Απάντηση του π. Νείλου Βατοπαιδινού στην ανακοίνωση της μονής Βατοπαιδίου

Μαθητής του π. Ιωσήφ του Ησυχαστή προσέφυγε στην ηγεσία της μονής Βατοπεδίου του Άθω. Φωτογραφία: ΕΟΔ

Στις 18 Αυγούστου 2021, η ΕΟΔ δημοσίευσε υλικό σε συνέντευξη στην επισκοπή της Οδησσού της UOC, με τον επιστήμονα, καθηγητή του κανονικού δικαίου, πρώην κάτοικο της μονής Βατοπαιδίου, π. Νείλο (Giorgio BARONE-ADESI), στην οποία μίλησε για την απόρριψη της δομής της OCU και τη στάση του απέναντι στον Μακαριώτατο κ.κ. Ονούφριο. Την επόμενη μέρα, η Μονή Βατοπαιδίου του Άθω έκανε επίσημη δήλωση, στην οποία ειπώθηκε ότι ο π. Νείλος αποκλείεται από τους αδελφούς της μονής και δεν μπορεί να ονομάζεται «Βατοπαιδινός».

Τώρα ο π. Νείλος έδωσε στην ΕΟΔ μια ανοιχτή επιστολή προς τον Ηγούμενο και τους αδελφούς της Μονής Βατοπαιδίου, όπου εξέφρασε «τις επιστημονικές του απόψεις με τη δέουσα σεμνότητα και ταπεινότητα». Δημοσιεύουμε το πλήρες κείμενο της επιστολής.

Άγιε Ηγούμενε, Γεροντάδες και Πατέρες,

Πριν 50 χρόνια έφτασα για πρώτη φορά στο Άγιο Μοναστήρι μας. Παρά την αναξιότητά μου οι Άγιοι Πατέρες μας, ο Γέροντας Ιωσήφ και ο Ηγούμενος Εφραίμ με συμπεριέλαβαν πριν 25 χρόνια στην Αδελφότητά μας. 20 χρόνια πριν προετοίμασα και οργάνωσα την επίσκεψη της Α. Θ. Π. του Oικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου Α΄ στα Ελληνορθόδοξα Μοναστήρια της Καλαβρίας και της Σικελίας. Την πρώτη και μοναδική έως τώρα επίσημη επίσκεψη Οικουμενικού Πατριάρχου στα άγια χώματα της Μεγάλης Ελλάδος.

Δεν μπορώ να λησμονήσω την λαμπρή μαρτυρία που έδινε για 5 μέρες ο ακούραστος Πατριάρχης μας ως ταπεινός προσκυνητής στην Μεγάλη Ελλάδα. Θυμάμαι σαν τώρα την ερώτηση που μου απηύθυνε ο Πρόεδρος της Καλαβρίας, λίγο πριν την άφιξη του Πατριάρχου μας, στην πρώτη Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή της Τρίτης Χιλιετίας, την άνοιξη του 2001:

-Πως πρέπει να τον υποδεχθώ για να τιμήσουμε Εκείνον και την ιστορία μας;

- Ως Εθνάρχη, εφόσον είναι ο Πατριάρχης και Πνευματικός οδηγός όλου του Ελληνικού Γένους. Διότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης, είναι ο Εθνάρχης του Ρωμέϊκου Ελληνισμοού, ο Προκαθήμενος στον οποίο αναφέρονταν οι Καλαβροί Επίσκοποι, στους αιώνες της άνθισης του μοναχισμού και του χριστιανικού ελληνισμού στην Μεγάλη Ελλάδα» του απάντησα.  

Κάποιοι εκκλησιαστικοί άρχοντες  μας πρότεναν να Του αποδώσουμε εκτός από τις τιμές Αρχηγού Κράτους και διδακτορικούς τίτλους «επί τιμή». Επιλέξαμε να μην το κάνουμε αφενός για το γεγονός ότι κανένας άλλος θρησκευτικός ηγέτης δεν έχει λάβει τόσες ακαδημαϊκές τιμές αλλά και αφετέρου γιατί δεν θέλαμε ο ταπεινός λαός της Καλαβρίας μας να δει τον Πατριάρχη του ως ένα πολιτικό αρχηγό αλλά ως πνευματικό πατέρα του έθνους των Ρωμιών, προσκυνητή στα στάδια άθλησης των ασκητών, των Άγιων Καλόγερων της γης μας.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης δεν έδωσε συνεντεύξεις τύπου, ούτε έκανε δηλώσεις στα Μ.Μ.Ε., αλλά ευλογούσε όσους του το ζητούσαν και συνάντησε αδελφικά Ρωμαιοκαθολικούς επισκόπους των περιοχών που επισκέφθηκε. 

Ο Παναγιώτατος ευλόγησε την επαναλειτουργία των Ιερών Μονών του Αγίου Ηλία στο σπήλαιο του Μελικουκκά, των Αγίων Ηλία και Φιλαρέτου στην Σεμινάρα της Καλαβρίας, και του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στο Μαντανίτσι της Σικελίας, που με ευθύνη του Μητροπολίτη Γενναδίου δυστυχώς εγκαταλείφτηκαν, προκαλώντας λύπη και σκανδαλισμό στους πιστούς.  Οι ατυχείς νομικές μεθοδεύσεις στην περίπτωση της Ιεράς Μονής του Αγίου Ιωάννη του Θεριστή στο Μπιβόντζι της Καλαβρίας, οδήγησαν στην οριστική εκχώρησή της στην Ρουμανική Ορθόδοξη Επισκοπή Ιταλίας, με την Μητρόπολη να πληροφορεί αναληθώς για χρόνια τώρα, πως «η αδελφότητα της Μονής στεγάζεται αλλού..!» Σήμερα, 13 χρόνια μετά η Μονή ανθίζει με την εγκαταβίωση εκεί πενταμελούς αδελφότητος.

Είναι σημαντικό να τονίσω εδώ πως η Ιταλική Πολιτεία μετά την ουσιαστική εγκατάλειψη της Μονής εκ μέρους της Μητρόπολης Ιταλίας με την εκδίωξη των δύο Αγιορειτών Πατέρων του μακαριστού πατρός Κοσμά Λαυρεώτη – Μεγαλοελλαδίτη και του πατρός Γενναδίου Διονυσιάτη, είχε αποφασίσει την ανάκληση της παραχώρησης της Μονής και την εκχώρησή της σε σχισματικούς. Μπροστά στον κίνδυνο αυτό να χαθεί οριστικά το μοναστήρι για την Ορθόδοξη Εκκλησία, διαμεσολάβησα για την συνέχιση της λειτουργίας του ως Ορθοδόξου Μονής, έστω υπαγομένης στη δικαιοδοσία μιας άλλης πλην όμως Ορθοδόξου Εκκλησίας, η οποία εκπροσωπείται με επίσκοπό της στην Ιταλία. Για την διαμεσολάβησή μου αυτή τιμήθηκα με την «καθαίρεση» από την ιερωσύνη.

Άγιοι Πατέρες και Αδελφοί μου εν Χριστώ Ιησού,

Δεν κρύβω τη στενοχώρια που μου προκάλεσε η δημόσια ανακοίνωσή σας της 18^ης Αυγούστου 2021.

Ο Άγιος Γέροντάς μας Ιωσήφ και όλοι εσείς μου διδάξατε πως πρέπει πάντα να αγαπούμε και να τιμούμε τον Παναγιώτατο, την Αγία Σύνοδο, το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης - Νέας Ρώμης. Αυτό έκανα, κάνω και θα κάνω για όσα χρόνια θα βρίσκομαι ακόμη στη γη. Αυτό όμως δεν θα με εμποδίσει να εκφράζω πάντοτε με σεμνότητα, ταπείνωση και ευθύτητα την επιστημονική μου άποψη.

Πάντα κοντά σας, στις δοκιμασίες που υπέστη τα τελευταία χρόνια η αδελφότητα μας, μοιράστηκα τελευταία την οδυνηρή σας υπακοή στην επιβαλλόμενη συμμετοχή του Αγίου Ηγουμένου μας στην ενθρόνιση του Επιφάνιου Ντουμένκο στο Κίεβο.

Είμαι επίσης μάρτυρας της ευρέως διαδεδομένης αγάπης και τιμής των Αγιορειτών Πατέρων προς το πρόσωπο του Αγίου Γέροντα, Μητροπολίτου Ονουφρίου του Κιέβου, πιστού οδηγού των Ουκρανών Ορθοδόξων.

Πληγώνοντας ολόκληρη την Αγία Εκκλησία, η δήθεν αυτοκεφαλία με ενοχλεί επίσης βαθιά.

Όπως γνωρίζετε και ως Μοναχός συνεχίζω την μελέτη της επιστήμης του Κανονικού Δικαίου στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.  Ως αποτέλεσμα τούτου, από την Μεγάλη Ελλάδα τολμώ να επαναλάβω: « Φίλος ο Πλάτων, φιλτάτη η Αλήθεια!»

Σε αντίθεση με εσάς που ζείτε στον κοινοβιακό μοναχισμό του Άθωνα,  ο «ιδιόρυθμος» εγώ, που συνεχίζω να μελετώ και να διδάσκω στο πανεπιστήμιο, δεν μπορώ να παραμείνω σιωπηλός ή να κρύψω το γεγονός ότι αυτός ο νέος θεσμός όχι μόνο παραβλέπει την αποκλειστική κανονικότητα της Ουκρανικής Αυτόνομης Εκκλησίας (UCA), η οποία λειτουργεί  ως Αυτόνομη Εκκλησία στο πλαίσιο της δικαιοδοσίας της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, αλλά είναι σε σαφή αντίθεση με τη νομοκανονική παράδοση της Αγίας Ορθόδοξης Εκκλησίας μας.

Αν δεν το έλεγα, θα πρόδιδα αυτό που για μένα αλλά και για πολλούς άλλους είναι πασιφανές από νομοκανονική άποψη.

Συγχωρήστε με, λοιπόν, καθώς παρακαλώ για τις θερμές προσευχές του Αγίου Ηγουμένου μας, των Πρεσβυτέρων και των Πατέρων και Αδελφών της Ιεράς Μονής μας.

Όπως γνωρίζετε καθαιρέθηκα από την Ιερωσύνη, με απόφαση της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου  ύστερα από τις ψευδείς και συκοφαντικές εναντίον  μου καταγγελίες του τότε Μητροπολίτη Ιταλίας Γενναδίου (Τσαμπίκου) Ζερβού, χωρίς ΠΟΤΕ να κληθώ σε απολογία ή δίκη σε κανένα δικαστήριο, παραβιάζοντας έτσι στην Ευρώπη του 21^ου αιώνα και όχι σε κάποιο «φονταμεταλιστικό ισλαμικό χαλιφάτο…» κάθε έννοια δικαίου και νομιμότητας στερώντας μου το στοιχειώδες δικαίωμα να υπερασπιστώ τον εαυτό μου σε 1^ο, 2^ο βαθμό και ενώπιον ακόμη του Ανωτάτου Δικαστηρίου, παρουσία νομικού παραστάτη. Μάλιστα η απόφαση αυτή δεν μου κοινοποιήθηκε ΠΟΤΕ επισήμως, (ως επιβάλλεται), αλλά κοινοποιήθηκε στο λαό και στο ποίμνιο της Μητρόπολης Ιταλίας μέσω του προσωπικού λογαριασμού στο facebook (sic!) του τότε πρωτοσυγκέλλου της Μητροπόλεως Ευαγγέλου Υφαντίδη. Σε κάθε καλοπροαίρετο άνθρωπο είναι προφανές ότι όλη αυτή η διαδικασία υπήρξε άδικη, καταχρηστική, παράνομη, αντικανονική και εν τέλει ΑΠΑΝΘΡΩΠΗ και σίγουρα Αντιεκκλησιαστική.

Κι όμως! Δεν με υπερασπισθήκατε ποτέ όπως θεωρώ ότι οφείλατε να πράξετε απέναντι σε έναν αδελφό σας που διωκόταν  αδίκως. Δεν κάνατε τίποτε, δεν προσπαθήσατε καν ενώ το μπορούσατε,  να ανατρέψετε και να ακυρώσετε αυτή την τόσο άδικη διαδικασία που οδήγησε σε αυτή την τερατώδη σε βάρος μου απόφαση.

Αν και πικράθηκα πολύ, εν τούτοις υπάκουσα στη σύσταση και παράκληση του Αγίου Ηγουμένου μας να αποσύρω την μήνυση και την αγωγή κατά του Μητροπολίτη Γενναδίου, ενώπιον τόσο των Ιταλικών όσο και των Ελληνικών Πολιτικών και Ποινικών Δικαστηρίων προκειμένου να αποφευχθεί ο περαιτέρω σκανδαλισμός των πιστών…

Μέσω της ανακοίνωσής σας στον τύπο, (της 18^ης Αγυούστου 2021), μου ανακοινώνετε ξαφνικά (είναι σύμπτωση η συνέντευξή μου στο Κίεβο πως με έχετε… «από καιρού διαγράψει από το Μοναχολόγιο της Ιεράς Μονής μας και άρα δεν πρέπει να χρησιμοποιώ την επωνυμία Βατοπαιδινός»  

Χωρίς βεβαίως ΠΟΤΕ να έχει επιδοθεί κάποια σχετική απόφση της Μονής, χωρίς καμία άλλη εξήγηση μαθαίνω από τον Τύπο τα όσα λέτε ότι αποφασίσατε…

Καταλαβαίνω όπως άλλωστε κάθε στοιχειωδώς νοήμων άνθρωπος, το είδος και την ένταση των πιέσεων που πρέπει να υποστήκατε στο παρασκήνιο…

Όπως καταλάβαινα, λυπόμουν και απογοητευόμουν πολύ,  για το γεγονός ότι όντας για μεγάλο διάστημα στην εντατική μονάδα του νοσοκομείου μετά από σοβαρότατο τροχαίο ατύχημα που εκ θαύματος δεν σκοτώθηκα, η Μονή της μετανοίας μου με τους 120 μοναχούς δεν ενδιαφέρθηκε να μάθει για την κατάσταση της υγείας μου, δεν έστειλε ούτε έναν άνθρωπο να μου παρασταθεί και να με βοηθήσει σε αυτή την επί γης κόλαση που έζησα για τόσο μεγάλο διάστημα, παρά το γεγονός ότι σας παρακάλεσα γι αυτό.  

«Καταδικάσατε» τις απόψεις μου τις οποίες όμως δεν παρουσιάσατε έτσι ώστε να μπορεί ο αναγνώστης, (μιας και διαλέξατε να τις δημοσιοποιήσετε στο διαδίκτυο…), να σχηματίσει προσωπική γνώμη.

Αναρωτιέμαι αν έχετε ακούσει μέρος των δηλώσεών μου, που έκανα για το θέμα  της Ουκρανίας, σχετικά με την κανονική αναστάτωση που προκάλεσε η προαναφερθείσα αυτοκεφαλία, όχι μόνο σε αυτήν τη βασανισμένη χώρα αλλά σε όλους τους Ορθοδόξους, σε όλη την Ευρώπη και βέβαια και στην Ιταλία. Οι απόψεις μου αυτές είναι κατά πολύ «ηπιότερες» και χωρίς το παραμικρό «πάθος» συγκρινόμενες με τις αντίστοιχες για το ζήτημα, πληθώρας νομικών αλλά και Αρχιερέων της Εκκλησίας μας σε όλο τον κόσμο.

Όπως γνωρίζετε, δεν θεωρώ ότι οι σχολιασμοί μου για το ρωμαϊκό δίκαιο είναι αλάνθαστοι.

Αντιθέτως, αισθάνομαι το βάρος να αναδείξω πώς η ρωμαϊκή νομική παράδοση αποτελεί το θεμέλιο της   νομοκανονικής βάσης  της Μητέρας μας, της Αγίας Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Αναφορικά με την καινοτόμο διαδικασία για την παραχώρηση αυτοκεφαλίας στην Ουκρανία, τολμώ να επισημάνω ότι, κατόπιν αιτήματος συναδέλφων, νομικών και ιστορικών, έχω συντάξει τα εξής δύο σύντομα κείμενα στα θέματα που συζητούνται με έντονο τρόπο επί πανορθόδόξου επιπέδου:

1.       Το Ρωμαϊκό Νομοκανονικό θεμέλιο των  Πατριαρχικών Εθναρχικών Καθηκόντων, (για την προέλευση του χριστιανικού πατριαρχικού θεσμού, μέχρι την απονομή από τον (Ανατολικό) Ρωμαίο Αυτοκράτορα του τίτλου του Οικουμενικού Πατριάρχου στον Επίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως – Νέας Ρώμης.

2.         Η Ομοφωνία των Πατριαρχών της Οικουμένης, (για την απαιτούμενη σύμφωνη γνώμη όλων των πατριαρχών , που είναι η κορυφή της εκκλησιαστικής τάξης, προκειμένου να υπάρχει οικουμενική αποδοχή των συνοδικών αποφάσεων)

Σύντομα και τα δύο άρθρα θα συμπεριληφθούν στο Academia.edu για να διευκολύνουν την επιστημονική συζήτηση για το θέμα που ενδιαφέρει όχι μόνο την Ορθοδοξία αλλά και τους μελετητές διαφόρων ιστορικών-νομικών κλάδων.

Πιστεύοντας βαθειά ότι η ελευθερία της έκφρασης στην Ευρώπη του 21^ου αιώνα αποτελεί ένα ακαταμάχητο και υπέροχο ανθρώπινο δικαίωμα σας παρακαλώ με ειλικρινή μετάνοια, να με συγχωρήσετε και να μου χαρίσετε τις άγιες προσευχές σας, ασπαζόμενος την αγία δεξιά σας και παρακαλώντας σας τελικώς να μην λησμονήσετε τον ανάξιο γιο και αδελφό σας. Εύχομαι και προσεύχομαι στην Παναγία Παντάνασσα να αποθεραπεύσει τάχιστα τον Γέροντά μας Άγιο Καθηγούμενο κ. Εφραίμ και να τον παραδώσει ακμαίο στην Βατοπαιδινή Μάνδρα.

Τέλος εύχομαι και προσεύχομαι στον Πανάγιο Θεό μας και τους Αγίους της Μεγάλης Ελλάδας, να στερεώσουν, να φωτίσουν και να χαριτώσουν τον νέο Μητροπολίτη Ιταλίας κ. Πολύκαρπο  έτσι ώστε να συνεχίσει το όνειρό του που είναι και όνειρο και λαχτάρα όλων μας για την ανασύσταση του Ελληνορθόδοξου Μοναχισμού στα αγιασμένα χώματα της Καλαβρίας και της Σικελίας, χωρίς άλλα πισωγυρίσματα, χωρίς άλλες απογοητεύσεις και σκάνδαλα. Η μεγάλη του εμπειρία, η πολυετής διακονία του στην Μητρόπολη Ιταλίας και ο δυναμισμός του ελπίζουμε να ξανακάνει αυτές τις πέτρες να ομιλήσουν ελληνικά λέγοντας το «Κύριε Ελέησον» όπως ο ίδιος συνήθιζε να λέει…

Μοναχός Νείλος Βατοπαιδινός (μέχρι το θάνατό μου και πέρα και από αυτόν)

(Prof. Giorgio BARONE-ADESI - Καθηγητής Ρωμαϊκού και Βυζαντινού Δικαίου)

Νέα Iερά Μονή Αγίου Ιωάννου

Στύλο της Καλαβρίας, Μεγάλη Ελλάδα

16/29 Αυγούστου 2021

Μνήμη του Οσίου και Θεοφόρους Πατρός ημών Ιωσήφ του Ησυχαστού, «παππού» της Συνοδείας μας.