის კანონის მიღების საპასუხოდ. ამ პერსპექტივის სერიოზულობას ადასტურებს აშშ-ს მაღალი რანგის ოფიციალური პირების არაერთი განცხადება, როგორიცაა ჯონ ვენსი (აშშ-ს შესაძლო ვიცე პრეზიდენტი), კეტრინ უაიტფორდი (რესპუბლიკური ახალგაზრდული ფრთის ლიდერი) და ტაკერ კარლსონი (მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული ჟურნალისტი).
გარდა ამისა, აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტის ანგარიშში ასევე მითითებულია, რომ უკრაინაში ირღვევა მორწმუნეების უფლებები, რაც სანქციების საფრთხეს ძალიან, ძალიან რეალურს ხდის. სწორედ ამ მიზეზით უკრაინული მედია წერს, რომ კონსერვატიული რესპუბლიკელებისთვის უმე-ის აკრძალვა ამოსავალი წერტილია. „ამ საკითხზე მათ უკვე არაერთხელ მისცეს სიგნალები პარლამენტარებს და პრეზიდენტის აპარატს. ანუ, ჩვენ შეიძლება დავკარგოთ დახმარება, თუ ეს მოხდება“, - წერს NV. ის ფაქტი, რომ ეს ინფორმაცია ყალბი არ არის, დაადასტურა ბეზუგლაიამ, რომელმაც თქვა, რომ სახალხო დეპუტატების დელეგაცია მიდიოდა შეერთებულ შტატებში, რათა „მოეგვარებინა საკითხი“ 8371 კანონის მიღებასთან დაკავშირებით.
არის თუ არა გამოსავალი "შპაგატიდან"?
სახალხო დეპუტატის შევჩენკოს თქმით, ის ვერ ხედავს ქვეყნის უმაღლესი ხელმძღვანელობის მხრიდან უმე-ის აკრძალვის „გადაჭრის“ სურვილს. „შესაძლო სანქციების შესახებ ინფორმაციამ ბევრის ხმის მიცემის სურვილი შეარყია. ბევრია ყოყმანობს, ვინც ლობისტებმა, როგორც ამბობენ, პატრიოტიზმისთვის აიყვანეს. მათ ხარჯზე აპირებდნენ გასვლას. მაგრამ, როგორც ჩანს, გათვლა არ გამართლდა“, - განაცხადა სახალხო დეპუტატმა. მისივე თქმით, კანონპროექტის განხილვა აგვისტოს ბოლომდე გადაიდო და შემდეგ შესაძლოა კენჭისყრაზე საერთოდ არ დადგეს.
და სწორედ აქ ჩნდება „შპაგატი“. იმის გამო, რომ ხელისუფლებას არ შეუძლია უბრალოდ უარი თქვას უმე-ის აკრძალვაზე. ჯერ ერთი, იმიტომ, რომ პრეზიდენტის ოფისი დიდი ხანია აღვივებს უკრაინულ საზოგადოებას მედიის საშუალებით და ამტკიცებს, რომ უმე არის მოღალატეების დაჯგუფება. მეორეც, ნაციონალისტებსა და ფსევდოპატრიოტებზე დაყრდნობილი, ხელისუფლება ვალდებულია გამოავლინოს მზადყოფნა ბოლომდე წასასვლელად - თუნდაც საკუთარი თავის და ქვეყნის საზიანოდ. ბოლოს და ბოლოს, მემარჯვენე რადიკალებმა შეიძლება ჩათვალონ, რომ უმე-ის აკრძალვაზე უარის თქმა „ღალატია“. მაგრამ მათ არ სურთ ბანკოვაზე მათთან „პაექრობა“ - უამრავი სხვა პრობლემაა.
ასე ჩნდება სიტუაცია, როდესაც „თან გინდა, თან გტკივა“: ერთის მხრივ, ზოგიერთი დეპუტატი (პოტურაევი, სტეფანჩუკი და ა.შ.), ისევე როგორც პრეზიდენტის მტრები (პოროშენკო და მემარჯვენე რადიკალები) საუბრობენ ამის აუცილებლობაზე. მიიღებენ კანონს, ხოლო მეორე მხრივ, პრეზიდენტის პარტიის წარმომადგენლები სანქციების შიშით ახორციელებენ მის მიღებას. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ხელისუფლება კლასიკურ „შპაგატშია“, საიდანაც ორი გამოსავალია: შარვლის გახევა (წაიკითხე: ქვეყანა) ან ისე დაბლა ჩაძირვა, რომ ადგომა აღარ იქნება შესაძლებელი.
დასკვნა
დარწმუნებით შეუძლებელია იმის თქმა, თუ რომელი გზა აირჩევა ბანკოვაზე. ხელისუფლებამ კარგად იცის, რომ უმე-ის აკრძალვა პოლიტიკურადაც და სტრატეგიულადაც წამგებიანია. თუმცა, ამ გეგმის მიტოვება და საზოგადოების გაცხელებული მოლოდინების ფონზე უკან თამაში ასევე ძალიან რთულია. მაგრამ გადაწყვეტილება უნდა იქნას მიღებული. და რაღაც გვეუბნება, რომ პოროშენკო და კომპანია შეძლებენ თავიანთი კანონპროექტის გატარებას, რაც ზელენსკის და მის გარემოცვას უკიდურესად არახელსაყრელ მდგომარეობაში ჩააყენებს. ამის შესახებ შემდეგ სტატიაში.
