Ξαφνική τύφλωση: γιατί το Φανάρι σταμάτησε να βλέπει την UOC

Από κάποιο χρονικό διάστημα και μετά οι ιεράρχες του Φαναρίου δεν βλέπουν καθόλου την UOC. Φωτογραφία: ΕΟΔ

Στις 17 Αυγούστου 2019 η Ορθόδοξη Ουκρανία γιόρτασε την πέμπτη επέτειο της διακονίας ως προκαθήμενου του Μακαριώτατου Ονούφριου στην Έδρα του Μητροπολίτη Κιέβου. Λίγο νωρίτερα, στις 25 Ιουνίου 2019, γιορτάστηκαν επίσημα τα ονομαστήρια του Προκαθήμενου της UOC.

Τότε στην Αγία Λαύρα του Κιέβου ήρθαν να χαιρετήσουν και να συγχαρούν τον Μακαριώτατο Ονούφριος οι ιεράρχες σχεδόν όλων των Τοπικών Εκκλησιών. Όλες οι επισκέψεις τους ήταν επίσημες και ήταν ευλογημένες από τους Προκαθημένους τους. Οι ιεράρχες των δύο Αυτοκέφαλων Εκκλησιών ήταν επίσης παρόντες και στη μεγάλη λιτανεία της UOC την ημέρα του βαπτίσματος των Ρως στις 27 Ιουλίου 2019. Όλα αυτά τα γεγονότα λένε ότι ο Μακαριώτατος Ονούφριος εξακολουθεί να είναι ο νόμιμος και κανονικός προκαθήμενος της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας για την Παγκόσμια Ορθοδοξία.

Και πριν από ένα χρόνο τέτοιες γραμμές θα μπορούσαν να προκαλέσουν σύγχυση στον αναγνώστη – εννοείται και είναι. Γιατί; Τι τρέχει;

Το πρόβλημα είναι ότι κατά τη διαδικασία παροχής του Τόμο για σχισματικούς η θέση και η κανονική κατάσταση της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στα μάτια του Φαναρίου έγινε κάπως εντελώς φανταστική. Πιο συγκεκριμένα, για τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο και εταίρων η UOC σε κάποιο σημείο απλώς εξαφανίστηκε. Ήταν σαν ξαφνικά όλοι οι ιεράρχες της Κωνσταντινούπολης φόρεσαν ειδικά γυαλιά, στα οποία φαίνεται κάποια ιδιαίτερη φαναριώτικη πραγματικότητα, διαφορετική από την πραγματικότητα του υπόλοιπου κόσμου. Σε αυτήν στην επικράτεια της Ουκρανίας υπάρχει αποκλειστικά η OCU, την οποία οι υπόλοιπες Τοπικές Εκκλησίες δεν έχουν αναγνωρίσει ακόμη λόγω των μηχανορραφιών της Μόσχας και της δικής τους κανονικής εγγύτητας. Σ’ αυτήν την πραγματικότητα η σιδερένια βούληση του Πατριάρχη Βαρθολομαίου ένωσε όλη την Ορθοδοξία της Ουκρανίας κάτω από την πτέρυγα της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας και εκείνοι που δεν ήθελαν να ενωθούν τώρα απλά δεν υπάρχουν.

Και δεν πειράζει αν ο αριθμός των ενοριών, των ιερέων, των μοναστηριών και των πιστών της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας ξεπερνά πολλαπλά τους πραγματικούς δείκτες στην OCU στην εξωφαναριώτικη πραγματικότητα, αυτό δεν αλλάζει τίποτα για το Φανάρι – τα γυαλιά τους έχουν ειδικά φίλτρα που αποκόπτουν κάθε «άβολη» πληροφορία.

Για όλους τους ιεράρχες της Παγκόσμιας Ορθοδοξίας ο Μακαριώτατος Ονούφριος είναι ο κανονικός Προκαθήμενος της κανονικής Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και μόνο για τους ιεράρχες του Φαναρίου είναι ένα φάντασμα που δεν υπάρχει.

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων έξι μηνών στο Κίεβο επανειλημμένα έρχονταν οι εκπρόσωποι της Μητέρας-Εκκλησίας, ιδιαίτερα ο Μητροπολίτης Γαλλίας Εμμανουήλ, αλλά ποτέ ούτε απ’ αυτόν ούτε από άλλους ιεράρχες του Φαναρίου δεν υπήρξε καμία προσπάθεια να έρθουν σε επαφή με τα «παιδιά» τους από την UOC.

Έφτασε στο σημείο του παραλογισμού. Το καλοκαίρι του 2019 στο Κίεβο βρίσκονταν σχεδόν ταυτόχρονα εκπρόσωποι σχεδόν όλων των Τοπικών Εκκλησιών (εκτός της Γεωργίας και της Ελλάδας), συμπεριλαμβανομένης της Κωνσταντινούπολης. Όμως, ενώ οι ιεράρχες όλων των Εκκλησιών (με εξαίρεση του Φαναρίου) βρισκόταν στην Αγία Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου και συμμετείχαν στη Θεία Λειτουργία και εορτασμούς της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, οι εκπροσώπους της «Μητέρας-Εκκλησίας» εμφανίζονταν αποκλειστικά στον Καθεδρικό Ναό του Αρχαγγέλου Μιχαήλ μεταξύ των «επισκόπων» της ΟCU.

Δηλαδή, αποδεικνύεται ότι για όλους τους ιεράρχες της Παγκόσμιας Ορθοδοξίας ο Μακαριώτατος Ονούφριος είναι ο κανονικός προκαθήμενος της κανονικής Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και μόνο για τους ιεράρχες του Φαναρίου είναι ένα φάντασμα που δεν υπάρχει. Ο παραλογισμός; Αναμφισβήτητα.

Ωστόσο, γιατί συμβαίνει αυτό; Εξάλλου, η Κωνσταντινούπολη είναι η Εκκλησία που φιλοδοξεί την ιδιότητα της «πρώτης χωρίς ίσους», καθώς και η κάτοχος των εκκλησιαστικών κανόνων.

Δεν θα αναλύσουμε την ηθική πλευρά των ενεργειών των φαναριωτών, θα σταθούμε στην εκτίμηση της Κωνσταντινούπολης ως «αρχηγό των κανόνων».

Περί οργάνωσης της Εκκλησίας του Χριστού

Γνωρίζουμε ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι μία στον κόσμο. Δεν υπάρχουν ξεχωριστά Ρουμανική, Γεωργιανή, Σερβική και άλλες Εκκλησίες. Υπάρχει η Εκκλησία του Χριστού στην επικράτεια της σύγχρονης Ρουμανίας, της Γεωργίας, της Σερβίας και άλλων.

Η διαίρεση της Εκκλησίας του Χριστού στις τοπικές μονάδες είναι μάλλον αυθαίρετη και δεν σημαίνει καθόλου ότι κάθε μία από τις Τοπικές Εκκλησίες είναι ένα χωριστό εκκλησιαστικό κράτος. Επίσης, καθόλου απαραίτητα, τα όρια των αυτοκέφαλων εκκλησιαστικών δομών πρέπει να συμπίπτουν με τα σύνορα των κρατών. Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας φροντίζει όλες τις χώρες της αφρικανικής ηπείρου, ενώ στη δικαιοδοσία της Κωνσταντινούπολης βρίσκονται κοινότητες της Τουρκίας, της Ευρώπης, της Αυστραλίας, των ΗΠΑ, του Καναδά κλπ.

Η Μία Εκκλησία του Χριστού εκπροσωπείται σε διαφορετικά εδάφη με τη μορφή ξεχωριστών Τοπικών Εκκλησιών μόνο για την ευκολία της διαχείρισης και φροντίδας των πιστών, τίποτα περισσότερο. Ενόψει αυτού, μια από τις θεμελιώδεις αρχές της διοικητικής ύπαρξης της Εκκλησίας είναι η αρχή «μια πόλη – ένας επίσκοπος», η οποία διατυπώθηκε στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο. Με άλλα λόγια, μόνο μία Τοπική Εκκλησία μπορεί να λειτουργήσει σε μία επικράτεια (σε ένα κράτος).

Στάση του Φαναρίου απέναντι στην UOC: από την αναγνώριση έως την ιδιότητα φαντάσματος

Στην Ουκρανία σε σχέση με αυτή την αρχή, μέχρι πρόσφατα, δεν υπήρχαν ερωτήματα. Απολύτως όλοι στην Παγκόσμια Ορθοδοξία αναγνώριζαν την επικράτεια αυτής της χώρας ως δικαιοδοσία της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, η οποία έχει το καθεστώς ευρείας αυτονομίας στην Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία. Μέχρι το 2018 το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως δεν είχε καμία αμφιβολία γι’ αυτό.

Το 2014, στη Αγία Λαύρα του Κιέβου, κατά τη διάρκεια της ενθρόνισης του Μακαριώτατου Ονούφριου ο Μητροπολίτης Γαλλίας Εμμανουήλ διάβασε το μήνυμα από τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο:

«Με αδελφική χαρά μάθαμε για την εκλογή σας στον ιστορικό και ένδοξο θρόνο της Μητρόπολης του Κιέβου. Την παραμονή της λαμπρής εορτής της Μεταμορφώσεως προσευχόμαστε στον Κύριο Ιησού Χριστό να χαρίσει στην Μακαριώτητά σας πνευματική δύναμη για να οδηγήσει το ποίμνιο των πιστών στη θέαση τη Θείας χάρης Του.

Αυτή τη χαρούμενη στιγμή δεν μπορούμε να ξεχάσουμε τον αδελφό και συλλείτουργό μας αναπαύσαντα εν Χριστό Μητροπολίτη Βλαντίμιρ. Συνεχίζουμε να προσευχόμαστε για την ανάπαυση της ψυχής του. Για πολλές δεκαετίες ο Μητροπολίτης Βλαντίμιρ υπήρξε εγγυητής της σταθερότητας και της ειρήνης, αφήνοντας ως κληρονομιά το υψηλό παράδειγμα ευθύνης που τώρα στηρίζεται στους ώμους σας.

Αλλά η θλίψη πρέπει να αποφέρει χαρά. Η εκλογή και η ενθρόνισή σας χαρακτηρίζονται από άνοιγμα ενός νέου κεφαλαίου στην ιστορία της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ουκρανία. <...>

Η Εκκλησία -Μητέρα της Κωνσταντινούπολης, η οποία διαφώτισε με τον Χριστιανισμό τον λαό της Ρους του Κιέβου, έδειχνε πάντα την αληθινή γονική μέριμνα για την Εκκλησία σας κατά τη διάρκεια πολλών ευλογημένων αιώνων της κοινής ιστορίας, καθώς και σε τραγικά γεγονότα που επισκίασαν την πολιτική ζωή της χώρας σας. Είναι αδύνατο να παρακολουθήσουμε ήρεμα πόσες ζωές χάθηκαν από την τρέλα του θανάτου που περιβάλλει τη χώρα τους τελευταίους μήνες. Αυτή η αδελφοκτονία πρέπει να τελειώσει το συντομότερο δυνατό. <...>

Η φωνή των όπλων πρέπει να ησυχάσει για να εμφανιστεί δυνατότητα πραγματικού διάλογου, ο οποίος θα αποτελέσει τη βάση για την ανάπτυξη μιας αξιόλογης ουκρανικής κοινωνίας στην πολυμορφία και τον πλουραλισμό της. Παραδόξως, όπως φαίνεται, η κρίση που κλονίζει την Ουκρανία σήμερα μπορεί να χρησιμεύσει ως θετικός παράγοντας σε αυτόν τον διάλογο.

Με χαρά εν Κύριο μεταμορφωθέντα εν τω Θαβώρ, σας στέλνουμε αδελφικούς χαιρετισμούς από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και προσευχόμαστε ο Κύριος να επιβλέψει από τον ουρανό και δει, έρθει στον αμπελώνα σας και να προστατεύει αυτά που φύτεψε το δεξί Του χέρι (Ψαλμός 79).

+ Βαρθολομαίος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, αδελφός και συλλειτουργός εν Χριστό»

Στις 22 Ιανουαρίου 2016, σε συνάντηση των προκαθήμενων των Τοπικών Ορθόδοξων Εκκλησιών στην ελβετική πόλη Chambesy, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος καλωσόρισε τον Μακαριώτατο Μητροπολίτη του Κιέβου και Πάσης Ουκρανίας Ονούφριο και τον ονόμασε μοναδικό κανονικό πρωθιεράρχη της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Αλλά πέρασαν άλλα δύο χρόνια και τον Δεκέμβριο του 2018 ο Μητροπολίτης Ονούφριος έλαβε επιστολή από τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο. Επιστολή, η οποία ήταν πολύ διαφορετική από το μήνυμα με την ευκαιρία της ενθρόνισης και είχε τελείως διαφορετικούς τόνους.

Ακολουθούν μερικά αποσπάσματα.

• «Στις 11 Οκτωβρίου του τρέχοντος έτους η Ιερά μας Σύνοδος με κανονικό τρόπο ακύρωσε τις πατριαρχικές επιστολές του αείμνηστου Πατριάρχη Διονύσιου Δ’ του 1686, οι οποίες μονομερώς καταργήθηκαν από παλιά από την πλευρά σας και από την πλευρά του Ρωσικού Πατριαρχείου».
• «Οι εκκλησιαστικές επισκοπές που βρίσκονται στην Ουκρανία, από εδώ και πέρα, από την άποψη των ιερών κανόνων, έχουν μεταφερθεί στην κατάσταση στην οποία βρίσκονταν πριν από τη δημοσίευση των εν λόγω επιστολών, δηλαδή πλήρως εξαρτημένες από τον Άγιο Αποστολικό και Πατριαρχικό Οικουμενικό Θρόνο».
• «Έτσι, <...> από την άποψη της οικονομίας και της επιείκειας, καλώντας σας Παναγιώτατο Μητροπολίτη Κιέβου, σας ενημερώνουμε ότι αμέσως μετά την εκλογή του Προκαθημένου της Ουκρανικής Εκκλησίας ως οργάνου με τη συμμετοχή του κλήρου και του λαού, από εκκλησιολογική και κανονική άποψη δεν θα μπορέσετε πλέον να έχετε αυτόν τον τίτλο (του Μητροπολίτη – συντ.) του Κιέβου, το οποίο, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, κατέχετε σήμερα παραβιάζοντας τους ορισμούς των επίσημων κειμένων του 1686».

Διαβάζοντας αυτές τις δύο επιστολές και αναπόφευκτα αναρωτιέσαι– τι συνέβη μεταξύ της γραφής αυτών των δύο επιστολών; Ποιο γεγονός έκανε τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο από τα θερμά συγχαρητήρια για την εκλογή του Μητροπολίτη Ονούφριου στο «ιστορικό και ένδοξο θρόνο της Μητρόπολης του Κιέβου» να μεταβεί στον ισχυρισμό ότι κατέχει τον τίτλο αυτό «παραβιάζοντας τους ορισμούς των επίσημων κειμένων του 1686»; Τι κακό έπραξε ο Μητροπολίτης Ονούφριος, ποιο κανονικό έγκλημα;

Μήπως ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος γνωρίζει κάτι που είναι άγνωστο στους άλλους;

Πολύ πιθανό ότι το «κακό» που έπραξε ο Μακαριώτατος Μητροπολίτης Ονούφριος εξέφρασε στη συνέντευξη τύπου για το πενταετές υπουργείο του Προκαθήμενου, ο Πρωτοσύγκελος της UOC Μητροπολίτης Μπορίσπιλ και Μπροβαρί Αντώνιος (Πακάνιτς). Είπε ότι κατά τη πενταετία της διακονίας του Μακαριώτατου Ονούφριου ο αριθμός των επισκόπων της UOC έχει αυξηθεί κατά 15, κληρικών – κατά 439, μοναστηριών – κατά 30. Αλλά το πιο εκπληκτικό είναι, ότι παρά το γεγονός ότι οι σχισματικοί κατέλαβαν πολλές εκκλησίες της UOC και έπραξαν την επανεγγραφή στην ΟCU, παρά το γεγονός ότι το Υπουργείο Πολιτισμού διέταξε σιωπηρώς να αρνείται την εγγραφή των κοινοτήτων της UOC, ο αριθμός των ενοριών αυξήθηκε κατά 184.

Πολύ εύγλωττοι αριθμοί που πριν από ένα χρόνο, στο ύψος του έπους του Τόμου και πίεσης στην Εκκλησία, φαίνονταν πολύ απίθανοι. Φαίνεται, ότι ήταν τότε εξαιρετικά απίθανοι για τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο και άλλους ιεράρχες του Φαναρίου.

Δημιουργείται αίσθηση ότι υπάρχει κάποια παράδοξη δυσαρέσκεια τώρα από την ηγεσία αυτής της Εκκλησίας σε σχέση με την UOC. Αφού στην Κωνσταντινούπολη ήλπιζαν ότι με τη δημιουργία της ΟCU η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία θα «καταρρεύσει» και με τακτικές σειρές θα ενταχθεί στη νέα δομή, προστατευόμενη από τους φαναριώτες. Φυσικά, στην Κωνσταντινούπολη υποψιάζονταν ότι κάποιο μικρό μέρος θα παρέμενε πιστό στην UOC, αλλά θα ήταν ένας περιορισμένος αριθμός εξωγήινων, τους οποίους θα μπορούν να μην παρατηρούν.

Το Φανάρι σχεδίαζε να ανακατατάξει όλες τις επισκοπές και τις ενορίες της UOC στην ΟCU και να τους μεταφέρει κάτω από τον έλεγχό του. Στην περίπτωση αυτή δεν θα υπήρχαν κανονικές αξιώσεις στους ιεράρχες της Κωνσταντινούπολης: υπήρχε μια Εκκλησία στην Ουκρανία – η UOC, και στο τέλος έμεινε μία Εκκλησία στην Ουκρανία – η ΟCU.

Αν δημιούργησε το Φανάρι διπλή δικαιοδοσία στην Ουκρανία;

Ωστόσο, όλα πήγαν στραβά, και τώρα, από την άποψη του Πατριάρχη Βαρθολομαίου (από την άποψη όλων των άλλων Τοπικών Εκκλησιών τίποτα δεν άλλαξε, αφού η ΟCU δεν έχει αναγνωριστεί από καμία), στην επικράτειά μας υπάρχουν δύο κανονικές εκκλησιαστικές δομές, γεγονός που αποτελεί προφανή παραβίαση της κανονικής αρχής «μία πόλη – ένας επίσκοπος».

Στο πλαίσιο αυτό είναι αδύνατον να μην θυμηθούμε τις δηλώσεις του Αρχιεπισκόπου Τελμησσοῦ Ιώβ (Getcha) κατά την επίσκεψή του στο Κίεβο για τους εορτασμούς αφιερωμένους στο βάπτισμα των Ρως το 2016.

«Ο κύριος στόχος του Οικουμενικού Πατριαρχείου είναι η ενότητα της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ουκρανία. Όλοι, τόσο οι Ουκρανοί όσο και οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί σε όλο τον κόσμο, έχουν κουραστεί από τη διάσπαση. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν σκοπεύει να δημιουργήσει ακόμη μια παράλληλη δικαιοδοσία στην Ουκρανία, διότι μια τέτοια μη κανονική θέση θα επιδεινώσει μόνο το πρόβλημα».

Στις 2 Νοεμβρίου 2018, ήδη στο ύψος της κρίσης που προκάλεσε η Κωνσταντινούπολη, ο ίδιος Αρχιεπίσκοπος Ιώβ (Getcha) έδωσε συνέντευξη στο Ρώσικο Γραφείο Τύπου BBC, όπου δήλωσε: «Σύμφωνα με τους κανόνες της Εκκλησίας, δεν μπορούν να υπάρχουν δύο παράλληλες Εκκλησίες στην ίδια επικράτεια. Εάν γίνει όπως εκφράζονται μερικοί, ότι όποιος δεν θέλει την ουκρανική αυτοκέφαλη, μπορεί να παραμείνει ως Ρώσικα Εξάρχεια ή άγνωστο τι άλλο, είναι απλώς αντικανονικό. Σύμφωνα με τους κανόνες της Εκκλησίας, θα πρέπει να υπάρχει μόνο μία Ορθόδοξη Εκκλησία στην επικράτεια ενός κράτους, και αυτή η αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία θα πρέπει να ενώσει όλους».

Τι έχουμε λοιπόν σήμερα; Το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης δημιούργησε ακριβώς μια παράλληλη δικαιοδοσία. Και η OCU αποτελεί παράλληλη δικαιοδοσία από την άποψη του Φαναρίου. Από την άποψη της UOC και όλων των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών είναι μια σχισματική οργάνωση που δεν έχει καμία σχέση με την Εκκλησία του Χριστού. Επιπλέον, σύμφωνα με την Κωνσταντινούπολη, και η UOC είναι κανονική. Ας μην θεωρείται πλέον στο Φανάρι ουκρανική, ας την αποκαλούν απλά εξάρχεια ή κάποια άλλη δομή της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας (η αντίφαση αυτών των λανθασμένων σκέψεων δεν είναι ο σκοπός αυτού του άρθρου), όμως αναγνωρίζεται ως Εκκλησία. Αποδεικνύεται ακριβώς η παράλληλη δικαιοδοσία.

Εσθονικό σενάριο στην Ουκρανία

Στην προαναφερθείσα συνέντευξη στο Ρώσικο Γραφείο Τύπου BBC ο Αρχιεπίσκοπος Ιώβ αναφέρθηκε στην κατάσταση στην Εσθονία. Όταν μίλησε για την αδυναμία ύπαρξης δύο δικαιοδοσιών στην ίδια επικράτεια, ο ανταποκριτής έθεσε εντελώς λογική ερώτηση:

«BBC: Και η Εσθονία;

Α.Ι .: Η εκκλησία στην Εσθονία, πρώτον, δεν είναι αυτοκέφαλη. Είναι αυτόνομη εκκλησία, υπάρχει διαφορά. Και δεύτερον, η εσθονική έκδοση ήταν συμβιβασμός, ο οποίος βρέθηκε προσωρινά.

BBC: Δηλαδή, στην Ουκρανία δε θα υπάρχει Εσθονία;

A.I.: Αν θέλουμε να ακολουθήσουμε τους εκκλησιαστικούς κανόνες, δεν μπορεί να υπάρξει επανάληψη της Εσθονίας στην Ουκρανία».

Ο Αρχιεπίσκοπος Ιώβ παραμίλησε και παραδέχθηκε: αυτό που δημιούργησε το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης στην Εσθονία είναι μη κανονικό και δεν θα επαναληφθεί στην Ουκρανία. Αλλά αυτό ακριβώς επανέλαβε το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης στη χώρα μας.

Να υπενθυμίσουμε εν συντομία τι συνέβη στην Εσθονία.

Η ιστορία της αναταραχής της εσθονικής εκκλησίας ξεκίνησε το 1922 όταν, υπό την πίεση των αρχών, οι Εσθονοί ιεράρχες της αυτόνομης εν τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία Εσθονικής Αποστολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας απηύθυναν έκκληση προς τον Πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης Μελέτιου (Μεταξάκη) με αίτημα να τους παραχωρήσει αυτοκέφαλο με την εκ των προτέρων αποδοχή στη δικαιοδοσία του. Ακριβώς όπως στην Ουκρανία. Αλλά ο Πατριάρχης Μελέτιος όχι μόνο δεν τους χορήγησε αυτονομία, αλλά τους μεταμόρφωσε σε μητρόπολη. Επίσης μοιάζει πολύ με την τρέχουσα κατάσταση στη Ουκρανία.

Στον Τόμο από 07.07.1923 ονομάστηκε ως Εσθονική Ορθόδοξη Μητρόπολη. Το 1941 η Εκκλησία της Εσθονίας επέστρεψε στην Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, μετά έφυγε ξανά και επέστρεψε και πάλι ήδη μετά την απελευθέρωση των Βαλτικών κρατών από τους Ναζί. Και το 1948 στη Στοκχόλμη δημιουργήθηκε η αποκαλούμενη «Σύνοδος της Εσθονικής Αποστολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας σε διωγμό» στη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης, το οποίο ενώνει διάφορες ορθόδοξες ενορίες εκτός της Εσθονίας.

Και στις αρχές της δεκαετίας του 1990 αυτή η καθαρώς ονομαστική οργάνωση, που ουσιαστικά δεν είχε κληρικούς και ενορίτες, δήλωσε τα δικαιώματα σε όλες τις εκκλησιαστικές περιουσίες στην Εσθονία. Και οι εσθονικές αρχές αναγνώρισαν αυτές τις άνομες αξιώσεις. Ως αποτέλεσμα, σήμερα στην Εσθονία υπάρχουν δύο παράλληλες δικαιοδοσίες: του Πατριαρχείου της Μόσχας με την επωνυμία «Εσθονική Ορθόδοξη Εκκλησία του Πατριαρχείου Μόσχας», που ενώνει 100.000 πιστούς και έχει 31 εκκλησίες και του Πατριαρχείου της Κωνσταντινουπόλεως με την επωνυμία «Εσθονική Αποστολική Ορθόδοξη Εκκλησία», που έχει συνολικά 7000 πιστούς και 60 ναούς. Δηλαδή, η δικαιοδοσία της Κωνσταντινούπολης έχει διπλάσιες εκκλησίες και 14 φορές λιγότερους ενορίτες.

Τέτοιες δύο παράλληλες δικαιοδοσίες.

Ο Αρχιεπίσκοπος Ιώβ (Getcha) στη συνέντευξή του στο BBC δήλωσε ότι η εσθονική έκδοση δεν θα επαναληφθεί στην Ουκρανία. Αλλά για κάποιο λόγο οι πρώην ουκρανικές αρχές προσπάθησαν να επαναλάβουν ακριβώς αυτή. Και πέτυχε σε πολλά. Κατέλαβαν τους ναούς, αλλά εκεί δεν υπάρχουν ενορίτες.

Τι έχουμε στο τέλος;

• Η Κωνσταντινούπολη, με τη βοήθεια των κοσμικών αρχών της Ουκρανίας, σχεδίαζε να πραγματοποιήσει την επιχείρηση αστραπής της επιδρομικής κατάληψης της UOC και της ανακατάταξής της στη νέα δομή, η οποία στην πραγματικότητα θα ελέγχεται από τον Φανάρι. Χάρη στην ανθεκτικότητα της επισκοπής και των πιστών της UOC, το σχέδιο αυτό απέτυχε.
• Ως αποτέλεσμα αυτών των ενεργειών, το Φανάρι, που τοποθετείται ως «φύλακας των κανόνων», παραβίασε αυτούς τους κανόνες με τον πιο προφανή τρόπο, επειδή δημιούργησε παράλληλη δικαιοδοσία στην Ουκρανία. Και παρόλο που καμία από τις Τοπικές Εκκλησίες δεν αναγνώρισε ως Εκκλησία το δημιούργημα που ονομάζεται «Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας», από την άποψη της Κωνσταντινούπολης, αυτή είναι η Εκκλησία, η οποία στην πραγματικότητα συνυπάρχει παράλληλα με την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία.
• Λόγω της αποτυχίας της «ουκρανικής επιχείρησης» οι ιεράρχες του Φαναρίου επιδεικνύουν επιμελώς ότι η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία δεν υπάρχει πλέον και μόνο η ΟCU λειτουργεί στην επικράτεια του κράτους. Η Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης αναγκάζεται να το πράττει, διότι άλλως οι ιεράρχες της θα πρέπει να αναγνωρίσουν τις πράξεις τους από την άποψη της Εκκλησίας εγκληματικές.
• Όλες οι Τοπικές Εκκλησίες εξακολουθούν να θεωρούν την UOC κανονική εκκλησία στην Ουκρανία. Επιπλέον, όλες οι συζητήσεις για την πιθανή αναγνώριση της OCU είναι μάταιες για έναν πολύ απλό λόγο –αδυναμία τήρησης στην περίπτωση αυτή του κανόνα «μία πόλη – ένας επίσκοπος». Δηλαδή, αν ο Μητροπολίτης του Κιέβου είναι ο Επιφάνιος, τότε ο Μακαριώτατος Ονούφριος δεν μπορεί πλέον να είναι αυτός, αν η ΟCU είναι η κανονική Εκκλησία, τότε ποια είναι η κατάσταση της UOC; Αυτά τα ερωτήματα δεν λύνονται. Επομένως, οποιαδήποτε Τοπική Εκκλησία, εξετάζοντας το ζήτημα της αναγνώρισης της ΟCU, αντιμετωπίζει αναπόφευκτα μια επιλογή – είτε ΟCU είτε UOC.

Εν πάση περιπτώσει, οι εκπρόσωποι του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης οδήγησαν των εαυτό του σε κανονικό αδιέξοδο, από το οποίο δεν υπάρχει διέξοδος.

Η προσπάθεια δημιουργίας στην επικράτεια, όπου για αιώνες λειτουργεί η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία, μιας νέας σχισματικής εκκλησιαστικής δομής, προσπάθεια που περιπλέκεται από την υποκίνηση του θρησκευτικού μίσους μέσα σε έναν λαό, δεν είναι παρά ένα κανονικό έγκλημα, το οποίο ο Ορθόδοξος κόσμος θα πρέπει να εκτιμήσει ακόμη.

Προς το παρόν στην Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης προσποιούνται ότι είναι άτομα με προβλήματα όρασης, που δεν βλέπουν χιλιάδες ενορίες και εκατομμύρια των πιστών της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Αποκορύφωμα αυτού του παράλογου θα μπορούσε να παρατηρηθεί στις 27 και 28 Ιουλίου 2019, όταν την ημέρα του Βαπτίσματος των Ρως, για τη Μεγάλη Λιτανεία της «ανύπαρκτης» Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας ήρθαν τουλάχιστον 10 φορές περισσότεροι πιστοί από την ανάλογη πομπή της OCU. Και είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι όλα αυτά είχαν την ευκαιρία να παρατηρούν προσωπικά οι ιεράρχες του Φαναρίου, υπό την ηγεσία του Μητροπολίτη Γαλλίας Εμμανουήλ, οι οποίοι παραβρίσκονταν εκείνες της ημέρες στο Κίεβο.

Ως αποτέλεσμα, βλέπουμε την παράδοξη συνύπαρξη δύο πραγματικοτήτων στην αντίληψη της ουκρανικής εκκλησιαστικής κατάστασης – της αντικειμενικής πραγματικότητας και της φαναριώτικης πραγματικότητας. Ωστόσο, αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί για πάντα.

Και κάποια μέρα, οι ιστορικοί της Εκκλησίας θα ανασηκώνουν τους ώμους και θα αναρωτιούνται, πώς μπορούσε να συμβεί οι ιεράρχες της Μητέρας-Εκκλησίας, οι οποίοι σε κάθε λειτουργία κηρύττουν το λόγο του Χριστού στους πιστούς, συμπεριλαμβανομένων των «μακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες τὴν δικαιοσύνην, ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται» (Ματθ. 5,6), μπορούσαν να έχουν ενεργήσει με αυτόν τον τρόπο.