8371 კანონპროექტი უკრაინის საერთაშორისო ვალდებულებებს არ პასუხობს
საერთაშორისო სამართალდამცავ ორგანიზაციებს უკრაინის ხელისუფლებისგან არ მიუღიათ მოთხოვნები უმე-ს აკრძალვის კანონპროექტის ანალიზის შესახებ, მაგრამ „ამას სიამოვნებით გააკეთებდნენ, რომ მოეთხოვათ“.
8371 კანონის პროექტი უმე-ს აკრძალვის შესახებ არ პასუხობს უკრაინის საერთაშორისო ვალდებულებებს ადამიანის უფლებების, რელიგიისა და შეხედულებების პატივისცემისა და დაცვის, შეხედულებებისა და გაერთიანებების გამოხატვის თავისუფლების კუთხით. ამის შესახებ ნათქვამია სტატიაში, რომელიც 2024 წლის 6 მარტს ნორვეგიული სამართალდამცავი ორგანიზაციის „ფორუმი 18“-ის საიტზეა გამოქვეყნებული.
სტატიის ავტორი დიმიტრი ვოვკი, ბენჟამინ ნ. კარდოზოს სამართლის სკოლის მოწვეული პროფესორი და უკრაინაში იაროსლავ ბრძენის სახელობის ნაციონალურ იურიდიულ უნივერსიტეტთან არსებული უმაღლესი სამართლისა და რელიგიათცოდნეობის ცენტრის მმართველი, უკრაინის კათოლიკურ უნივერსიტეტის სამართლის პედაგოგი ამ კანონპროექტის საფუძვლიან იურიდიულ ანალიზს იძლევა.
„კანონპროექტის მიღება არსებული რედაქციით მოწმობს იმას, რომ უკრაინის სახელმწიფომ გადაწყვიტა სასტიკად მოექცეს უმე-ს, - ხაზს უსვამს ავტორი. - მღვდელმსახურთა, მორწმუნეთა და სამრევლოების პასუხისგებაში მიცემის გარდა, რომლებიც დანაშაულებებში გარეულები, უსაფრთხოებასთან კავშირში არიან, სახელმწიფო განაგრძობს უმე-ს ყველა სამრევლოს დევნას რმე-სთან საეკლესიო და ისტორიული კავშირების გამო“.
მისი აზრით, ამგვარად დაკანონდება უმე-ს ყველა სამრევლოს სამართლებრივი სტატუსის მაშტაბური და სწრაფი მოხსნა.
„ეს როგორც ზოგიერთი რეგიონის ადგილობრივი საბჭოების მიერ ადრე მიღებული გადაწყვეტილებების ლეგიტიმაციას ახდენს, რომლებიც ეხება უმე-ს სამრევლოების მიერ მიწის ან ქონების არენდის უფლებას, ასევე აიძულებს უმე-ს ორგანიზაციებს, რომ დატოვონ რამდენიმე სახელმწიფო ისტორიულად მნიშვნელოვანი საკულტო შენობა, ისეთი, როგორიც პოჩაევოს ლავრაა ტერნოპოლის ოლქში“, - დაასკვნა მან.
პროფესორ დ. ვოვკის ანალიზის თანახმად, კანონპროექტი აგრეთვე საგრძნობლად ამაღლებს სახელმწიფოს როლს რელიგიათშორის ურთიერთობებში და აფართოვებს ეთნოპოლიტიკისა და სინდისის თავისუფლების დირექციის უფლებამოსილებებს რელიგიური გაერთიანებებისა და რელიგიური იდეების გამოხატვის მონიტორინგში და კონტროლში. უფლებამოსილებების ასეთ გაფართოვებას, დარწმუნებულია ავტორი, არ ექნება საკმარისი სამართლებრივი დაცვა მათი თვითნებური გამოყენებისგან.
„ამ პრობლემების ზედმიწევნით გადაწყვეტილების გარეშე კანონის პროექტი ვერ შეძლებს უკრაინის საერთაშორისო ვალდებულებების იმპლემენტირებას რელიგიებისა და შეხედულებების თავისუფლების პატივისცემასა და დაცვაში, შეხედულებებისა და გაერთიანებების გამოხატვის თავისუფლებაში“, - ხაზს უსვამს ექსპერტი.
ნორვეგიული გამომცემლობა ფორუმი 18-ის ინფორმაციით, რიგი საერთაშორისო ორგანიზაციებისა მზად არის ამ კანონპროექტზე შეიქმნას თავისი საექსპერტო შეხედულება, მაგრამ მათ უკრაინის ხელისუფლებისგან არანაირი მოთხოვნა არ მიუღიათ.
„ეუთო-ს დემოკრატიული ინტიტუტებისა და ადამიანის უფლებათა ბიუროს უკრაინის ხელისუფლებისგან არანაირი მოთხოვნა არ მიუღია კანონპროექტის გადახედვის შესახებ, აუწყებს 6 მარტს ფორუმ 18-ს ამ ბიუროს წარმომადგენელი კატია ანდრუში ვარშავიდან. თუმცა „ჩვენ ამას სიამოვნებით გავაკეთებდით, რომ მოეთხოვათ“, - ნათქვამია სტატიაში. - ასევე ევროპის საბჭოს ვენეციურმა კომისიამ ფორუმ 18-ს შეატყობინა, რომ ამ კანონპროექტის გადახედვაზე მოთხოვნა არ მიუღია“.
როგორც მჟკ იუწყებოდა, უმე-ს აკრძალვა რუსეთის დოკუმენტების საფუძველზე შესაძლებელი იქნება.
