Μπορεί να υπάρχει η Ορθοδοξία χωρίς το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης;

Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίος. Φωτογραφία: ΕΟΔ

Το 2018–2019 στην Παγκόσμια Ορθοδοξία συνέβησαν τα γεγονότα που θα μπορούσε να οδηγήσουν σε μια παγκόσμια διάσπαση στην Οικουμενική Ορθόδοξη Εκκλησία.

Τον Οκτώβριο του 2018 οι ιεράρχες του Φαναρίου νομιμοποίησαν τους ηγέτες των σχισματικών οργανώσεων της Ουκρανίας και τον Δεκέμβριο δημιούργησαν μια δομή από αυτούς, η οποία ονομάστηκε Αυτοκέφαλη Ουκρανική Εκκλησία – η ΟCU.

Τον Οκτώβριο του 2019 η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία αναγνώρισε την ΟCU, τον Νοέμβριο – η Εκκλησία της Αλεξάνδρειας. Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, μέλη της ΟCU, οι υπάλληλοι και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης που υποστήριξαν το έργο του Τόμου του Πετρό Ποροσένκο γιορτάζουν τη νίκη. Νίκη, από τις οποίες έχουμε τόσο λίγες στην Ουκρανία. Και όλα φαίνονται όμορφα και λογικά: η Ρωσία νικήθηκε για άλλη μια φορά, η πατριωτική εκκλησία εντάσσεται στην Ευρώπη, λαμβάνει αναγνώριση και ούτω καθεξής.

Παρόμοια γεγονότα ήδη προγραμματίζονται στη Βόρεια Μακεδονία και το Μαυροβούνιο, όπου οι τοπικοί κυβερνήτες έρχονται επίσης σε επαφή με το Φανάρι, προκειμένου να νομιμοποιήσουν τις σχισματικές δομές των χωρών τους και να πάρουν τον Τόμο Αυτοκεφαλίας από τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο.

Και ως πολιτικοί, φαίνεται να έχουν δίκιο στην προσπάθειά τους να δημιουργήσουν τη δική τους εθνική εκκλησία.

Αλλά από την άποψη του Ορθοδόξου Χριστιανού, ο οποίος επισκέπτεται τακτικά την εκκλησία στην Ουκρανία, το Μαυροβούνιο και τη Βόρεια Μακεδονία, η κατάσταση φαίνεται εντελώς διαφορετική, δεν μπορεί να καταλάβει αν όντως αυτοί που πάντα τους ονόμαζαν μεταμφιεσμένοι λαϊκοί και σχισματικοί, τώρα έγιναν ή θα γίνουν κανονική Εκκλησία; Όντως τώρα στους ναούς του πρώην Πατριαρχείου Κιέβου και των Ουνιτών θα εμφανιστούν μυστήρια; Και τώρα μπορεί κανείς και εκεί να εξομολογείται, να κοινωνάει και γενικά να σώζεται; Ποιοι έχουν δίκαιο – οι Έλληνες, που ισχυρίζονται ότι η ΟCU είναι η Εκκλησία ή οι υπόλοιπες Τοπικές Εκκλησίες, οι οποίες συνεχίζουν να αποκαλούν τα μέλη αυτής της δομής σχισματικούς;

Στο εξής άρθρο θα συγκεντρώσουμε όλα τα γεγονότα και θα δώσουμε απλές απαντήσεις σε πολύπλοκες ερωτήσεις.

Είναι όντως ο Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης Κεφαλή της Εκκλησίας;

Από την άποψη της διδασκαλίας της Εκκλησίας, κανείς δεν μπορεί να δώσει στους λαϊκούς αναδρομικά το επισκοπικό και ιερατικό αξίωμα, είναι ο πλήρης παραλογισμός. Αλλά το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, και μετά από αυτό μέρος της Εκκλησίας της Ελλάδας και της Αλεξάνδρειας, ισχυρίζεται ότι δεν είναι καθόλου παράλογο. Γιατί; Επειδή έτσι είπε ο Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης, και δεν μπορεί να κάνει λάθος, επειδή στα μάτια των Ελλήνων είναι η Κεφαλή όλης της Εκκλησίας. Επομένως, πλησιάζουμε νέα ερώτηση.

Μία από τις σημαντικότερες αλήθειες που διδάσκει το Ευαγγέλιο είναι ότι στην Εκκλησία δεν υπάρχουν κεφαλές. Η Κεφαλή του είναι ο Χριστός. Ο Σωτήρας έλυσε το ζήτημα του πρωτείου μεταξύ των ανθρώπων μια για πάντα: «καὶ καθίσας ἐφώνησε τοὺς δώδεκα καὶ λέγει αὐτοῖς· εἴ τις θέλει πρῶτος εἶναι, ἔσται πάντων ἔσχατος καὶ πάντων διάκονος» (Μαρκ. 9, 35).

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι ο Χριστός είπε αυτά τα λόγια, αφού οι απόστολοι βρήκαν μεταξύ τους ποιος από αυτούς ήταν η κεφαλή: «Καὶ ἦλθεν εἰς Καπερναούμ· καὶ ἐν τῇ οἰκίᾳ γενόμενος ἐπηρώτα αὐτούς· τί ἐν τῇ ὁδῷ πρὸς ἑαυτοὺς διελογίζεσθε; οἱ δὲ ἐσιώπων· πρὸς ἀλλήλους γὰρ διελέχθησαν ἐν τῇ ὁδῷ τίς μείζων»  (Μαρκ. 9, 33-34).

Επομένως, όλες οι Τοπικές Εκκλησίες που μαζί αποτελούν Μία Οικουμενική Εκκλησία είναι απολύτως ίσες μεταξύ τους. Δεν έχουν πρώτους και δεν έχουν τελευταίους. Ναι, υπάρχει το λεγόμενο Δίπτυχο, δηλαδή κατάλογος όπου οι εκκλησίες καταγράφονται με μια ορισμένη σειρά, αλλά η θέση σ’ αυτό δεν δίνει κανένα προνόμια παρά το προνόμιο τιμής και σεβασμού μεταξύ ίσων αδελφών.

Ωστόσο, διαφορετικά σκέφτονται στο Φανάρι .

Τον εικοστό αιώνα στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως προέκυψε η γνώμη ότι είναι ανώτερη από άλλες εκκλησίες και είχε το δικαίωμα να τους κυριαρχήσει.

Η Ορθοδοξία δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς το Οικουμενικό Πατριαρχείο... Αν το Οικουμενικό Πατριαρχείο... εγκαταλείψει την διορθόδοξη σκηνή, οι Τοπικές Εκκλησίες θα γίνουν «σαν πρόβατα που δεν έχουν ποιμένα».

Πατριάρχης Βαρθολομαίος

Ο Αρχιεπίσκοπος της Κωνσταντινούπολης και, κατά συνέπεια, ο Οικουμενικός Πατριάρχης είναι ο πρώτος χωρίς ίσους.

Αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος

Η Ορθόδοξη Εκκλησία χωρίς το Οικουμενικό Πατριαρχείο θα ήταν ένα είδος προτεσταντισμού... Είναι αδιανόητο ότι κάποια Tοπική Εκκλησία... να διακόψει την κοινωνία της μαζί του, καθώς η κανονικότητα της ύπαρξής της ρέει από αυτό».

Μητροπολίτης Αδριανουπόλεως Αμφιλόχιος (Στεργιού)

Αν και γενικά θεωρούμε ότι ο Χριστός είναι η Κεφαλή της Εκκλησίας μας. Αλλά επί της γης είναι ο Οικουμενικός Πατριάρχης.

Μητροπολίτης Μονεμβασίας και Σπάρτης Ευστάθιος

Βάσει των κανόνων, σύμφωνα με τις διδασκαλίες της Ορθοδόξου Εκκλησίας, το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει προνόμια. Όποιος διαφωνεί με αυτό, απομακρύνει τον εαυτό του από την Ορθοδοξία.

Αρχιεπίσκοπος Τελμησσού Ιώβ (Getcha)

Ο Αρχιεπίσκοπος Ιώβ λέει λοιπόν ότι το πρωτείο του Φαναρίου είναι γραμμένο στους κανόνες. Ας κοιτάξουμε:
 

Σύμφωνα με τι κανόνες η Κωνσταντινούπολη είναι η Κεφαλή της Εκκλησίας;

Το ίδιο το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης εμφανίστηκε αρκετά αργά, τον 4ο αιώνα. Στον κατάλογο των Εκκλησιών – Δίπτυχο, τοποθετήθηκε αμέσως στη δεύτερη θέση μετά τη Ρώμη. Και μόνο για πολιτικούς λόγους – μόνο επειδή η Κωνσταντινούπολη ήταν η πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας, όπου ζούσε ο αυτοκράτορας και συνεδρίαζε η κυβέρνηση. Αφού η Ρωμαϊκή Εκκλησία πήγε σε σχίσμα, η Κωνσταντινούπολη έγινε αυτόματα η πρώτη στο Δίπτυχο και ήταν κατανοητό: η εγγύτητα στον αυτοκράτορα του έδινε αντίστοιχη επιρροή και δικαιώματα.

Αλλά το 1453 η Κωνσταντινούπολη κατακτήθηκε από τους Τούρκους, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία έπεσε και το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως μετατράπηκε σε μια μικρή απομονωμένη ομάδα Ορθοδόξων σε μια τεράστια μουσουλμανική χώρα.

Δηλαδή, όλες οι προϋποθέσεις χάρη στις οποίες η Εκκλησία αυτή ήταν η πρώτη στο Δίπτυχο εξαφανίστηκαν εντελώς. Ακόμη και η ίδια η Κωνσταντινούπολη εξαφανίστηκε, μετατράπηκε σε Ισταμπούλ.

Ωστόσο, άλλες Εκκλησίες, στις οποίες λειτουργούσαν κυρίως οι Έλληνες, θέλοντας να διατηρήσουν το πνευματικό τους κέντρο, συνέχισαν να θεωρούν την Κωνσταντινούπολη την πρώτη στη τιμή.

Και τώρα η Κωνσταντινούπολη αποφάσισε να νομισματοποιήσει αυτό το σεβασμό στο πρωτείο εξουσίας. Και δηλώνει ότι η επιβεβαίωση αυτής της δύναμης υπάρχει στους κανόνες.

***

Υπάρχουν μερικοί κανόνες που γράφτηκαν κατά τη διάρκεια της αυτοκρατορίας, τους οποίους αναφέρει η Κωνσταντινούπολη ως απόδειξη του δικαιώματός της εξουσίας πάνω σε άλλες εκκλησίες. Ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά σε αυτούς.

Γ’ Κανόνας της Β’ Οικουμενικής Συνόδου ἐν Κωνσταντινουπόλει (381): «Τὸν μέν τοι Κωνσταντινουπόλεως ἐπίσκοπον ἔχειν τὰ πρεσβεῖα τῆς τιμῆς μετὰ τὸν τῆς Ῥώμης ἐπίσκοπον, διὰ τὸ εἶναι αὐτὴν νέαν Ῥώμην».

Στην πραγματικότητα, ο κανόνας λέει ότι στο Δίπτυχο στην Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης δόθηκε η δεύτερη θέση μετά τη Ρωμαϊκή. Ο λόγος είναι και πάλι ότι ο αυτοκράτορας ζούσε στην Κωνσταντινούπολη και συνεδρίαζε η κυβέρνηση. Αυτό είναι όλο. Δεν υπάρχουν δικαιώματα υπεροχής πάνω σε άλλες Εκκλησίες. Καθόλου.

28ος κανόνας Δ’ Οικουμενικής Συνόδου της Χαλκηδόνας (451): «τὴν βασιλείᾳ καὶ συγκλήτῳ τιμηθεῖσαν πόλιν, καὶ τῶν ἴσων ἀπολαύουσαν πρεσβείων τῇ πρεσβυτέρᾳ βασιλίδι Ῥώμῃ, καὶ ἐν τοῖς ἐκκλησιαστικοῖς ὡς ἐκείνην μεγαλύνεσθαι πράγμασι, δευτέραν μετ’ ἐκείνην ὑπάρχουσαν. Καὶ ὥστε τοὺς τῆς Ποντικῆς, καὶ τῆς Ἀσιανῆς, καὶ τῆς Θρακικῆς διοικήσεως μητροπολίτας μόνους, ἔτι δὲ καὶ τοὺς ἐν τοῖς βαρβαρικοῖς ἐπισκόπους τῶν προειρημένων διοικήσεων χειροτονεῖσθαι ὑπὸ τοῦ προειρημένου ἁγιωτάτου θρόνου τῆς κατὰ Κωνσταντινούπολιν ἁγιωτάτης ἐκκλησίας».

Εδώ πάλι αναφέρονται τα δικαιώματα της τιμής της Κωνσταντινούπολης, με βάση το γεγονός της εγγύτητας με τον βασιλιά και το σύγκλητο. Αλλά για πρώτη φορά αναφέρονται επίσης τα δικαιώματα της εξουσίας: πάνω στις περιοχές «τῆς Ποντικῆς, καὶ τῆς Ἀσιανῆς, καὶ τῆς Θρακικῆς». Ας ρίξουμε μια ματιά σε τι αντιστοιχούν στο σύγχρονο χάρτη: η περιοχή Ποντική είναι η νότια ακτή της Μαύρης Θάλασσας, που βρίσκεται στην Τουρκία, η περιοχή Ασιανής είναι το ανατολικό τμήμα της Τουρκίας, που περιβάλλεται από το Αιγαίο, η Θρακική περιοχή είναι το ανατολικό τμήμα της Τουρκίας, που συνορεύει με τη Βουλγαρία από τη μία πλευρά και περιβάλλεται από τη θάλασσα του Μαρμαρά από την άλλη.

Δηλαδή, σύμφωνα με αυτόν τον κανόνα, το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης έχει το δικαίωμα στην εξουσία πάνω από το έδαφος της σύγχρονης Τουρκίας και τίποτα περισσότερο.

36ος Κανόνας της εν Τρούλλω Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου (691): «τὸν Κωνσταντινουπόλεως θρόνον τῶν ἴσων ἀπολαύειν πρεσβείων τοῦ τῆς πρεσβυτέρας Ῥώμης θρόνου, καὶ ἐν τοῖς ἐκκλησιαστικοῖς, ὡς ἐκεῖνον, μεγαλύνεσθαι πράγμασι, δεύτερον μετ' ἐκεῖνον ὑπάρχοντα».

Όπως βλέπουμε εδώ αντιγράφεται η ίδια διατριβή όπως και στους προηγούμενους κανόνες, ότι η Κωνσταντινούπολη είναι η δεύτερη μετά τη Ρώμη. Της δίνει το δικαίωμα να οδηγήσει τις άλλες Εκκλησίες: Όχι, τίποτα δεν λέγεται γι’ αυτό, αν και εγκρίθηκε κατά τη διάρκεια της ακμής της αυτοκρατορίας.

17ος Κανόνας της Δ’ Οικουμενικής Συνόδου, που δήθεν δίνει στην Κωνσταντινούπολη το δικαίωμα να δικάζει όλους τους επισκόπους.
«Εἰ δέ τις ἀδικοῖτο παρὰ τοῦ ἰδίου μητροπολίτου, παρὰ τῷ ἐξάρχῳ τῆς διοικήσεως, ἢ τῷ Κωνσταντινουπόλεως θρόνῳ δικαζέσθω, καθά προείρηται».

Πράγματι, αν διαβάσετε αυτόν τον κανόνα μεμονωμένα από τους υπόλοιπους και μετά τα όμορφα χωρία των σύγχρονων φαναριωτώς κιόλας, φαίνεται ότι ο Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης έχει το δικαίωμα να δικάζει όλους. Αλλά ας θυμηθούμε το 28ο Κανόνα της Δ’ Οικουμενικής Συνόδου, που εδραιώνει στο θρόνο της Κωνσταντινούπολης μόνο τις περιοχές ««τῆς Ποντικῆς, καὶ τῆς Ἀσιανῆς, καὶ τῆς Θρακικῆς».

Ο μεγάλος βυζαντινός κανονιολόγος του 12ου αιώνα, ο Ιωάννης Ζονάρ, λέει με μεγαλύτερη ακρίβεια με την ευκαιρία αυτή: «Όμως, ο Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης δεν διορίζεται πάνω σε όλους τους μητροπολιτές χωρίς εξαίρεση, αλλά μόνο πάνω στους υπαγόμενούς του. Και δεν μπορεί να φέρει στο δικαστήριο του τους μητροπολίτες της Συρίας ή της Παλαιστίνης και της Φοινίκης ή της Αίγυπτου ενάντια στη θέλησή τους, αλλά οι μητροπολίτες της Συρίας υπόκεινται στη δίκη του Πατριάρχη της Αντιοχείας και της Παλαιστίνης στη δίκη του Πατριάρχη των Ιεροσολύμων και εν Αιγύπτιο πρέπει να δικαστούν από τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας».

Όπως μπορεί να φανεί στους κανόνες το Φανάρι δεν έχει κανένα δικαίωμα να κυριαρχήσει σε άλλες εκκλησίες. Και αν δεν υπήρχαν κατά την περίοδο της βυζαντινής αυτοκρατορίας, τότε, ιδιαίτερα τώρα δεν υπάρχει κανένα.

Σε αυτή τη νοσταλγία για τους χρόνους του μεγαλείου της αυτοκρατορίας και του μεγαλείου του ελληνικού πολιτισμού κρύβεται το κύριο κλειδί για την κατανόηση του τι κάνει τώρα το Φανάρι.

Λόγος του σχίσματος στην Ορθοδοξία: οι Έλληνες εναντίον των Σλάβων ή η Εκκλησία ενάντια στην ανομία;

Λίγοι μπορούν να συγκριθούν με τους Έλληνες στο ό, τι έδωσαν αυτοί στην ανθρωπότητα: πολιτισμός, φιλοσοφία, ποίηση, πολιτική, μαθηματικά, φυσική, ιατρική... Μάλλον, δεν υπάρχουν σφαίρες που δεν βασίζονταν στην ελληνική κληρονομιά.

Σχεδόν όλα τα βιβλία της Καινής Διαθήκης γράφτηκαν στα Ελληνικά. Οι περισσότεροι από τους Αγίους Πατέρες και καθηγητές της Εκκλησίας ήταν Έλληνες. Όλη η τάξη της λειτουργίας μας τελείται σύμφωνα με το Τυπικό, που καταρτίστηκε από τους Έλληνες. Οι θαυματουργοί Αγ. Νικόλας των Μύρων της Λυκίας και ο Αγ. Σπυρίδων Τριμυθούντος είναι Έλληνες.

Από την άλλη πλευρά, όλα αυτά τα επιτεύγματα οδήγησαν στην ανάπτυξη του ελληνικού εθνικισμού. Συνειδητοποιώντας το μεγαλείο της κουλτούρας τους και το μεγαλείο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, οι Έλληνες, που αποτελούσαν τον πυρήνα της, άρχισαν να τοποθετούν τον εαυτό τους πάνω από άλλους λαούς, τους οποίους συχνά αποκαλούσαν βάρβαροι.

Το 1453 η αυτοκρατορία έπεσε, οι Έλληνες διασκορπίστηκαν σε όλο τον κόσμο, αλλά η νοσταλγία για το αυτοκρατορικό παρελθόν δεν εξαφανίστηκε. Η αποκατάσταση της μεγάλης Βυζαντινής Αυτοκρατορίας για τους Έλληνες είναι μια σταθερή ιδέα. Και ας είναι αδύνατο προς το παρόν στην πολιτική, κάποιοι από αυτούς βλέπουν μια τέτοια ευκαιρία στην Εκκλησία.

Η συντριπτική πλειοψηφία της επισκοπής στις σύγχρονες Τοπικές Εκκλησίες είναι Έλληνες. Οι Έλληνες είναι οι Προκαθήμενοι της εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης, της Ελλάδας, της Αλεξάνδρειας, των Ιεροσολύμων, της Κύπρου και της Αλβανίας. Στην Εκκλησία της Αλεξάνδρειας, η οποία εξαπλώνεται σ’ όλες τις χώρες της Αφρικής, από τους 37 επισκόπους, υπάρχουν μόνο 5 Αφρικανοί, οι υπόλοιποι είναι Έλληνες.

Και παρόλο που γνωρίζουν πολύ καλά τα λόγια του Αποστόλου Παύλου, ότι η Εκκλησία δεν έχει Έλληνες ή Εβραίους, για πολλούς από τους Ορθόδοξους Έλληνες το μεγαλείο του Πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης είναι προεικόνα του μεγαλείου του Ελληνικού Έθνους. Τις διαμαρτυρίες αρκετών Τοπικών Εκκλησιών εναντίον των παράνομων ενεργειών του Φαναρίου προτιμούν να ερμηνεύονται ως εθνοτική σύγκρουση – εξέγερση των Σλάβων εναντίον των Ελλήνων. Δήθεν οι Ρώσοι οι βάρβαροι οι ίδιοι φιλοδοξούν τα πρωτεία και γι’ αυτό το λόγο αμφισβητούν τις πράξεις της Κωνσταντινούπολης.

Το φθινόπωρο του 2018 ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος δήλωσε στην ελληνική διασπορά:

«Το Οικουμενικό Πατριαρχείο μας. Από εδώ προέρχονται τα ιδανικά, οι αξίες του Έθνους μας, η δόξα του Έθνους μας, το πάθος και το μαρτύριο του Έθνους μας, η πηγή τους είναι εδώ... σήμερα το Πατριαρχείο μας προσπαθεί να λύσει το ουκρανικό εκκλησιαστικό πρόβλημα και δείχνει τα προνόμια και τα δικαιώματά του σύμφωνα με τους Κανόνες των Οικουμενικών Συνόδων. Πρώτα απ’ όλα του Δ’ Οικουμενικού Συνόδου ἐν Χαλκηδόνι , το οποίο δίνει ειδικά προνόμια να απευθύνει κανείς την έκκληση στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Αυτοί οι κανόνες είναι υποχρεωτικοί για ολόκληρη την Ορθοδοξία, είτε αρέσει αυτό στους Ρώσους αδελφούς μας είτε όχι, αργά ή γρήγορα θα ακολουθήσουν την απόφαση που θα σώσει το Οικουμενικό, επειδή δεν έχουν άλλη επιλογή... Γι’ αυτό τα αδέλφια μας οι Σλάβοι δεν ανέχονται το πρωτείο του Οικουμενικού Πατριαρχείου και ως εκ τούτου το έθνος μας στην Παγκόσμια Ορθοδοξία».

Το θέμα έφτασε στο συμπέρασμα ότι ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος κατηγόρησε στο σχίσμα του Φιλάρετου τα μέλη της κανονικής Ουκρανικής Εκκλησίας και τους ονόμασε Ρώσους: «Οι Ρώσοι ήταν αυτοί που διέπραξαν το σχίσμα, κι όχι το Οικουμενικό Πατριαρχείο ή Ουκρανοί, όπως λένε τώρα... Ως Μητέρα-Εκκλησία, έπρεπε να φροντίσουμε για κανονική ενότητα εκατομμύριων  Ουκρανών που δεν ήθελαν να είναι στην ίδια Εκκλησία με τους Ρώσους».

Η προσπάθεια του Φαναρίου να παρουσιάσει το σχίσμα στην Ορθοδοξία ως εθνικό, ως των Ρώσων έναντι των Ελλήνων, ταιριάζει τέλεια στο πλαίσιο της γεωπολιτικής, όπου πολλές πολιτικές δυνάμεις επιμένουν στη «ρωσική απειλή», αλλά αυτό δεν έχει καμία σχέση με την εκκλησιαστική πραγματικότητα. Οι Ρωσική, Σερβική, Πολωνική, Τσεχίας, Εκκλησία της Αντιόχειας δεν αντιτίθενται καθόλου στους Έλληνες. Αντιτίθενται στην ανομία, λένε όχι στην εισαγωγή σχισματικών και λαϊκών στην Εκκλησία και κατά των προσπαθειών του Φαναρίου να επιβάλλει οτιδήποτε αποφάσεις του στην Εκκλησία απλώς και μόνο διότι υποτίθεται ότι έχει το δικαίωμα υπεροχής στους άλλους.

Κάνοντας απλές αναλογίες: αν λέτε στον αδερφό σας δυνατά για την ανομία του, αυτό δεν σημαίνει καθόλου ότι εσείς ο ίδιος θέλετε να διαπράξετε αυτή την ανομία, λέτε μόνο ότι το να διαπράξει ανομία είναι κακό και λάθος.

Και αν στο Φανάρι δεν κυβερνούσαν οι Έλληνες, αλλά, ας πούμε, οι Εβραίοι, Γερμανοί ή Πορτογάλοι, αυτό δεν θα άλλαζε την κριτική στάση απέναντί τους.

Το να προδίδεις έγκαιρα – δεν είναι προδοσία, αλλά η πρόβλεψη;

Γνωρίζουμε ότι η Εκκλησία είναι ένας τόπος συνάντησης ανθρώπου με τον Θεό και ως εκ τούτου έχουμε ιδιαίτερα υψηλές απαιτήσεις και προσδοκίες για τους λειτουργούς της και ακόμη περισσότερες για τους προκαθημένους της.

Δεν μπορούν να ενεργήσουν a priori στον όπως ενεργούν οι πολιτικοί: να ψεύδουν, να προδίδουν και να αλλάζουν τη θέση τους εν πτήσει.

Για 15 χρόνια ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος θεωρούσε τα μέλη του Πατριαρχείου Κιέβου και της UAOC (Ουνίτες) λαϊκούς και ξαφνικά το 2018 τους ονόμασε επισκόπους. Το 2016 ο Πατριάρχης ονόμασε τον Μητροπολίτη Ονούφριο μοναδικό νόμιμο επικεφαλής της Εκκλησίας στην Ουκρανία, ενώ το 2018 άρχισε να ονομάζει τον Σεργκέι Ντουμένκο έτσι. Και όλα αυτά εκπληκτικά συνέπεσαν με την έναρξη της προεδρικής εκλογικής εκστρατείας του Ποροσένκο, όπου σχεδόν η κύρια έμφαση δόθηκε στον Τόμο και την ΟCU.

Ακόμα πιο περίεργη μεταμόρφωση είναι του Προκαθήμενου της Εκκλησίας της Αλεξανδρείας, του Πατριάρχη Θεόδωρου.

Μέχρι το 2019 έκανε πολλές δηλώσεις στις οποίες καλούσε τον Μακαριότατο Ονούφριο τον μοναδικό νόμιμο επικεφαλής της Εκκλησίας στην Ουκρανία και παρότρυνε τους πιστούς να παραμείνουν πιστοί μόνο στο\ην UOC. Τον Νοέμβριο όμως του 2019 ο Πατριάρχης Θεόδωρος ξέχασε τον Μητροπολίτη Ονούφριο και την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία, αυτοί εξαφανίστηκαν γι’ αυτόν.

Ο Πατριάρχης Θεόδωρος (2016): «Ο Μακαριώτατος Ονούφριος να γνωρίζει ότι το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και όλοι εμείς στέκουμε δίπλα στην κανονική Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία υπό την ηγεσία του Μακαριωτάτου Μητροπολίτη Ονούφριου».
 
Ο Πατριάρχης Θεόδωρος (29 Οκτωβρίου 2018, μετά την «αποκατάσταση» του Φιλάρετου και του Μακάριου): «Έζησα τη δύσκολη εποχή σχίσματος, όταν ξεκίνησαν όλες αυτές οι διαδικασίες, η κίνηση προς την αυτοκέφαλη για να δημιουργήσουν τη δική τους σχισματική εκκλησία. Τότε έζησα αυτές τις δυσκολίες στην Οδησσό, όταν ήθελαν να καταλάβουν τις ορθόδοξες εκκλησίες μας. Μέρα νύχτα έκανα βάρδιες στο μετόχι μας στην Οδησσό. Όπως λέει ο Μακαριώτατος Ονούφριος, η Εκκλησία πρέπει να είναι μακριά από την πολιτική. Δεν μπορούμε να κρυφτούμε πίσω από το δάχτυλό μας, πρέπει να δούμε ότι πίσω απ’ όλο αυτό κρύβεται το πολιτικό ενδιαφέρον».

Δεν μπορούμε να μη θυμηθούμε και τις μεταμορφώσεις στο Άγιον Όρος. Ο ηγούμενος της Ιεράς Μονής Βατοπεδίου αρχιμανδρίτης Εφραίμ πολλές φορές έχει καλέσει τους Ουκρανούς να είναι πιστοί μόνο στην UOC και στο Μακαριώτατο Ονούφριο.

Ο Αρχιμανδρίτης Εφραίμ: «Απευθύνομαι στον ουκρανικό λαό και παρακαλώ να παραμείνουν στην κανονική Ορθόδοξη Εκκλησία, υπό την ηγεσία του Μακαριωτάτου Ονούφριου. Ολόκληρο το Άγιος Όρος δέχεται και αναγνωρίζει μόνο την κανονική Ουκρανική εκκλησία, υπό την ηγεσία του Μητροπολίτη Ονούφριου».

Ως αποτέλεσμα, ο αρχιμανδρίτης ήρθε στο Κίεβο για την ενθρόνιση του Επιφάνιου και δεν μπόρεσε να παραστεί στην τελετή αποκλειστικά για λόγους υγείας, ενώ στο μοναστήρι του στο Άγιον Όρος δέχονταν τους σχισματικούς της OCU.

****

Ο Χριστός στο Ευαγγέλιο μας λέει: «Προσέχετε δὲ ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν, οἵτινες ἔρχονται πρὸς ὑμᾶς ἐν ἐνδύμασι προβάτων, ἔσωθεν δέ εἰσι λύκοι ἅρπαγες. ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούς. μήτι συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὴν ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα;» (Ματθ. 7, 15-16).

Κοιτάζοντας τις μεγαλοπρεπείς μορφές των ιεραρχών του Φαναρίου, είναι σχεδόν αδύνατο να πιστέψουμε ότι πράττουν αντιεκκλησιαστικές πράξεις. Αλλά, δυστυχώς, τα γεγονότα μιλούν ακριβώς για αυτό.

Οι δηλώσεις του Φαναρίου κατά τη δημιουργία της ΟCU φαινόταν όμορφες:- να θεραπεύσει το σχίσμα και να ενώσει όλη την Ορθοδοξία της Ουκρανίας. Αλλά τι βλέπουμε ένα χρόνο μετά, ποια είναι τα αποτελέσματα, ποιοι είναι οι καρποί;

• Δεν έγινε καμία ενοποίηση της Ορθοδοξίας στην Ουκρανία. Η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία υπάρχει ξεχωριστά, η δομή της ΟCU που δημιουργήθηκε ξεχωριστά από τους σχισματικούς του Πατριαρχείου του Κιέβου και της UAOC, ξεχωριστά.
• Νομιμοποίηση του Φιλάρετου από το Φανάρι χωρίς καμιά μετάνοια απέδειξε ότι αυτό είναι προφανές λάθος. Ο Φιλάρετος δεν έχει αλλάξει καθόλου και έχει ήδη χωρίσει την ΟCU, από την οποία έφυγε με ένα μέρος των σχισματικών επισκόπων του και τώρα χειροτονεί ενεργά νέους. Επιπλέον, ο Φιλάρετος είπε ότι κανένα πιθανό ανάθεμα από την πλευρά του Φαναρίου δεν τον νοιάζει.
• Η δημιουργία της ΟCU έχει εισαγάγει έναν άλλο παράγοντα διαχωρισμού στην ουκρανική κοινωνία, θρησκευτικό. Ο Ποροσένκο, αδυνατώντας να δελεάσει τους επισκόπους και ιερείς της UOC στη δομή της ΟCU, έδωσε διαταγή στις τοπικές αρχές να μεταφέρουν τις εκκλησίες στην ΟCU. Η γνώμη των πιστών δεν ρωτήθηκε. Τους κάτοικους των χωριών προσπαθούσαν να πείσουν ότι η ΟCU είναι πατριωτική, ενώ η UOC είναι η Εκκλησία του επιτιθέμενου κράτους και η εκκλησία της πρέπει να καταληφθεί. Εκκλησίες καταλαμβάνονταν, ενορίτες διώχνονταν. Στα ακόμα χθες ήσυχα και φιλικά χωριά άρχισε πραγματικός πόλεμος. Η εχθρότητα και το μίσος εγκαταστάθηκαν μεταξύ γειτόνων, φίλων, ακόμη και μέσα στις οικογένειες.
• Πριν από ένα χρόνο η σχέση μεταξύ των Τοπικών Εκκλησιών ήταν, αν όχι χωρίς σύννεφα, τουλάχιστον απόλυτα αδελφική και φιλική. Τώρα οι Εκκλησίες χωρίζονται σε εκείνες που υποστήριζαν τις ενέργειες του Φαναρίου στη νομιμοποίηση την ΟCU, και εκείνες που είναι αντίθετες. Είναι προφανές ότι η διάσπαση μόνο θα εμβαθύνει.
• Η αναγνώριση της ΟCU από τις Εκκλησίες της Ελλάδας και της Αλεξάνδρειας προκάλεσε συγκρούσεις και διαφωνίες στο εσωτερικό τους. Υπάρχουν πολλοί Έλληνες επισκόπους που αρνούνταν να αναγνωρίσουν την ΟCU και εξακολουθούν να θεωρούν ότι τα μέλη της λαϊκούς. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ίδια κατάσταση θα υπάρξει σε οποιαδήποτε άλλη Εκκλησία στην οποία θα αποφασιστεί η αναγνώριση της ΟCU.
• Και το πιο σημαντικό, σύμφωνα με τους κανόνες, ο ιερέας που εισέρχεται σε κοινωνία με σχισματικούς γίνεται ο ίδιος σχισματικός. Ο Δέκατος Αποστολικός Κανόνας το λέει ρητά: «Εἴ τις ἀκοινωνήτῳ κἄν ἐν οἴκῳ συνεύξηται, οὗτος ἀφοριζέσθω».

Και αυτός ο κανόνας δεν είναι από την κατηγορία εκείνων των κανόνων που δίνουν στο Φανάρι  τα μυθικά δικαιώματα να διοικούν άλλους. Αφορούν τον κάθε χριστιανό και συνδέεται άμεσα με τη σωτηρία μας.

Ο απώτερος στόχος του κάθε χριστιανού είναι η σωτηρία της ψυχής και η Βασιλεία των Ουρανών. Μήπως η Ορθόδοξη Εκκλησία εξασφάλιζε αυτόν τον στόχο καθ’ όλη της τη διάρκεια της ύπαρξής της; Φυσικά. Το εξασφαλίζουν τώρα εκείνοι που έχουν νομιμοποιήσει και αναγνωρίσει το ουκρανικό σχίσμα, για να μην αναφέρουμε την ίδια την ΟCU; Πολύ αμφίβολο.

Η σημερινή επίθεση του Φαναρίου κατά της Ορθοδοξίας έφερε στους πιστούς μόνο σχίσμα και διαμάχη. Υπενθυμίζουμε με την ευκαιρία τα λόγια του Χριστού: «πᾶν δένδρον μὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς πῦρ βάλλεται. ἄραγε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούς. Οὐ πᾶς ὁ λέγων μοι Κύριε Κύριε, εἰσελεύσεται εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, ἀλλ᾿ ὁ ποιῶν τὸ θέλημα τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς» (Ματθ. 7, 19-21).

Υπάρχει το θέλημα του Επουράνιου Πατέρα στις πράξεις του Φαναρίου; Και αν πρέπει να υποστηρίξουμε τις ενέργειές τους;

Καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας της η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει ξεπεράσει αιρέσεις, σχίσματα και προσπάθειες ενώσεων. Ωστόσο, ιδρύθηκε από τον Χριστό και θα υπάρχει μέχρι το τέλος των χρόνων. Η τύχη εκείνων που προσπάθησαν να καταστρέψουν την Εκκλησία είναι θλιβερή.

Καθένας από εμάς έχει ελευθερία επιλογής: να αποκτήσει ολόκληρο τον Κόσμο και ταυτόχρονα να βλάψει την ψυχή του ή να σώσει την ψυχή του θυσιάζοντας τα κοσμικά οφέλη. Η επιλογή είναι πάντα δική μας.