«Ο ίδιος ο Θεός δεν θα μπορούσε να τον βυθίσει!» Σκέψεις για το «Τιτανικό»

Μάλλον δε θα βρεθεί κανένας άνθρωπος σήμερα που δεν έχει ακούσει για τον «Τιτανικό». Το μεγαλύτερο επιβατικό πλοίο της εποχής του υπέστη ένα από τα μεγαλύτερα ναυάγια στην ιστορία.

Στις 10 Απριλίου 1912 έφυγε από το λιμάνι του Σαουθάμπτον στο πρώτο και τελευταίο ταξίδι του. Τέσσερις μέρες αργότερα, το βράδυ της 14 με 15, το πλοίο θα βυθιστεί, παίρνοντας μαζί του ζωές των πάνω από μιάμιση χιλιάδων ανθρώπων.

Στις 3 Ιουλίου 1916 στο Λονδίνο πραγματοποιήθηκε δικαστήριο, το οποίο έκρινε ότι η τραγωδία συνέβη «ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης [του πλοίου] με το παγόβουνο που προκλήθηκε από την υπερβολική ταχύτητα με την οποία οδηγούταν». Αλλά λίγο πριν από την τραγωδία ένας από τους μηχανικούς της εταιρείας White Star Line, που χρησιμοποιούσε αυτό το γιγαντιαίο ατμόπλοιο, δήλωσε ότι «ο Τιτανικός είναι τόσο αξιόπιστος που ακόμη και ο ίδιος ο Θεός δεν θα μπορούσε να τον βυθίσει».

Οι επιβάτες που αγόραζαν εισιτήρια για αυτήν την κακότυχη διαδρομή με αρκετά χρήματα ήταν σίγουροι για την απόλυτη αβουλησία του πλοίου. Ένας αξιοπρεπής αριθμός «τυχαίων» περιστάσεων συγκεντρώθηκε εκείνην τη τραγική νύχτα όταν το πιο αξιόπιστο πλοίο βυθίστηκε. Ο φοβερός εικοστός αιώνας με τις επαναστάσεις και τους πολέμους του περίμενε την ανθρωπότητα μπροστά, αλλά πρώτα βυθίστηκε ο «Τιτανικός». Αυτή η τραγωδία είναι πολύ συμβολική, αλλά όχι τυχαία. Ας κοιτάξουμε πιο προσεκτικά.

Δεν είμαι υποστηρικτής των «θεωριών συνωμοσίας», όχι επειδή είμαι 100% σίγουρος για την απουσία «κόσμου παρασκήνιων», αλλά επειδή απλά δεν είναι δυνατόν να μιλήσουμε αντικειμενικά για αυτό. Υπάρχει ένας κανόνας: οποιαδήποτε περίπλοκα συστήματα είναι δύσκολο να προβλεφθούν, και αν υπάρχει κάποιο είδος «παγκόσμιας κυβέρνησης», τότε αυτό είναι ένα εξαιρετικά περίπλοκο σύστημα και επομένως όλες οι συζητήσεις μας σχετικά με αυτό, κατά κανόνα, δεν είναι παρά χάσιμο χρόνου, που αποσπά την προσοχή μας από πολύ σημαντικά πράγματα, τόσο στην οικιακή όσο και πνευματική ζωή. Όλα αυτά προκαλούν περιττές ανησυχίες, «ανισορροπίες» της ψυχής και της καρδιάς, γεμίζουν το μυαλό και αποσπούν την προσοχή από το βασικό. Όσον αφορά την κατάρρευση του «Τιτανικού», σήμερα, από το ύψος του περασμένου αιώνα μετά την τραγωδία, έχουμε κάτι να συζητήσουμε.

* * *

Όταν ανέφερα τον συνδυασμό περιστάσεων που οδήγησαν στην καταστροφή του πλοίου, έβαλα τη λέξη «τυχαία» σε εισαγωγικά. Με την πρώτη ματιά, μεμονωμένα, φαίνονται όντως τυχαία, αλλά συνολικά οδηγούν στην ιδέα συγκεκριμένου σχεδιασμού του τι συνέβη. Καταρχάς, ας θυμηθούμε τα ευρέως γνωστά γεγονότα.

Η βρετανική επιτροπή διερεύνησης των αιτίων της τραγωδίας δήλωσε επίσημα ότι στο πλοίο, στη λεγόμενη «φωλιά κορακιού», παρατηρητήριο στον ιστό, σε ύψος 30 μέτρων, δεν υπήρχαν κιάλια. Απλώς δεν τα έβαλε εκεί ο Β’ βοηθός του Καπετάνιου Ντέιβιντ Μπλερ, ο οποίος τα άφησε σε χρηματοκιβώτιο στην καμπίνα του και ξαφνικά απολύθηκε την παραμονή της αναχώρησης.

Επίσης, στον «Τιτανικό» δεν υπήρχαν φωτοβολίδες κόκκινου σήματος που ειδοποιούν για ατύχημα και σημαίνουν έκκληση για βοήθεια. Ο σηματοδότης, ο οποίος άνοιξε το απαραίτητο κουτί, βρήκε μόνο λευκές φωτοβολίδες που δεν προσελκύουν αμέσως την προσοχή. Τη στιγμή της σύγκρουσης με το παγόβουνο, στη ζώνη ορατότητας του «Τιτανικού» έπλεε το επιβατικό πλοίο «Καλιφόρνια», ο καπετάνιος του οποίου κατάλαβε λευκές φωτοβολίδες ως σήμα ότι κάποιο πλοίο απλώς μπήκε στους πάγους.

Λεπτομερής ανάλυση της χημικής σύνθεσης του περιβλήματος του πλοίου έδειξε ότι είχε υψηλή περιεκτικότητα σε θείο, κάτι που, με τη σειρά του, αυξάνει την ευθραυστότητά του και υποδεικνύει χαμηλή ποιότητα. Επίσης, όλοι γνωρίζουν για τον ανεπαρκή αριθμό σωσίβιων λέμβων. Και το τελευταίο, ο Έντουαρντ Σμιθ – «λύκος της θάλασσας», ο πιο έμπειρος καπετάνιος της εταιρείας «White Star Line», ο οποίος είχε 26 χρόνια ιστιοπλοΐας στα νερά του Βόρειου Ατλαντικού, γνώριζε καλά τις περιοχές πλεύσης των παγόβουνων και, τελικά, έστειλε τον «Τιτανικό» ακριβώς εκεί. Και αυτό μάλιστα τη νύχτα χωρίς σελήνη, με ταχύτητα 22 ναυτικών κόμβων (40,7 km/h), αγνοώντας 20 ραδιοφωνικές προειδοποιήσεις για κίνδυνο πάγου.

Είναι επίσης ανησυχητικό το γεγονός ότι, για άγνωστους λόγους, ο καπετάνιος ακύρωσε τις ασκήσεις με λέμβους, χάρη στις οποίες το πλήρωμα και οι επιβάτες εκπαιδεύονται σε σωστή εκκένωση σε ήρεμες συνθήκες. Ως αποτέλεσμα αυτού, κατά τη διάρκεια της εκκένωσης, μερικές λέμβοι ήταν γεμάτες μόνο κατά το ήμισυ.

Αλλά ο καπετάνιος δεν είναι αυτοκτόνος, ούτε τρομοκράτης, γιατί τότε το έκανε αυτό; Ο Doug Yurchi, συγγραφέας του άρθρου «Ποίος βύθισε τον Τιτανικό;», ισχυρίζεται ότι ο Έντουαρντ Σμιθ ήταν μέλος του Τάγματος Ιησουιτών. Δεν το γνωρίζουμε σίγουρα, αλλά αν ήταν αλήθεια, αυτό θα εξηγούσε πολλά.

Εδώ είναι τα λόγια του όρκου των Ιησουιτών:

«Υπόσχομαι ότι δεν θέλω να έχω καμία γνώμη δική μου ή δική μου επιθυμία ή κάποιο είδος πνευματικής αμφιβολίας, αλλά είμαι έτοιμος να υπακούσω σε κάθε ξεχωριστή εντολή που μπορώ να λάβω από τον ανώτατο στρατηγό μου του στρατού του Πάπα».

Ακολουθούν περισσότερα:

«Υπόσχομαι, σε κάθε ευκαιρία, να κηρύττω ανοιχτά ή κρυφά αδίστακτο πόλεμο ενάντια σε όλους τους αιρετικούς, προτεστάντες και φιλελεύθερους, όπως μου διατάχθηκε, για να τους ξεριζώνω και να τους εξαφανίζω από προσώπου γης, και δεν θα δίνω προσοχή ούτε σε ηλικία ούτε σε άλλες περιστάσεις. Θα κρεμάω, θα καίω, θα καταστρέφω, θα βράζω, θα αποκεφαλίζω, θα στραγγαλίζω και θα θάβω αυτούς τους αιρετικούς ζωντανούς, θα ανοίγω τις κοιλιές των γυναικών και θα σπάω τα κεφάλια των παιδιών τους στον τοίχο, μόνο για να εξαφανίσω το καταραμένο αίμα τους για πάντα. Και αν δεν μπορέσω να τους σκοτώνω ανοιχτά, θα το κάνω με δηλητηριασμένο κύπελλο, θηλιά, στιλέτο ή σφαίρα μολύβδου, ανεξάρτητα από τον σεβασμό, τη θέση, την τάξη ή την εξουσία αυτών των ανθρώπων».

Με αυτήν τη στάση, όλα μπαίνουν στη θέση τους. Άνθρωπος που έχει δεχτεί έναν τέτοιο όρκο θα είναι πραγματικά έτοιμος να εκπληρώσει οποιαδήποτε διαταγή στην οποία ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, και υπάρχει πάντα κάποιος που φροντίζει να σχηματίσει το «ευγενή σκοπό.

Τα παραπάνω γεγονότα στο σύνολό τους δεν μοιάζουν πολύ με ένα συνηθισμένο σύνολο περιστάσεων. Υπάρχει γνώμη ότι οι εκατομμυριούχοι που ήταν παρόντες στον «Τιτανικό», συμπεριλαμβανομένων των βιομηχάνων John Jacob Astor IV, επιχειρηματίες Benjamin Guggenheim και Isidor Strauss, ήταν ακριβώς εκείνοι των οικονομικοί παράγοντες που αντιτάχθηκαν στη δημιουργία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed). Ταυτόχρονα, κάποιοι από μεγιστάνες την τελευταία στιγμή αρνήθηκαν να επιβιβαστούν. Το μεγαλύτερο μπέρδεμα προκάλεσε η άρνηση του John Pirpont Morgan, του πραγματικού ιδιοκτήτη του «Τιτανικού», στο «σπίτι του κυνηγού» του οποίου το 1910 ανατήχθηκε το σχέδιο δημιουργίας της Fed, η οποία άρχισε επίσημα να υπάρχει τον Δεκέμβριο του 1913.

Αφήνουμε τα συμπεράσματα στους θεωρητικούς της συνωμοσίας για σκέψη και ας δώσουμε προσοχή στη σημασιολογική συνιστώσα των περιγραφέντων γεγονότων. Η τραγωδία του 1912 ήταν ένα είδος «Ρουβίκωνα», αποτέλεσμα που χώρισε οριστικά τον κόσμο σε χριστιανικό και μεταχριστιανικό. Η καταστροφή του «Τιτανικού» σηματοδότησε την κατάρρευση ολόκληρου πολιτισμού. Πίσω ήταν η εμπειρία της Αναγέννησης με τον άνθρωπο ως μέτρο όλων των πραγμάτων, ο Διαφωτισμός με την αλαζονική του επιστήμη, ο 19ος αιώνας που γέννησε τον Δαρβίνο με τη θεωρία εξέλιξής του, καθώς και μια εποχή που πολλοί ήταν πεπεισμένοι ότι η ανθρωπότητα είχε λάβει επιτέλους τα «τεχνοκρατικά κλειδιά» από το «χαρούμενο» και «χωρίς σύννεφα» μέλλον της.

Ενώ μπροστά μας περιμένει ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, ο οποίος κατέστρεψε τις Αυστροουγγρική, Γερμανική και Ρωσική αυτοκρατορίες, αλλά εμπλούτισε τους ήδη όχι τόσο φτωχούς Αμερικανούς τραπεζίτες. Θα ακολουθήσουν επαναστάσεις. Οι Habsburg, Hohenzollerns και Romanovs θα μεταβούν στις σελίδες των βιβλίων ιστορίας. Στα μέσα του αιώνα θα φανούν οι φρίκης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, μετά ο ατομικός βομβαρδισμός, ο Ψυχρός Πόλεμος, πολυάριθμες, αλλά πολύ σκληρές και αιματηρές τοπικές συγκρούσεις, τρομοκρατία κ.λπ.

Γαιδουριά, νωθρότητα, δίψα για χρήματα, αθεϊσμός, επικεντρισμός, πολιτική ανύψωση, κακία, πορνεία, τυχερά παιχνίδια, μαζική αδυναμία σκέψης έγινε τα κύρια χαρακτηριστικά ανθρώπου της εποχής μας. Φυσικά, οι άνθρωποι δεν τα βλέπουν όλα αυτά σήμερα, επειδή τα μάτια τους είναι κολλημένα με «παρωπίδες» της αλαζονικής διαφώτισης, της επιστημικότητας, της προόδου, των τεχνικών επιτευγμάτων, των προοπτικών διαστημικού και κυβερνητικού μέλλοντος και άλλες μπούρδες που δημιουργούν την ψευδαίσθηση του αγαθού και της άνεσης.

Δεν είμαι σκοταδιστής, ούτε οπισθοδρομικός, αλλά έχω λόγους να το πω, με βάση το πάθος μου για διάφορες κοσμικές λογοτεχνίες, καθώς και τη μικρή μου εμπειρία ως ιερέας και καθηγητής.

Ωστόσο, ο «Τιτανικός» είχε ακόμα θέση για ηρωισμό και απλή συνείδηση. Ακόμα και πολλοί πλούσιοι άνθρωποι που βρέθηκαν στο πλοίο αποδείχτηκαν ευγενείς. Για παράδειγμα, ο Jacob Astor άφησε τη λέμβο στο οποίο βρισκόταν η νεαρή γυναίκα του για να παραχωρήσει θέση σε άγνωστη γυναίκα. Οι ηλικιωμένοι Isidore και Ida Strauss γενικά αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν το πλοίο για να σώσουν τους άλλους, και αυτό παρά το γεγονός ότι οι επιβάτες της 1ης τάξης προτιμήθηκαν από αυτή την άποψη. Οκτώ μουσικοί της ορχήστρας του πλοίου, γνωρίζοντας πώς η μουσική ηρεμεί τους ανθρώπους, έπαιζαν μέχρι το τέλος, μέχρι που τα βάθη της θάλασσας πήραν τη ζωή τους. Ο ανώτερος ασυρματιστής John Phillips πνίγηκε με το ασύρματό του, μεταδίδοντας σήμα κινδύνου μέχρι το θάνατό του. Εκείνη την τραγική νύχτα πολλοί απλοί και όχι πολύ απλοί άνθρωποι συμπεριφέρθηκαν ως ήρωες.

Ο Τιτανικός είναι σύμβολο του χριστιανικού πολιτισμού, που εξαφανίστηκε μπροσταά στην πίεση του θαρραλέου, εγκληματικού, κακού και απάνθρωπου πολιτισμού των χρημάτων και των απολαύσεων.

Επιπλέον, η ιστορία του «Τιτανικού» είναι σαφής απόδειξη της ευθραυστότητας του τεχνοκρατικού και επίσημα ασφαλούς κόσμου που χτίσαμε (ας θυμηθούμε τα λόγια του μηχανικού της εταιρείας «White Star Line» που αναφέρθηκε πιο πάνω). Ο άνθρωπος έχει αποκτήσει πολύ αυτοπεποίθηση, φαντάστηκε τον εαυτό του κυρίαρχο της φύσης. Σε διάφορα δημοφιλή επιστημονικά προγράμματα και ταινίες, κάθε τόσο ακούμε για την «εξουδετέρωση» των στοιχείων της φύσης, τη «νίκη» του νου και άλλες μπούρδες που δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Οι τεχνολογικές και φυσικές καταστροφές σήμερα συχνά μας θυμίζουν την αδυναμία μας, αλλά δεν μπορούν με τίποτε να κλονίσουν την πεποίθηση στην αλαζονική ανθρωπότητα.

Ας θυμηθούμε τα λόγια του Χριστού που τα είπε στον Πιλάτο: «Δεν θα έχετε καμία εξουσία πάνω Μου αν δεν σου είχε δοθεί από ψηλά» (Ιω. 19, 11). Όλοι οι άρχοντες και οι μεγιστάνες του κόσμου πιστεύουν ότι μπορούν να κάνουν κάτι, να γνωρίζουν κάτι και να διαχειρίζονται κάτι, αλλά δεν λαμβάνουν υπόψη τον κύριο παράγοντα ολόκληρης της ιστορικής διαδικασίας του κόσμου και λειτουργούν μόνο όσο τους επιτρέπει ο Θεός.

Στρεφόμενοι σήμερα στη σύντομη εμπειρία της ζωής του «Τιτανικού», θα έπρεπε να θυμηθούμε τη θνησιμότητα του κόσμου, ο οποίος θα καεί με όλες τις πράξεις (Β΄ Πέτρου 3, 10), και «να ακουμπήσουμε» με τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις δυνάμεις μας σε αμετάβλητο και άφθαρτο «θεμέλιο» –  Θεό, Δημιουργό και Σωτήρα μας. Αμήν.