Καρδινάλιος δήλωσε ανάγκη «ανταλλαγής δώρων» μεταξύ Καθολικών και Ορθόδοξων

Στις 7 Οκτωβρίου 2020 ο Καρδινάλιος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και ο επικεφαλής του Συμβουλίου του Πάπα για την Προώθηση της Χριστιανικής Ενότητας Κουρτ Κοχ δήλωσε ότι οι Καθολικοί και οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί πρέπει να «ανταλλάσσουν δώρα», αναφέρει ο ιστότοπος Christianunity.va.

Κάνοντας διάλεξη μετά από πρόσκληση της οργάνωσης «Pro Oriente», ο Καρδινάλιος Κουρτ Κοχ μοιράστηκε στο κοινό το όραμά του για τον καθολικό-ορθόδοξο οικουμενικό διάλογο.

Ο καρδινάλιος υπενθύμισε ότι «σύμφωνα με τον χάρτη του ιδρύματος, το Pro Oriente έχει αναλάβει το συγκεκριμένο καθήκον της "καλλιέργειας και ανάπτυξης οικουμενικών σχέσεων μεταξύ των Ρωμαιοκαθολικών και Ορθόδοξων Εκκλησιών, καθώς και των Ανατολικών Ορθόδοξων Εκκλησιών, εμβάθυνσης των οικουμενικών συναισθημάτων μεταξύ των Χριστιανών και υποστήριξης οικουμενικών πρωτοβουλιών"».

Ο Κοχ είναι σίγουρος ότι όταν ο άνθρωπος αισθάνεται την ιστορική και θεολογική ομοιότητα της Καθολικής και Ορθόδοξης Εκκλησιών, τότε «αισθάνεται επίσης με ιδιαίτερη ένταση την ανάγκη να ξεπεραστεί ο διαχωρισμός στην Εκκλησία μεταξύ Ανατολής και Δύσης και να ανανεωθεί η Ευχαριστιακή κοινωνία».

Ο καρδινάλιος σημείωσε ότι προς το παρόν έχει επιτευχθεί κάποια συναίνεση μεταξύ των καθολικών και των ορθόδοξων μη Χαλκηδονικών εκκλησιών στον τομέα της Χριστολογίας και για να προετοιμαστεί η επίτευξη κοινής Ευχαριστίας το 2003, δημιουργήθηκε Κοινή Διεθνής Επιτροπή μεταξύ της Καθολικής Εκκλησίας και των Ανατολικών Ορθόδοξων Εκκλησιών, η οποία κατά το διάστημα αυτό έχει ήδη υιοθετήσει κάποια έγγραφα, συμπεριλαμβανομένου εγγράφου με τίτλο «Κοινωνία στη ζωή της πρώτης εκκλησίας και οι συνέπειες της αναζήτησης της κοινωνίας σήμερα».

Ο Κοχ είπε επίσης ότι η Επιτροπή ασχολείται «με επίλυση των εκκλησιαστικών προβλημάτων, που θα βοηθήσει τις εκκλησίες να ξεπεράσουν τις διαφορές και να κάνουν ένα σημαντικό βήμα μπροστά στο δρόμο προς την ευχαριστιακή κοινωνία».

Όσον αφορά τον διάλογο με τις Ορθόδοξες Εκκλησίες, ο καρδινάλιος σημείωσε ότι στις 7 Δεκεμβρίου 1965, πραγματοποιήθηκε ένα «ιστορικό γεγονός», όταν διαβάστηκαν τα μηνύματα του Πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης Αθηναγόρα και του Πάπα Παύλου ΣΤ´, ότι τα αμοιβαία αναθέματα του 1054 «αφαιρέθηκαν από τη μνήμη και το κέντρο της Εκκλησίας» «για να μην αποτελούν εμπόδιο στην προσέγγιση στην αγάπη».

«Έτσι, έχοντας εγκαταλείψει τον αφορισμό του 1054 σε λήθη, ανακοινώθηκε επίσης ότι δεν ανήκουν πλέον στο επίσημο ίδρυμα των Εκκλησιών. Αυτή η πράξη αφαίρεσε το δηλητήριο της καθαίρεσης από το σώμα της Εκκλησίας, αντικαθιστώντας "το σύμβολο του διαχωρισμού" με το "σύμβολο της αγάπης", και αυτό έγινε το σημείο εκκίνησης για τον οικουμενικό διάλογο αγάπης και αλήθειας», δήλωσε ο καρδινάλιος.

Υπενθύμισε ότι το 1988 η Κοινή Επιτροπή για Διάλογο μεταξύ της Ρ/καθ. και της Ορθόδοξης Εκκλησίας ενέκρινε έγγραφο «Περί σημασίας της Αποστολικής διαδοχής για αγιασμό και ενότητα του λαού του Θεού». Σύμφωνα με τον καρδινάλιο, «με αυτό το έγγραφο η Επιτροπή προέβλεπε ότι ο οικουμενικός διάλογος στο μέλλον θα πρέπει να αφιερωθεί στο θέμα του πρωτείου και, ως πρώτο βήμα, στη συζήτηση θεολογικών και κανονικών συνεπειών της μυστηριακής φύσης της Εκκλησίας και, συγκεκριμένα, στο ζήτημα της σχέσης μεταξύ εξουσίας και συμφιλίωσης στην Εκκλησία».
 
Ωστόσο, αυτό δεν συνέβη, επειδή η «αναβίωση» του ουνιτισμού στην Ουκρανία και τη Ρουμανία «αναβίωσε την παλιά πολεμική για τον ουνιτισμό και τον προσηλυτισμό, που οδήγησε σε απότομη επιδείνωση της ατμόσφαιρας του διαλόγου και αλλαγή στην σχεδιαζόμενη οικουμενική ατζέντα».

Ο Κοχ είναι πεπεισμένος ότι «παρά μια μακρά περίοδο προόδου στη θεολογία, ο θεολογικός διάλογος ναυάγησε λόγο του προβλήματος του ουνιτισμού και φαίνεται να έχει επιστρέψει στο μηδέν, τουλάχιστον όσον αφορά την επίλυση αυτού του ευαίσθητου προβλήματος».

Ωστόσο, ο Καρδινάλιος Κοχ σημείωσε ότι σήμερα ο διάλογος επαναλήφθηκε με συζήτηση για τη «συνοδικότητα και πρωτείο» στην Εκκλησία, και «το γεγονός ότι οι Καθολικοί και οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί το ανακοίνωσαν από κοινού για πρώτη φορά μπορεί να αξιολογηθεί ως ορόσημο στον Καθολικό-Ορθόδοξο διάλογο».

Η κοινή επιτροπή, είπε ο Καθολικός ιεράρχης, συνέταξε ένα σχέδιο, «σύμφωνα με το οποίο η Επιτροπή, βασιζόμενη στα θεολογικά θεμέλια του εγκριθέντος εγγράφου, θα έπρεπε στο επόμενο στάδιο, σε μια ιστορική μελέτη, να συζητήσει το ρόλο του Επισκόπου της Ρώμης στην πρώτη χιλιετία, κοινό για την Ανατολή και τη Δύση, προκειμένου στο δεύτερο στάδιο να αναλύσει διάφορα γεγονότα στην Ανατολή και τη Δύση στη δεύτερη χιλιετία και στ τρίτο – να αναπτύξει μια κοινή κατανόηση του πρωτείου και της πρακτικής του για την τρίτη χιλιετία».

Στη συνέχεια, η Επιτροπή θα συγκεντρώσει ό, τι έχει ήδη επιτευχθεί στον θεολογικό διάλογο και, έπειτα, «θα καθορίσει εκείνα τα θεολογικά και κανονικά ζητήματα που πρέπει ακόμη να επιλυθούν προκειμένου να βρεθεί ενότητα πίστης μεταξύ της Ορθόδοξης και της Καθολικής Εκκλησιών, η οποία θα ανοίξει το δρόμο για την Ευχαριστιακή κοινωνία».

Σημείωσε επίσης ότι ο διάλογος επί του παρόντος «αμαυρώνεται από βαθιά ένταση στις σχέσεις μεταξύ του Ρωσικού Ορθόδοξου Πατριαρχείου της Μόσχας και του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης σχετικά με το ζήτημα της αυτοκεφαλίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ουκρανία».

«Επειδή η Ιερή Σύνοδο του Πατριαρχείου της Μόσχας, σε απάντηση στις αποφάσεις του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου Α´ εν προκειμένω, αποφάσισε να απαγορεύσει τη συμμετοχή εκπροσώπων του Πατριαρχείου της Μόσχας σε όλες τις επιτροπές υπό την κοινή προεδρία ενός από τους επίσκοπους του Οικουμενικού Πατριαρχείου, γεγονός που επηρεάζει και την Κοινή Διεθνή Επιτροπή Θεολογικού Διαλόγου. Ωστόσο, επειδή οι Ορθόδοξες Εκκλησίες έχουν καθιερώσει ότι η απουσία μίας ή περισσότερων Ορθόδοξων Εκκλησιών δεν μπορεί να σημαίνει πλήρη παύση του διαλόγου, η Επιτροπή θα συνεχίσει τις εργασίες της για τη διεξαγωγή του διαλόγου», δήλωσε ο Κοχ.

Ο Καρδινάλιος είναι πεπεισμένος ότι «ο θεολογικός διάλογος θα οδηγήσει στο μέλλον μόνο εάν οι αντίστοιχες δυνάμεις και των δύο Εκκλησιών συμμετέχουν σε διάλογο μεταξύ τους με την ελπίδα ότι και οι δύο πλευρές θα είναι πρόθυμες να μαθαίνουν και ότι η θεμελιώδης αρχή του οικουμενικού διαλόγου, που είναι η αμοιβαία ανταλλαγή δώρων, μέσω της οποίας θα μπορέσουμε να μαθαίνουν ο ένας από τον άλλο».

Σημείωσε ότι το «δυνατό σημείο» στην Ορθοδοξία είναι ο συνοδικός χαρακτήρας της. «Από την άλλη πλευρά, μπορεί κανείς να αναμένει ότι οι Ορθόδοξες Εκκλησίες στον οικουμενικό διάλογο θα υιοθετήσουν ότι το πρωτείο δεν είναι μόνο δυνατή και θεολογικά νόμιμο, αλλά και απαραίτητη σε πανεκκλησιαστικό επίπεδο», και δε γίνεται χωρίς αυτό.

«Μπορεί επίσης να αναμένεται ότι οι Ορθόδοξες Εκκλησίες θα καταλάβουν ότι ένα τέτοιο υπουργείο ενότητας θα πρέπει να είναι κάτι περισσότερο από απλό πρωτείο της τιμής, αλλά και να περιλαμβάνει στοιχεία δικαιοδοσίας. Το γεγονός ότι ο Πάπας είναι "ο πρώτος μεταξύ των ίσων" θα γίνει επίσης εύκολα αποδεκτό από την Ορθοδοξία», τόνισε ο Κουρτ Κοχ.

Ο Καρδινάλιος είναι πεπεισμένος ότι «το υπουργείο του Επισκόπου της Ρώμης στα βάθη της ψυχής του πρέπει να γίνει κατανοητό μόνο από την άποψη της Ευχαριστίας, δηλαδή, ως πρωτείο της φιλανθρωπίας με την έννοια της Ευχαριστίας, που ενδιαφέρεται για την Εκκλησία για την ενότητα που το καθιστά δυνατή και προστατεύει την Ευχαριστιακή κοινωνία και αποτρέπει πειστικά και αποτελεσματικά στο να τοποθετηθεί ένα θυσιαστήριο απέναντι από το άλλο».

Σύμφωνα με τον καρδινάλιο, «η αμοιβαία ετοιμότητα για εκμάθηση είναι απαραίτητη για τους Καθολικούς και τους Ορθόδοξους να προχωρήσουν στο δρόμο της εξεύρεσης μιας ενιαίας και αδιαίρετης Εκκλησίας στην Ανατολή και τη Δύση, η οποία θα πρέπει να βρει το νόημά της στην ανανέωση της Ευχαριστιακής κοινωνίας».

Νωρίτερα η ΕΟΔ έγραψε ότι στη Γαλλία ο ιεράρχης του Φαναρίου προσευχήθηκε μαζί με του Καθολικούς στον Εσπερινό.