Απελευθέρωση του Μητροπολίτη Ιωνάθαν: Ίχνη του Βατικανού;

Την παραμονή της εορτής της Αγίας Τριάδας έγινε γνωστό ότι ο Μητροπολίτης Tulchin και Bratslav Ιωνάθαν έλαβε την ελευθερία του. Ο ιστότοπος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας έγραψε σχετικά αργά το απόγευμα του Σαββάτου. Από τις λεπτομέρειες που περιέχονται στο δημοσίευμα, μάθαμε μόνο ότι ο Πατριάρχης Κύριλλος συνέβαλε στην απελευθέρωση του Μητροπολίτη Ιωνάθαν. Κανένα άλλο στοιχείο που να ρίχνει φως σε αυτό το γεγονός δεν δημοσιοποιήθηκε.

Ερωτήματα νομιμότητας: υπήρξε ανταλλαγή;
Στις 18 Ιουνίου 2024, το Εφετείο Vinnytsia επικύρωσε την ετυμηγορία του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, σύμφωνα με την οποία ο επικεφαλής της επισκοπής Tulchin, Μητροπολίτης Ιωνάθαν, καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλάκιση με δήμευση περιουσίας.

Για να αποφευχθεί η φυλάκιση, η οποία για τον 75χρονο ιεράρχη μετατράπηκε σε θανατική ποινή, προτάθηκε στον επίσκοπο να συμφωνήσει σε ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου. Για να γίνει αυτό, ο Μητροπολίτης Ιωνάθαν έπρεπε να υπογράψει ένα έγγραφο στο οποίο θα αναγνώριζε τον εαυτό του ως εχθρό του ουκρανικού κράτους. Όπως γνωρίζετε, ο ιεράρχης αρνήθηκε να υπογράψει αυτό το έγγραφο, πρώτον, επειδή δεν παραδέχτηκε την ενοχή του και δεύτερον, η υπογραφή κάτω από ένα τέτοιο έγγραφο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από εχθρούς της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, οι οποίοι δεν θα παρέλειπαν να δηλώσουν ότι «όλοι οι ιεράρχες της UOC είναι εχθροί»

Όμως, παρά την απουσία οποιασδήποτε απόδειξης ότι ο Μητροπολίτης Ιωνάθαν συμφώνησε στην ανταλλαγή, αφέθηκε ελεύθερος. Αυτό το γεγονός εγείρει πολλά ερωτήματα ενώπιον μας, το κυριότερο από τα οποία είναι: σε ποια βάση αποφασίζει η ουκρανική κυβέρνηση ποιος είναι ένοχος και ποιος όχι, ποιος ελευθερώνεται και ποιος φυλακίζεται; Η δεύτερη ερώτηση είναι ακόμη πιο ενδιαφέρουσα, καθώς εγείρει το πρόβλημα της εξωτερικής επιρροής στη λήψη αποφάσεων εντός της χώρας και η τρίτη αφορά την κατάσταση της RCC στην Ουκρανία.

Επιρροή της Καθολικής Εκκλησίας
Σχεδόν πριν από ένα χρόνο (τον Αύγουστο του 2023), ο Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος απευθύνθηκε στους αρχηγούς και τους ηγέτες εκκλησιών και θρησκευτικών οργανώσεων ζητώντας να μιλήσουν υπέρ του συλληφθέντος Μητροπολίτη Ιωνάθαν. Αυτή η έκκληση έγινε τόσο καιρό πριν που κανείς, τουλάχιστον στην Ουκρανία, δεν υπολόγιζε πλέον σε καμία αντίδραση από τους αποδέκτες. Ωστόσο, στις 23 Ιουνίου 2024, ο επίσκοπος αφέθηκε ελεύθερος. Φυσικά, προέκυψε το ερώτημα - πώς;

Ο ηγέτης της Παγκόσμιας Ένωσης Παλαιών Πιστών, Λεονίντ Σεβαστιάνοφ, δήλωσε ότι η απελευθέρωση του επισκόπου ήταν δυνατή χάρη στην προσωπική έκκληση του Πάπα. Φέρεται ότι ο πάπας (ή κάποιος εκ μέρους του) επικοινώνησε με τις ουκρανικές αρχές και συμφώνησε ότι θα απελευθέρωναν τον ιεράρχη της UOC, που είχε καταδικαστεί σε φυλάκιση 5 ετών.

Αυτή η δήλωση, παρά το γεγονός ότι προήλθε από ένα άτομο που δεν εμπνέει εμπιστοσύνη, εξακολουθεί να φαίνεται πολύ ασυνήθιστη, επομένως δεν θα ήταν δυνατό να μην την προσέξει κανείς και επιπλέον, αν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι δεν έχουν ακόμη δημοσιοποιηθεί άλλοι λόγοι για την αποφυλάκιση του επισκόπου.

Ας απομακρυνθούμε από τον σεβαστό μας Μητροπολίτη Ιωνάθαν και ας προσπαθήσουμε να δούμε την κατάσταση από τη σκοπιά της νομιμότητας. Με άλλα λόγια, έχει κανείς στην Ουκρανία το δικαίωμα να λαμβάνει αποφάσεις που αντικρούουν άμεσα τις αποφάσεις των ουκρανικών δικαστηρίων και, ειδικότερα, τους νόμους (υποθέτοντας ότι τα ουκρανικά δικαστήρια ενεργούν σύμφωνα με τους νόμους της χώρας);

Ας υποθέσουμε ότι εάν ένα άτομο κατηγορηθεί από δικαστήριο για κάποιο σοβαρό έγκλημα και οδηγηθεί στη φυλακή, τότε ποιος μπορεί να ανατρέψει αυτήν την δικαστική απόφαση χωρίς να διεξαγάγει κάποια επίσημη διαδικασία και χωρίς άλλη δικαστική απόφαση; Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία του ουκρανικού κράτους, κανείς δεν μπορεί να το κάνει αυτό. Ωστόσο, στην περίπτωση του Μητροπολίτη Ιωνάθαν, βλέπουμε ότι το αδύνατο γίνεται εφικτό μετά από ένα μόνο τηλεφώνημα από το Βατικανό.

Ο Πάπας και η Ουκρανία, ή γιατί η RCC δεν έχει ακόμη απαγορευτεί;
Εδώ τίθεται φυσικά το ερώτημα για την επιρροή της Καθολικής Εκκλησίας στους πολιτικούς κύκλους της Ουκρανίας και στην ανώτατη ηγεσία της χώρας (αν υπάρχει, φυσικά). Αυτό το ερώτημα γίνεται ακόμη πιο οξύ, δεδομένου ότι τα τελευταία δύο χρόνια έχουμε επανειλημμένα δει πώς η Καθολική Εκκλησία και ο ίδιος ο Πάπας επέτρεψαν στον εαυτό τους να κάνουν πράγματα που δεν μπορούσαν να συγχωρηθούν σε κανέναν εκτός από αυτόν.

Ας θυμηθούμε πώς ο Πάπας αποκάλεσε τη Ρωσία σπουδαία χώρα και εξύμνησε τον πολιτισμό της. Ας θυμηθούμε πώς ο Πάπας κάλεσε τους Ουκρανούς να πετάξουν τη λευκή σημαία της παράδοσης. Γνωρίζουμε επίσης ότι το Βατικανό δεν υπέγραψε τα πιο σημαντικά έγγραφα για την Ουκρανία στην ελβετική «Σύνοδο Κορυφής της Ειρήνης» και είδαμε πώς εκπρόσωποι της Αγίας Έδρας συμμετείχαν σε διαπραγματευτικές διαδικασίες, ενεργώντας ως μεσολαβητές μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας.

Αυτά τα γεγονότα είναι ήδη αρκετά για να απαγορεύσουν τις δραστηριότητες οποιασδήποτε δομής στην Ουκρανία, οι εκπρόσωποι της οποίας θα εμπλέκονταν σε κάτι παρόμοιο. Αν ο επικεφαλής της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, Μητροπολίτης Ονούφριος, είχε πει έστω και το 10% των όσων είπε ο Πάπας, η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία απλώς δεν θα υπήρχε πλέον στο έδαφος της Ουκρανίας.

Ωστόσο, η Καθολική Εκκλησία, όπως βλέπουμε, όχι μόνο υπάρχει, αλλά ασκεί και τεράστια επιρροή στην ανώτατη ηγεσία της χώρας μας. Γιατί; Το ερώτημα είναι ανοιχτό.

Δίωξη της UOC: ψευδείς κατηγορίες
Το δεύτερο σημείο που σχετίζεται με την απελευθέρωση του Μητροπολίτη Ιωνάθαν είναι ότι άτομα που κατηγορούν την UOC για όλα τα ορατά και αόρατα εγκλήματα, ισχυρίζονται την καταπάτηση ορισμένων ιεραρχών, κληρικών και λαϊκών στην εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας και δηλώνοντας ότι οποιοσδήποτε από τους εκπροσώπους της UOC υποστηρίζει την επιθετικότητα της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και όσοι είναι υπό κράτηση για όλα αυτά κατανοούν πολύ καλά ότι οι ποινικές υποθέσεις κατά της UOC είναι στην πραγματικότητα μια φαντασία, ένα ψέμα. Οι δίκες κατά πιστών της UOC, εναντίον ιεραρχών, λαϊκών και ιερέων της είναι μια παρωδία δικαιοσύνης, το αποτέλεσμα της οποίας είναι προκαθορισμένο. Επιπλέον, αυτό το αποτέλεσμα μπορεί να υπαγορευτεί ή να ακυρωθεί ανά πάσα στιγμή - αρκεί μια κλήση «άνωθεν» (το είδαμε στην υπόθεση εναντίον δημοσιογράφων της ΕΟΔ, όταν μια αόρατη δύναμη εξήγησε στον δικαστή από το τηλέφωνο ότι είχε δίκιο και οι δημοσιογράφοι ήταν ένοχοι).

Οι ουκρανικές αρχές γνωρίζουν ότι οι ιεράρχες της UOC δεν είναι εγκληματίες. Βαθιά στην ψυχή τους, οι εισαγγελείς, οι δικαστές και οι ανακριτές της SBU καταλαβαίνουν ότι διώκουν εκπροσώπους της UOC απλώς και μόνο επειδή το απαιτεί η πολιτική στιγμή, απλώς επειδή υπάρχει εντολή και έχει γίνει αίτημα για τον «εχθρό».

Δεν υπάρχουν άλλοι λόγοι διωγμού της Εκκλησίας μας. Μόνο η πολιτική και η επιθυμία μεμονωμένων ανθρώπων, που καταλαβαίνουν πολύ καλά ότι στις πολιτισμένες χώρες είναι αδύνατο να γίνεται διώξη για διαφωνία, και το να έχεις μια άποψη που δεν συμπίπτει με την άποψη της πλειοψηφίας δεν είναι έγκλημα.

Γι' αυτόν τον λόγο οι ουκρανικές αρχές απελευθέρωσαν τόσο ήρεμα τον Μητροπολίτη Ιωνάθαν, τον οποίο οι ίδιες έπρεπε να είχαν φυλακίσει για πέντε χρόνια. Τον άφησαν να φύγει γιατί ξέρει ότι δεν φταίει και γιατί, ίσως, κάποιος από το Βατικανό το ζήτησε. Γιατί να μην εκπληρωθεί το αίτημα ενός καλού ανθρώπου;

Συμπεράσματα
1.   Εάν η απελευθέρωση του Μητροπολίτη Ιωνάθαν κατέστη δυνατή χάρη στην παρέμβαση του Πάπα, αυτό υπογραμμίζει τη σημαντική επιρροή του Βατικανού σε ορισμένες αποφάσεις στην Ουκρανία. 

2.   Από την αρχή, η υπόθεση εναντίον του Μητροπολίτη Ιωνάθαν ήταν κατασκευασμένη: του φυτεύτηκαν «στοιχεία», κατηγορήθηκε για πράγματα με τα οποία δεν είχε καμία σχέση και δεν έχει καμία σχέση. Επίσης, η αποφυλάκισή του καλύπτεται (ουσιαστικά) από μυστικότητα, κάτι που δείχνει για δόλο του δικαστικού μας συστήματος. Δεν έχει υπάρξει επίσημη ανακοίνωση για ανταλλαγή, αμνηστία ή άρση των κατηγοριών, γεγονός που εγείρει αμφιβολίες για τη νομιμότητα της αποφυλάκισής του και ερωτήματα σχετικά με τη δίκαιη διαδικασία.

3.   Επίσης, η περίπτωση του Μητροπολίτη Ιωνάθαν καταδεικνύει πώς η πολιτική πίεση μπορεί να επηρεάσει το ουκρανικό δικαστικό σύστημα, αναγκάζοντάς το να λαμβάνει αποφάσεις που έρχονται σε αντίθεση με τους δικούς του νόμους και κανονισμούς. Επιπλέον, βλέπουμε ότι η ουκρανική κυβέρνηση θεωρεί ότι έχει το δικαίωμα να ερμηνεύει τον νόμο όπως θέλει, καταπατώντας έτσι στην ουσία αυτόν τον νόμο.

4.   Επιπλέον, η πιθανή επιρροή της Καθολικής Εκκλησίας στην πολιτική της Ουκρανίας προκαλεί σημαντική ανησυχία. Οι δηλώσεις του Πάπα για την Ουκρανία και την πιθανή συμμετοχή του στην απελευθέρωση του Μητροπολίτη Ιωνάθαν τονίζουν ότι τα πολιτικά συμφέροντα του Βατικανού είναι στενά συνυφασμένα με την Ουκρανία, το οποίο μπορεί να επηρεάσει τις εσωτερικές υποθέσεις της χώρας μας.

5.   Και τέλος, πρέπει να πούμε ότι η απελευθέρωση του Μητροπολίτη Ιωνάθαν, παρά τις κατηγορίες για εγκλήματα, δείχνει ότι η ουκρανική κυβέρνηση ενεργεί εξαιρετικά ασυνεπώς. Αυτό δείχνει επίσης ότι οι κατηγορίες κατά των ιεραρχών της UOC έχουν πολιτικά κίνητρα και δεν βασίζονται σε πραγματικά στοιχεία εγκλημάτων.

Το ότι ο ηγεμόνας είναι ελεύθερος είναι αναμφίβολα το θέλημα του Θεού. Ελπίζουμε ότι ο Μητροπολίτης Ιωνάθαν θα μπορεί να υπηρετεί την Εκκλησία του Χριστού για πολλά χρόνια ακόμη.

Αλλά η κατάσταση με την απελευθέρωσή του δείχνει ξεκάθαρα ότι σε μια χώρα όπου το αδύνατο γίνεται εφικτό μετά από μια κλήση, αξίζει να σκεφτούμε την πραγματική δύναμη του νόμου και της δικαιοσύνης και να θέσουμε το ερώτημα: ποιος πραγματικά κυβερνά αυτήν τη χώρα;