Βίβλος, φύλο και Σύμβαση Κωνσταντινούπολης

Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης με το πρόσχημα της προστασίας των γυναικών προωθεί την ιδεολογία του φύλου. Φωτογραφία: ΕΟΔ

Το 2011 46 ευρωπαϊκές χώρες υπέγραψαν τη Σύμβαση για την πρόληψη της ενδοοικογενειακής βίας. Αλλά γιατί είναι επικίνδυνη για την οικογένεια και την Εκκλησία;

Τον τελευταίο καιρό ο αριθμός των χωρών που δηλώνουν την αποχώρησή τους από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης αυξάνεται: Ουγγαρία, Πολωνία, Τουρκία και άλλες. Στη Βουλγαρία, υπό την πίεση της Εκκλησίας, η σύμβαση δεν επικυρώθηκε. Όμως στην Ουκρανία ξεκινά σοβαρός αγώνας για την επικύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης. Η Εκκλησία είναι έντονα αντίθετη, οι φεμινιστικές οργανώσεις είναι υπέρ. Τι είναι αυτή η σύμβαση, τι γράφει εκεί μέσα και ποια είναι η θέση της Εκκλησίας;

Τι είναι η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης και γιατί γράφτηκε;
 
Ο πλήρης τίτλος αυτού του εγγράφου είναι: Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας. Υπογράφηκε ή μάλλον άνοιξε για υπογραφή από τις χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης στις 11 Μαΐου 2011 κατά τη διάρκεια της 121ης συνόδου της Επιτροπής Υπουργών στην Κωνσταντινούπολη. Την 1η Αυγούστου 2014 τέθηκε σε ισχύ για τις χώρες που την υπέγραψαν και την επικύρωσαν (εγκρίθηκε με κοινοβουλευτική απόφαση). Μέχρι σήμερα έχει υπογραφεί από 46 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας στις 07.11.2011 και ξεχωριστά από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας, δεν έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης.

Σήμερα, σημειώθηκε αντίθετη διαδικασία: οι χώρες που δεν έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση άρχισαν να δηλώνουν ότι δεν θα το κάνουν, ενώ εκείνες που την επικύρωσαν, ότι σκοπεύουν να την καταγγείλουν (να ακυρώσουν την υπογραφή).

Η Τουρκία, η οποία ήταν η πρώτη που επικύρωσε τη Σύμβαση Κωνσταντινούπολης στις 12 Μαρτίου 2012, σκέφτεται τώρα να αποχωρήσει από αυτήν. Μετά τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, αυτό το βήμα είναι μια λογική συνέχεια της πολιτικής της Τουρκίας να εγκαταλείψει τις λεγόμενες ευρωπαϊκές αξίες υπέρ του Ισλάμ.

Τον Μάιο του 2020 το Ουγγρικό κοινοβούλιο καταψήφισε την επικύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης.

Ο τρόπος καταπολέμησης της βίας δεν είναι να διδάξετε σε μερικά αγόρια ότι μπορούν να φορούν φορέματα και να παίζουν με κούκλες.

Αναπληρωτής Υπουργός Δικαιοσύνης της Πολωνίας

Στις 25 Ιουλίου 2020 ο Υπουργός Δικαιοσύνης της Πολωνίας, Zbigniew Zebro, δήλωσε ότι η χώρα του ξεκίνησε τη διαδικασία καταγγελίας της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης. Ενώ ο αναπληρωτής του, Marcin Romanovsky, στο Twitter εξήγησε τον κύριο λόγο αυτής της απόφασης: «Ο τρόπος καταπολέμησης της βίας δεν είναι να διδάξετε σε μερικά αγόρια ότι μπορούν να φορούν φορέματα και να παίζουν με κούκλες. Η Σύμβαση Κωνσταντινούπολης <...> είναι μια νεο-μαρξιστική προπαγάνδα που ανατρέπει τον κόσμο των αξιών μας. <…> Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης αναφέρεται στη θρησκεία ως αιτία βίας κατά των γυναικών. Το ονομάζουμε αλαμπουρνέζικα φυλετικά...».

Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης και Ουκρανία

Όσον αφορά την Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2020, μια ηλεκτρονική αίτηση από διάφορους δημόσιους οργανισμούς που ζητούσαν την επικύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης έλαβε τις απαιτούμενες 25.000 ψήφους και υποβλήθηκε στον Πρόεδρο της Ουκρανίας για εξέταση. Η επείγουσα ανάγκη να εξεταστεί το ζήτημα της επικύρωσης, σύμφωνα με τους υποστηρικτές της Σύμβασης, έχει αυξηθεί σημαντικά με την εισαγωγή καραντίνας. Σύμφωνα με τα στοιχεί του ΟΗΕ, σε όλο τον κόσμο λόγω καραντίνας παρατηρείται σημαντική αύξηση περιπτώσεων  ενδοοικογενειακής βίας, κατά μέσο όρο κατά 30%. Παρόλο που οι στατιστικές δείχνουν ότι η εφαρμογή της Σύμβασης σε μια συγκεκριμένη χώρα δεν επηρεάζει τη δυναμική της ενδοοικογενειακής βίας. Έτσι, στο Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο δεν έχει επικυρώσει τη Σύμβαση, ο αριθμός των καταγγελιών για την ενδοοικογενειακή βία αυξήθηκε κατά 50%, αλλά ταυτόχρονα στην Ιταλία, η οποία επικύρωσε το έγγραφο το 2013, το ποσοστό αυτό ήταν 55%.

Στην Ουκρανία οι στατιστικές είναι μάλλον ασαφείς. Από τη μία πλευρά, όπως δήλωσε η Υφυπουργός Εσωτερικών Αικατερίνα Παυλιτσένκο, με την εισαγωγή της καραντίνας, δεν σημειώθηκε αύξηση του αριθμού των κλήσεων προς την αστυνομία λόγω της ενδοοικογενειακής βίας. Από την άλλη πλευρά, η Ντομίνικα Στογιανόσκα, επικεφαλής του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών «Γυναίκες στην Ουκρανία», ισχυρίζεται ότι ο αριθμός των κλήσεων προς την τηλεφωνική γραμμή ενδοοικογενειακής βίας έχει αυξηθεί κατά 30% από την έναρξη της καραντίνας. Σύμφωνα με τους υποστηρικτές της Σύμβασης, η απουσία των ίδιων δεικτών αύξησης στις επίσημες στατιστικές του Υπουργείου Εσωτερικών εξηγείται δήθεν από το γεγονός ότι οι γυναίκες που έχουν βιώσει ενδοοικογενειακή βία δεν βασίζονται στην αστυνομία και προτιμούν να καλούν οργανισμούς όπως «Γυναίκες στην Ουκρανία».

Δεν υπάρχει αποτελεσματικός μηχανισμός προστασίας από την ενδοοικογενειακή βία στη χώρα μας. Αν όμως επικυρωθεί η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, θα εμφανιστεί, σύμφωνα με ακτιβιστές, ένας τέτοιος μηχανισμός.

Προστασία των γυναικών ή προώθηση του φύλου;

Το Πανουκρανικό Συμβούλιο Εκκλησιών και Θρησκευτικών Οργανώσεων (ΠΣΕΘΟ) αντιτάχθηκε στην επικύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης και έστειλε επιστολή με αντίστοιχο αίτημα στον Πρωθυπουργό της Ουκρανίας. Ο κύριος λόγος για αυτήν τη θέση, σύμφωνα με το ΠΣΕΘΟ, είναι η έννοια του «φύλου», η οποία ορίζεται στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης όχι ως βιολογικό φύλο ενός ατόμου, αλλά ως αυτοπροσδιορισμός του.

«Οι φόβοι των πιστών διαφορετικών θρησκειών απορρέουν από την υποχρέωση του άρθρου 14 της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης να συμπεριλάβει υλικό σχετικά με τους μη στερεοτυπικούς ρόλους των φύλων στα επίσημα προγράμματα σπουδών σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης. Οι αρνητικές συνέπειες μιας τέτοιας προσέγγισης στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης μπορεί να είναι η ενθάρρυνση των μαθητών της Ουκρανίας να σκεφτούν την αλλαγή του φύλου και η εκλαΐκευση των ομοφυλοφιλικών σχέσεων ως κανόνας», αναφέρεται στην επιστολή του ΠΣΕΘΟ.

Ας δούμε το κείμενο του άρθρου 14. Ονομάζεται «Εκπαίδευση» και λέει το εξής: «Τα μέρη λαμβάνουν, όπου απαιτείται, τα απαραίτητα μέτρα για να συμπεριλάβουν παιδαγωγικό υλικό σε θέματα όπως ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών, μη στερεοτυπικοί ρόλοι φύλου, αμοιβαίος σεβασμός, επίλυση συγκρούσεων σε διαπροσωπικές σχέσεις χωρίς εφαρμογή βία, βία με βάση το φύλο κατά των γυναικών και το δικαίωμα στην ασφάλεια του ατόμου, προσαρμοσμένο στις εξελισσόμενες ικανότητες των μαθητών, στα επίσημα προγράμματα σπουδών και σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης.

Τα μέρη λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για να προωθήσουν τις αρχές που ορίζονται στην παράγραφο 1 στις άτυπες εκπαιδευτικές δομές, καθώς και στον αθλητισμό, κατά τη διάρκεια πολιτιστικών εκδηλώσεων, κατά τη διάρκεια της ψυχαγωγίας και στα μέσα ενημέρωσης».

Σύμφωνα με τον ορισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας: «η έννοια του "φύλου" χρησιμοποιείται για περιγραφή εκείνων των χαρακτηριστικών ανδρών και γυναικών που έχουν αποκτηθεί κοινωνικά, όπως κανόνες, ρόλοι και υπάρχουσες σχέσεις μεταξύ τους». Οι υποστηρικτές της ιδεολογίας του φύλου υπολογίζουν έως και 300 διαφορετικά φύλα, όπως το Cisgender Female –θηλυκό προ-φύλο, το Trans (asterisk) Male – μεταβατικό σε αρσενική σεξουαλική κατάσταση και άλλα εξωτικά. Σύμφωνα με τη Σύμβαση Κωνσταντινούπολης, αυτοί είναι όλοι «μη στερεοτυπικοί ρόλοι φύλου», η μελέτη των οποίων πρέπει να συμπεριληφθεί «στα επίσημα προγράμματα σπουδών και σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης».

Σύμφωνα με το άρθρο 10 του Νόμου της Ουκρανίας Περί εκπαίδευσης στη χώρα μας υπάρχουν 13 επίπεδα εκπαίδευσης, ξεκιν΄νωτας από την προσχολική εκπαίδευση έως το επιστημονικό επίπεδο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης προβλέπει τη μελέτη «μη στερεοτυπικών ρόλων φύλου» σε όλα αυτά τα επίπεδα.

Σύμβαση είναι μια «βαλίτσα» με διπλό ή και τριπλό πάτο.

Ωστόσο, η επιβολή ιδεολογίας φύλων στον ουκρανικό λαό, ξεκινώντας από το νηπιαγωγείο, είναι μόνο ένα από τα σημεία που κάνουν τους ανθρώπους να διαμαρτυρηθούν κατά της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης.

Το θέμα είναι ότι η Σύμβαση είναι μια «βαλίτσα» με διπλό ή και τριπλό πάτο. Υποτίθεται ότι σ’ αυτήν πρόκειται για την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας, την οποία κανένας από τους κανονικούς ανθρώπους δεν μπορεί να εγκρίνει, αλλά το κείμενο του εγγράφου, μιλώντας μεταφορικά, με μικρά γράμματα, γράφει όχι μόνο για τη βία κατά των γυναικών. Λέει επίσης για την στην ουσία ενθάρρυνση της παράνομης μετανάστευσης. Σ’ αυτό αναφέρεται το κεφαλαίο 7, το οποίο ονομάζεται «Μετανάστευση και χορήγηση άσυλου». Για παράδειγμα, το άρθρο 61 της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης «Άρνηση απέλασης» λέει: «Τα μέρη λαμβάνουν τα απαραίτητα νομοθετικά ή άλλα μέτρα για να συμμορφωθούν με την αρχή της άρνησης απέλασης σύμφωνα με τις υφιστάμενες υποχρεώσεις βάσει του διεθνούς δικαίου». Δηλαδή, ένας παράνομος μετανάστης πρέπει μόνο να δηλώσει υποτιθέμενη δίωξη βάσει φύλου και δεν μπορεί πλέον να απελαθεί από τη χώρα.

Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης απαιτεί, χωρίς καμία κάλυψη, να εξαλείψει όλες τις παραδοσιακές ιδέες για τους κοινωνικούς ρόλους ανδρών και γυναικών. Το άρθρο 12 μιλάει ανοιχτά για αυτό.

Ταυτόχρονα με την απαίτηση να εισαχθεί η προπαγάνδα της ιδεολογίας των φύλων σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης, σαν με φύλλο συκιάς καλυμμένο με τη φράση: «όταν είναι κατάλληλο», η Σύμβαση Κωνσταντινούπολης απαιτεί να εξαλειφθούν όλες οι παραδοσιακές ιδέες για τους κοινωνικούς ρόλους ανδρών και γυναικών. Το άρθρο 12 μιλάει για αυτό ανοιχτά: «Τα μέρη λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να εισαγάγουν αλλαγές στα κοινωνικά και πολιτιστικά πρότυπα συμπεριφοράς γυναικών και ανδρών προκειμένου να εξαλείψουν προκαταλήψεις, έθιμα, παραδόσεις και οποιαδήποτε άλλη πρακτική που βασίζεται στην ιδέα της κατωτερότητας των γυναικών ή στερεοτυπικών ιδεών για το ρόλο των γυναικών και αντρών».

Αυτό σημαίνει ότι το κράτος, το οποίο έχει επικυρώσει τη Σύμβαση, πρέπει να απαγορεύσει αυτό που διδάσκει η Εκκλησία: «παντὸς ἀνδρὸς ἡ κεφαλὴ ὁ Χριστός ἐστι, κεφαλὴ δὲ γυναικὸς ὁ ἀνήρ, κεφαλὴ δὲ Χριστοῦ ὁ Θεός.. <…> οὐ γάρ ἐστιν ἀνὴρ ἐκ γυναικός, ἀλλὰ γυνὴ ἐξ ἀνδρός· καὶ γὰρ οὐκ ἐκτίσθη ἀνὴρ διὰ τὴν γυναῖκα, ἀλλὰ γυνὴ διὰ τὸν ἄνδρα. διὰ τοῦτο ὀφείλει ἡ γυνὴ ἐξουσίαν ἔχειν ἐπὶ τῆς κεφαλῆς διὰ τοὺς ἀγγέλους. πλὴν οὔτε ἀνὴρ χωρὶς γυναικὸς οὔτε γυνὴ χωρὶς ἀνδρὸς ἐν Κυρίῳ·» (Α΄ Κορ. 11: 3-11). Αυτό το δόγμα κηρύσσεται απαράδεκτη προκατάληψη και πρέπει να ξεριζωθεί. Αυτό προκύπτει από το κείμενο της Σύμβασης.

Ένα άλλο ανησυχητικό, για να το θέσουμε ήπια, σημείο είναι η ενθάρρυνση του «καρφώματος», και δεν μιλάμε για τα γεγονότα της διαπραχθείσας βίας. Μπορείτε απλά να αφήσετε τη φαντασία σας να τρέξει άγρια, είναι αρκετό.

Άρθρο 27: «Τα μέρη θα λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για να ενθαρρύνουν κάθε πρόσωπο που παρακολουθεί τη διάπραξη πράξεων βίας που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας Σύμβασης, ή ένα άτομο που έχει βάσιμους λόγους να πιστεύει ότι μια τέτοια πράξη μπορεί να διαπραχθεί ή ότι αναμένονται περαιτέρω πράξεις βίας, να το αναφέρουν στους αρμόδιους οργανισμούς ή αρχές». Περιττό να πούμε ότι οι διατάξεις αυτού του άρθρου παρέχουν απεριόριστες ευκαιρίες κατάχρησης. Σε περίπτωση οτιδήποτε διαφωνίας με τον σύζυγο, η σύζυγος ή η πεθερά μπορεί να καλέσει την αστυνομία και να αναφέρει ότι «έχει βάσιμους λόγους να πιστεύει ότι μια τέτοια πράξη (βία) μπορεί να διαπραχθεί». Και με τη βοήθεια της αστυνομίας, όχι μόνο να αποδείξει στον άντρα της ότι έχει «δίκιο», αλλά και να κερδίσει «ενθάρρυνση».

Τι στάση πρέπει να έχει ένας πιστός στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης;

Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια προσπάθεια, με το εύλογο πρόσχημα της καταπολέμησης της ενδοοικογενειακής βίας, να επιβάλει την ιδεολογία του φύλου στους ανθρώπους, και από πολύ νεαρή ηλικία. Αυτή η ιδεολογία δεν είναι τίποτα περισσότερο από την ανατροπή των θεμελίων της ανθρώπινης ύπαρξης. «Καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν, ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς» (Γεν. 1,27). Αντ’ αυτού μας προσφέρονται σήμερα έως και 300 διαφορετικά φύλα.

Επιπλέον, με βάση το κείμενο της Αγίας Γραφής, μπορεί να υποτεθεί ότι το φύλο, ως τέτοιο, ήταν γνωστό στον αρχαίο κόσμο. Το Δευτερονόμιον λέει: «Οὐκ ἔσται σκεύη ἀνδρὸς ἐπὶ γυναικί, οὐδὲ μὴ ἐνδύσηται ἀνὴρ στολὴν γυναικείαν, ὅτι βδέλυγμα Κυρίῳ τῷ Θεῷ σού ἐστι πᾶς ποιῶν ταῦτα» (Δευτ. 22,5).

Η Βίβλος δίνει στην ιδεολογία του φύλου κατηγορηματική ετυμηγορία: είναι βδέλυγμα στον Κύριο.

Ωστόσο, οι αρχαίες εικονογραφικές, και όχι μόνο, ζωγραφιές ανδρών και γυναικών μας δείχνουν ότι στην αρχαιότητα δεν υπήρχαν σχεδόν καθόλου διαφορές στο ρουχισμό μεταξύ ανδρών και γυναικών. Τότε για ποιο πράγμα μιλάει  το Δευτερονόμιον; Μπορεί να υποτεθεί ότι πρόκειται για αυτό που σήμερα ονομάζουμε φύλο, δηλαδή για τον τρόπο συμπεριφοράς, τον κοινωνικό ρόλο και την ταυτότητα του φύλου. Ο Άγιος Αμβρόσιος Μεδιολάνων ερμηνεύει αυτόν τον στίχο της Βίβλου ως εξής: «Εάν το ερευνήσεις πραγματικά αυτό, θα δεις ότι είναι άσεμνο από το οποίο η ίδια η φύση αποξενώνεται. Γιατί, άνθρωπε, δεν θέλεις να παραστείς αυτός που γεννήθηκες; Γιατί επιλέγεις διαφορετική εμφάνιση; Γιατί γίνεσαι σαν γυναίκα, ή εσύ, γυναίκα, σαν τον άντρα; Η φύση έχει ντύσει κάθε φύλο με κατάλληλα ρούχα. Τέλος, η συμπεριφορά είναι διαφορετική, το χρώμα του δέρματος, οι κινήσεις, το βάδισμα είναι διαφορετικά, τα δυνατά σημεία είναι διαφορετικά, η φωνή ανδρός και γυναίκας διαφέρουν».

Η Βίβλος δίνει στην ιδεολογία του φύλου κατηγορηματική ετυμηγορία: είναι βδέλυγμα στον Κύριο.

Όμως, απορρίπτοντας την έγκριση της Σύμβασης Κωνσταντινούπολης, είναι απαραίτητο να προσφέρουμε κάτι σε αντάλλαγμα, ορισμένα μέτρα καταπολέμησης της ενδοοικογενειακής βίας, η  οποία είναι σίγουρα απαράδεκτη από κάθε άποψη. Το Πανουκρανικό Συμβούλιο Εκκλησιών πρότεινε, αντί να επικυρώσει τη Σύμβαση Κωνσταντινούπολης, «την ανάπτυξη της εθνικής νομοθεσίας της Ουκρανίας για την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας και της βίας κατά των γυναικών». Αυτή η πρόταση φαίνεται λογική, αλλά αναποτελεσματική, διότι καμία νομοθετική διατύπωση δεν μπορεί να ρυθμίσει μια τόσο λεπτή σφαίρα σχέσεων όπως η ενδοοικογενειακή. Μπορούν μόνο να επεκτείνουν το πεδίο για κατάχρηση.

***

Για να πολεμήσουμε πραγματικά και όχι φανταστικά την ενδοοικογενειακή βία, είναι απαραίτητο όχι να εξαλείψουμε τις «προκαταλήψεις, τα έθιμα και τις παραδόσεις», αλλά, αντιθέτως, να διδάξουμε στα παιδιά την παραδοσιακή χριστιανική στάση στην οικογένεια. Με μια ευρεία έννοια, είναι η εκπλήρωση της εντολής να αγαπάς τον πλησίον σου και με μια στενή έννοια, δηλαδή τη σχέση συζύγου στη γυναίκα του, είναι η εκπλήρωση των λόγιων του Αποστόλου Πέτρου: «Οἱ ἄνδρες ὁμοίως συνοικοῦντες κατὰ γνῶσιν, ὡς ἀσθενεστέρῳ σκεύει τῷ γυναικείῳ ἀπονέμοντες τιμήν, ὡς καὶ συγκληρονόμοι χάριτος ζωῆς, εἰς τὸ μὴ ἐγκόπτεσθαι τὰς προσευχὰς ὑμῶν» (Α΄ Πέτρου 3,7).

Εάν κάθε πατέρας ενσταλάξει στο γιο του μια τέτοια στάση απέναντι στη μελλοντική του σύζυγο, τότε δεν θα χρειαστούν Συμβάσεις Κωνσταντινούπολης.