Έλληνας Θεολόγος πιστεύει ότι Πατρ. Ιεροσολύμων μπορεί να συγκαλέσει Σύνοδο
Ο Νικόλαος Μάννης υπενθύμισε ότι η ιστορία γνωρίζει πολλές περιπτώσεις όταν η παντορθόδοξη Σύνοδο συγκάλεσε το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων.
Ο Έλληνας θεολόγος Νικόλαος Μάννης πιστεύει ότι ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων μπορεί και επιβάλλεται να συγκαλέσει παντορθόδοξη Σύνοδο στην Ιορδανία, αναφέρει ο ελληνικός ιστότοπος «Ρομφαία».
Στο άρθρο, το πλήρες κείμενο του οποίου δημοσιεύτηκε από «Ρομφαία», ο Νικόλαος Μάννης αναφέρει ιστορικά παραδείγματα για το πώς το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων συγκάλεσε παντορθόδοξες Συνόδους.
Η πρώτη τέτοια περίπτωση έλαβε χώρα την Κυριακή της Πεντηκοστής του 763, όταν ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Θεόδωρος ο Α΄ (745-771) συγκάλεσε Σύνοδο στην οποία συμμετείχαν ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Κοσμάς (727-755) και ο Πατριάρχης Αντιοχείας Θεόδωρος (751-773), με τους υπ᾿ αυτούς Επισκόπους, και η οποία υπήρξε πανορθοδόξου χαρακτήρα, καταδικάσασα την Εικονομαχία. Το ότι ο τότε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Κωνσταντίνος ο Β΄, δεν συμμετείχε σε αυτήν - μιας και υπήρξε όργανο του φανατικού εικονομάχου αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Κοπρώνυμου και αναθεματίστηκε μετά θάνατον από την Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο -, μήπως μειώνει τον πανορθόδοξο χαρακτήρα της Συνόδου αυτής, της οποίας η Ομολογία Πίστεως κατά της Εικονομαχίας, αναγνώσθηκε και στα Πρακτικά της Ζ΄ Οικουμενικής; Και βέβαια, όχι!».
Η δεύτερη περίπτωση, όταν ο Πατριάρχης της Ιερουσαλήμ συγκάλεσε τη Σύνοδο παντορθοδόξου χαρακτήρα, έλαβε χώρα «Τον Απρίλιο του 836, κατά την β΄ φάση της Εικονομαχίας, περίοδο κατά την οποία στον θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως βρίσκονταν κυρίως εικονομάχοι Πατριάρχες, ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Βασίλειος (820-838) συγκρότησε «πολυπληθεστάτην ὑπὲρ τῆς προσκυνήσεως τῶν ἁγίων εἰκόνων, συμπαρισταμένων καὶ τῶν Πατριαρχῶν Ἀλεξανδρεία Χριστοφόρου (817-841) καὶ Ἀντιοχείας Ἰὼβ (813-843) εἶδός τι πανδήμου συνεδρίου, συνηγοροῦντος ὑπὲρ τῆς ὀρθοδοξίας». «Συνῆλθον δὲ αὐτοῖς καὶ Ἐπίσκοποι ἑκατὸν ὀγδοήκοντα καὶ πέντε, Ἠγούμενοι ἑκατὸν ἑβδομήκοντα καὶ εἷς, καὶ Μοναχοὶ χίλιοι ἑκατὸν πεντήκοντα καὶ τρεῖς». Η Σύνοδος απέστειλε Επιστολή στον εικονομάχο αυτοκράτορα Θεόφιλο, που έφερε στο φως ο ακάματος Ιωάννης Σακκελίων σε σχετική έκδοση, στην οποία εξαίρεται η σπουδαιότητα της Μεγάλης αυτής Συνόδου, με αδιαμφισβήτητο - όπως μπορεί να συμπεράνει εύκολα κανείς από τα παραπάνω - τον πανορθόδοξο χαρακτήρα της!»
Η τρίτη περίπτωση της σύγκλησης από το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων της Συνόδου παντορθοδόξου χαρακτήρα έγινε το 1443. Τότε ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Ιωακείμ (1431-?) «συνεκάλεσεν ἐν Ἱερουσαλὴμ Σύνοδον, εἰς ἣν παρέστησαν οἱ Πατριάρχαι Ἀλεξανδρείας Φιλόθεος (1435-1459) καὶ Ἀντιοχείας Δωρόθεος (1435-1452) πρὸς δὲ τούτοις ὁ Μητροπολίτης Καισαρείας Ἀρσένιος». Η Σύνοδος, η οποία είχε ξεκάθαρα πανορθόδοξο χαρακτήρα, κατέκρινε την ψευδένωση της Ψευδοσυνόδου Φερράρας-Φλωρεντίας, και συνάμα καταδίκασε σε αργία (και αφορισμό σε όσους αντισταθούν στις αποφάσεις της) τον λατινόφρονα Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Μητροφάνη τον Β΄ (1440-1443) μαζί με τα πρόσωπα που χειροτόνησε αυτός.
Ο θεολόγος γράφει ότι το έργο του ήταν απάντηση σε ένα άρθρο του Αναστάσιου Βαβούσκου, ο οποίος προσπάθησε «από κανονική άποψη» να δικαιολογήσει την απόρριψη του Πατριάρχη Βαρθολομαίου και του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου να συμμετάσχουν στην Πανορθόδοξη Σύνοδο με πρωτοβουλία του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεόφιλου.
Ο κ. Βαβούσκος λοιπόν σε πρόσφατο άρθρο του, με τίτλο «Μπορεί ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων να συγκαλέσει σύνοδο πανορθόδοξου χαρακτήρα;», ισχυρίζεται πως ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων δεν μπορεί να συγκαλέσει τέτοιου είδους Σύνοδο.
Σε αυτή την γνωμάτευση κατέληξε αφού πρώτα διερεύνησε, όπως ο ίδιος γράφει, «αν από πλευράς εκκλησιαστικής παραδόσεως είθισται ή τουλάχιστον υπάρχει κάποιο προηγούμενο, να συγκαλεί ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων σύνοδο και μάλιστα πανορθοδόξου χαρακτήρα».
Στην έρευνά του, ο κ. Βαβούσκος γράφει, ότι εντόπισε μόνο μία Σύνοδο, μετά την Αποστολική του 48, και συγκεκριμένα την Σύνοδο του 1672 στα Ιεροσόλυμα, υπό την προεδρία του γνωστού Δοσιθέου Ιεροσολύμων, η οποία όμως δεν ήταν πανορθοδόξου χαρακτήρα.
Ωστόσο, ο Νικόλαος Μάννης πιστεύει ότι ο Πατριάρχης της Ιερουσαλήμ έχει το κανονικό δικαίωμα να συγκαλεί Σύνοδο παντορθοδόξου χαρακτήρα, αλλά και κάθε άλλος Προκαθήμενος, όταν κινδυνεύει η Εκκλησία.
Ο Νικολάι Μάννης είναι σίγουρος ότι «με βάση τα αδιαμφισβήτητα αυτά στοιχεία ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλος αναμφιβόλως δύναται να συγκαλέσει Σύνοδο με πανορθόδοξο χαρακτήρα και με προσκεκλημένους όχι μόνο Προκαθημένους, αλλά και γενικώς Αρχιερείς Ορθοδόξων Εκκλησιών, και η οποία Σύνοδος οφείλει να λάβει θέση απέναντι στις καταγγελίες κατά του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως κ. Βαρθολομαίου (για αιρετικές δοξασίες, σχισματικές ενέργειες και υπέρβαση εξουσίας) και να θέσει τις βάσεις για μία αληθινή Πανορθόδοξη Σύνοδο, στην οποία με γνώμονα την Αλήθεια - και όχι τα συμφέροντα των Η.Π.Α., του Βατικανού ή άλλων ετεροδόξων Κρατών -, πρέπει να εξεταστούν όλα τα ζητήματα που απασχολούν την Ορθόδοξη Εκκλησία τον τελευταίο αιώνα».
Έτσι, ο Μάννης γράφει περαιτέρω: «Κατ' αυτόν τον τρόπο, ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλος θα φανεί αντάξιος των προαναφερθέντων προκατόχων του και θα αποδείξει πως επειδή σέβεται την Ορθοδοξία γνωρίζει ακριβώς την θέση και τις αρμοδιότητες του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, το οποίο δεν αποτελεί «υπερεκκλησία» βατικάνειου τύπου, αλλά Αδελφή Εκκλησία των άλλων Πατριαρχείων, που οφείλουν, να την επαναφέρουν στον ορθό δρόμο - αφού αυτό, δυστυχώς, παρεκκλίνει και προσπαθεί να μιμηθεί την Παλαιά Ρώμη στην πτώση της – , και όχι να συμπαρασύρονται και αυτά μαζί του».
Νωρίτερα, η ΕΟΔ έγραψε ότι, απαντώντας στην πρόσκληση του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεόφιλου Γ' να συμμετάσχει στη Σύνοδο Προκαθημένων των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών, ο Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης Βαρθολομαίος ζήτησε να παύσει να επιμένει στην πρωτοβουλία του.
