მს სსუდ-ის მეთაური, - არის თუ არა ფანარიონის პირველობის საფუძველი კანონებში

მიტროპოლიტი ილარიონი. ფოტო: hilarion.ru

მერ-ის (რუსული მართლმადიდებლური ეკლესია) საგარეო საეკლესიო ურთიერთობების დეპარტამენტის ხელმძღვანელმა, მიტროპოლიტმა ილარიონ ვოლოკოლამსკიმ (ალფეევი) „რია ნოვოსტისთვის“ მიცემულ ინტერვიუში განმარტა, შეუძლია თუ არა ფანარიონს საეკლესიო კანონზე აპელირება მართლმადიდებლობაში პირველობის საკითხის განხილვისას.

მიტროპოლიტმა ილარიონმა ხაზი გაუსვა, რომ ეკუმენური კრებების წესები არ განიხილავს არანაირ პირველობას „ღირსების პირველობის“ გარდა.

მან შეგვახსენა, რომ ქალკედონიის საბჭოს 28-ე წესში მკვეთრად არის განსაზღვრული კონსტანტინოპოლის პატრიარქის იურისდიქცია: „ის მოიცავს რომის იმპერიის სამ ეპარქიას (რაიონს), რომელიც დაახლოებით ემთხვევა ეხლანდელი თურქეთის ტერიტორიას. მასში ასევე ნათქვამია, რომ კონსტანტინოპოლის პატრიარქი ვალდებულია ბარბაროსების (ე.ი. არა ბერძნების) ამ სამ რაიონში მცხოვრებთათვის გააგზავნოს არა მარტო მიტროპოლიტები, არამედ ეპისკოპოსებიც“.

„ამ წესზე დაყრდნობით მოიგონეს თეორია, რომლის თანახმადაც კონსტანტინოპოლის პატრიარქის იურისდიქცია უნდა გავრცელდეს საერთოდ ყველა „ბარბაროსულ“ მიწებზე, რომელთა რიცხვშიც შეიყვანეს დასავლეთ-ევროპა, ჩრდილოეთ და სამხრეთ ამერიკა, ავსტრალია, აღმოსავლეთ და სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზია. და აი, კონსტანტინოპოლი უკვე მთელი სერიოზულობით აპელირებას აკეთებს ამ კანონზე, რათა გაამყაროს სამყაროს იურისდიქციის საკუთარი პრეტენზიები, ამასთანავე მოითხოვს, რომ ამ რაიონებში მდებარე ყველა ადგილობრივი ეკლესიის მრევლი დაექვემდებაროს მას. ეს არის თვითნებური მოთხოვნა, რომელსაც არანაირი საფუძველი არ აქვს იმ კანონის ტექსტში, რომელზეც ის მიუთითებს“, - ხაზი გაუსვა მეუფემ.

მან ასევე ახსნა, რომ იმავე ქალკედონიის საბჭოს მე-9 წესი, რომლის საფუძველზეც კონსტანტინოპოლი იმტკიცებს ნებისმიერი ადგილობრივი ეკლესიიდან სააპელაციოდ საჩივრის მიღების უფლებას, „მოქმედებს მხოლოდ კონსტანტინოპოლის ეკლესიისთვის“.

„თანამედროვე ეპოქაში (XIX საუკუნე) კანონიკური წესების ისეთი ავტორიტეტული ინტერპრეტატორები, როგორიცაა მეუფე ნიკოდიმ სვიატოგორეცი, უარყოფდნენ მცდარ წარმოდგენებს კონსტანტინოპოლის პატრიარქის უფლებაზე „იმოქმედოს სხვა საპატრიარქოების დიოცეზებსა და რაიონებში“, მათ შორის მიიღოს საჩივრები სააპელაციოდ ამ რაიონებიდან“, - აღნიშნა იერარქმა.

მიტროპოლიტმა ილარიონმა ასევე შეგვახსენა, რომ „ეკუმენური საბჭოების კანონიკური წესები საკმაოდ მკვეთრად განსაზღვრავენ კონსტანტინოპოლის საპატრიარქოს კანონიკურ საზღვრებს, რომელიც დაახლოებით ემთხვევა თანამედროვე თურქეთის საზღვრებს. თუმცა, პატრიარქ ვარფოლომეის  საკუთარი ძალაუფლების სხვა ეკლესიებზე გავრცელებაც უნდა, რაც პირდაპირ ეწინააღმდეგება ეკლესიის კანონებს.

მეუფემ ყურადღება გაამახვილა, რომ წმინდა მოციქულთა 34-ე კანონის თანახმად მართლმადიდებლურ ეკლესიაში პირველობა უნდა გაუთანაბრდეს კოლეგიალურობას, ხოლო კანონის სიტყვებში „ყველა ერის ეპისკოპოსი მასში (ერში) უნდა ხედავდეს პირველს“ - ახსნილია ადგილობრიობის პრინციპი.

„პირველი არსებობს ადგილობრივ, მაგრამ არა მსოფლიო დონეზე. არ არსებობს მსოფლიო კრებების ეპოქის არც ერთი საეკლესიო კანონი, რომელიც განსაზღვრავდა პირველი ეპისკოპოსის უფლებამოსილებას მსოფლიო ეკუმენურ დონეზე“, - აღნიშნა არქიერმა.

მისი თქმით, „კონსტანტინოპოლის პატრიარქმა ვარფოლომეიმ შეგნებულად და დემონსტრაციულად დაარღვია კოლეგიალურობის ფუნდამენტური პრინციპი. მან არა მარტო არ გაიარა კონსულტაციები უკრაინის საკითხთან დაკავშირებით სხვა ეკლესიებთან, არამედ საკუთარი ქმედებები განახორციელა აშკარად მათი ნების წინააღმდეგ.   

„ის იჭრებოდა რუსული ეკლესიის საზღვრებში და აცხადებდა რომ მისია, ევქარისტულ კავშირში შევიდა სქიზმატებთან, რომლებსაც არ ჰქონდათ კანონიკური ხელდასმა, რის გამოც დაკარგა მართლმადიდებლობაში კოორდინატორის როლი და საპატიო პირველობის უფლება მართლმადიდებლურ ეკლესიაში“, - შეაჯამა მიტროპოლიტმა ილარიონმა.

ადრე მჟკ წერდა, რომ მიტროპოლიტ ილარიონის თქმით, ფანარიონს პაპისტურ მოდელზე გადაჰყავს ეკლესიოლოგია.